පසුගිය දෙසැම්බර් මාසයේ අපේ රටේ ඇති වූ එළව`ඵ කූඩ අර්බුදය රටේ ජන ජීවීතයට කළ හෝ කළ බව පැවසෙන හෝ බලපෑම බොහෝ දෙනාට තවමත් මතක ඇතැයි සිතමු. එළව`ඵ හා පලතුරු ප්‍රවාහනය සඳහා ප්ලාස්‌ටික්‌ කූඩ භාවිතය අනිවාර්ය කිරීමට එරෙහි ව දියත් වූ වැඩ වර්ජනය නිසා එළව`ඵ හි`ගයක්‌ නිර්මාණය වූ අතර එළව`ඵවල මිල ගණන් තරමක්‌ ඉහළ ගියේ ය. කෙසේ වෙතත් මේ අර්බුදය අවස්‌ථාවේ දී එය අවශ්‍ය පමණට වඩා උලුප්පා දැක්‌වූවා දෝ යි අපට සිතේ. ජීවන වියදම නිසා ජනතාව කුසගින්නේ පසු වන බවක්‌ පැවසූ දේශපාලන නායකයන් හා ඇතැම් මාධ්‍යවේදීන් මේ එළව`ඵ කූඩ අර්බුදය හමුවේ දී ජනතාව එළව`ඵ නොමැති ව බඩගින්නේ පසු වූ බව කීම ඊට නිදසුනකි. ඒ ප්‍රකාශවලින් ජනිත වන්නේ වෙනත් දිනවල දී ජනතාව කුස පිරෙන්නට ආහාර ගත් බව හා එළව`ඵ නොමැති වීම හා මිල ඉහළ යැම නිසා කුසගින්නේ සිටි බවක්‌ වැනි අදහසකි. අපට මේ අදහස්‌ දෙක පිළිබඳව ම සැක ඇති අතර එළව`ඵ මිල ඉහළ යැම එතරම් දැඩි බලපෑමක්‌ කළ බව ද නො පිළිගනිමු. ඒ දිනවල ජනතාව අතර වෙනත් ආහාර ද්‍රව්‍ය (පරිප්පු හා වෙනත් ධාන්‍ය වැනි) පරිභෝජනය ඉහළ ගිය බව නම් සත්‍යයකි. අනෙක්‌ අතට එළව`ඵ හා පලතුරුවල මිල ඉහළ පහළ යැම වර්ෂයේ ඇතැම් කාලවල අපේ රටේ සාමාන්‍යයෙන් ඇති වේ. (මේ දිනවල මිල පහළ ගොස්‌ ඇති ආකාරය අපට ඉතා පැහැදිලිව පෙනේ. ඊට ප්ලාස්‌ටික්‌ හා වෙනත් ඇසුරුම් භාවිතය ද එක්‌ හේතුවක්‌ වී තිබේ ද යන්න පැහැදිලි නැත.) ඒ නිසා අපට සිතෙන්නේ මේ උද්ඝෝෂණ පසුපස දේශපාලන, ව්‍යාපාරික හා වෙනත් විවිධ වුවමනාවන් තිබූ පිරිස්‌ සිටි බව ය. දශකයකට පෙර පටන් රජයේ ආයතන විසින් සැලසුම් කර, වසර ගණනක්‌ තිස්‌සේ වෙළෙන්දන්, ගොවීන් හා ජනතාව දැනුවත් කිරීමෙන් පසුව ක්‍රියාත්මක වූ මේ පියවර හදිසියේ ක්‍රියාත්මක කරන ලද්දක්‌ ලෙස ඇතැම් අය විසින් හ`දුන්වනු ලැබීම ද මීට සාධකයකි. (අවාසනාවකට මෙන් අර්බුද මානසිකත්වයේ පසු වන රටේ ඇතැම් මාධ්‍යවේදීන් ද රජයේ ආයතන මේ පිළිබඳව වසර ගණනාවක්‌ තිස්‌සේ ගත් උත්සාහය නො දැකීම කණගාටුවට කරුණකි.)
කෙසේ වෙතත් මේ ලිපියේ අරමුණ ඒ පිළිබඳව සාකච්ඡා කිරීම නම් නො වේ. අපේ අරමුණ එළව`ඵ හා පලතුරු සඳහා ප්ලාස්‌ටික්‌ ඇසුරුම් භාවිතයට ගැනීමේ පාරිසරික ප්‍රතිලාභ ගැන විමසීම ය. එය එක්‌තරා අතකින් සංකීර්ණ තත්ත්වයක්‌ වන්නේ ප්ලාස්‌ටික්‌ හා පරිසරය සාමාන්‍යයෙන් එකට කියෑවෙන වචන දෙකක්‌ නො වන නිසා ය.
ප්ලාස්‌ටික්‌ කූඩ යනු සබුද්ධික භාවිතයක්‌ ද?
ප්ලාස්‌ටික්‌ යනු පාරිසරික වශයෙන් අහිතකර බලපෑම් ඇති කරන ද්‍රව්‍යයක්‌ බව ප්‍රකට හා පිළිගත් කරුණකි. ඒ ප්ලාස්‌ටික්‌ දිරාපත් වීමට ඉතා දිගු කාලයක්‌ ගත වන නිසා ය. එහි ප්‍රතිඵලය වන්නේ ඉවත ලන ප්ලාස්‌ටික්‌ අපද්‍රව්‍යයක්‌ ලෙස පරිසරයේ එකතු වීම ය. වරක්‌ හෝ දෙකක්‌ භාවිත කර ඉවත දැමීම නිසා ගැටලු මතු වී ඇති සිලි සිලි මලු ආදි විවිධ ප්ලාස්‌ටික්‌ නිෂ්පාදන මේ තත්ත්වය උග්‍ර කරවයි.
එහෙත් ඇතැම් අවශ්‍යතා සඳහා ප්ලාස්‌ටික්‌ භාවිත කිරීම කළ යුතු ම වේ. විශේෂයෙන් සෞඛ්‍යය හා සනීපාරක්‌ෂාව හා සම්බන්ධව සලකන විට ප්ලාස්‌ටික්‌වලින් තනන ලද ද්‍රව්‍ය භාවිතය සිදු කළ යුතු ව තිබේ. ඒ අනුව ප්ලාස්‌ටික්‌ අත්‍යවශ්‍ය හා දීර්ඝකාලීන පරිහරණය කළ හැකි අවශ්‍යතා සඳහා යොදා ගැනීම සාධාරණ බව පෙනේ. මේ ප්ලාස්‌ටික්‌ සබුද්ධික ලෙස භාවිතයක්‌ සේ දැක්‌විය හැකි ය.
එළව`ඵ හා පලතුරු ප්‍රවාහනය සඳහා ප්ලාස්‌ටික්‌වලින් තැනූ ඇසුරුම් යොදාගැනීම ද මෙවැනි සබුද්ධික භාවිතයක්‌ සේ ගත හැකි ය. ඒ හුදෙක්‌ උක්‌ත කූඩ නැවත නැවතත් භාවිතයට ගැනීම නිසා පමණක්‌ නො වේ. ඒ නිසා පොලිතින් මලු හා ගෝනි ඇතු`ඵ ඉක්‌මනින් ඉවත දමනු ලබන සම්පත් නාස්‌ති වීම වැළකීම හා පරිසර දූෂණය අඩු වීමත් පහත විස්‌තර කරනු ලබන වෙනත් පාරිසරික ප්‍රතිලාභත් නිසා ය.
පසු අස්‌වනු හානිය අවම කිරීම
එළව`ඵ හා පලතුරු ප්‍රවාහනයේ දී 30-40% අතර තරම් වන පසු අස්‌වනු හානියක්‌ ඇති වන බව පිළිගැනේ. ඇතැම් විට 50% තරම් බව දක්‌වා ඇති මේ හානිය ඇති වන්නේ ගොවියා ගේ සිට පාරිභෝගිකයා දක්‌වා මේ ද්‍රව්‍ය ළ`ගා වන අතරතුර දී ය. 2010 දී ජාතික සැලසුම් දෙපාර්තමේන්තුව විසින් 'ශ්‍රී ලංකාව: ආසියාවේ නැඟී එන ආශ්චර්යය' ((Sri Lanka The Emerging Wonder of Asia) නමින් ප්‍රකාශයට පත් කර ඇති රජයේ සංවර්ධන ප්‍රතිපත්ති රාමුවට අනුව මේ හානිය 30-35% අතර වේ. තවත් වාර්තාවක්‌ අනුව වාර්ෂිකව මේ ආකාරයෙන් විනාශ වන එළව`ඵ හා පලතුරු ප්‍රමාණය ටොන් 270,000ක්‌ පමණ වන අතර එහි වටිනාකම මුදල් වශයෙන් ගන්නේ නම් රුපියල් මිලියන 9,000ක්‌ පමණ බව පෙන්වා දී තිබේ. (කෙසේ වෙතත් මෑත දී පළ වූ පුවතකට අනුව පසු අස්‌වනු හානිය මෙපමණ නො වන බවක්‌ පෙන්වා දී තිබිණි. එහෙත් මේ පිළිබඳ වැඩි විස්‌තර මෙතෙක්‌ ප්‍රකාශයට පත් ව නොමැත.)
එළව`ඵ හා පලතුරුවල පසු අස්‌වනු හානියෙන් සැලකිය යුතු කොටසක්‌ හෙවත් නාස්‌තියක්‌ සිදු වන්නේ ඒවා ගොවියා ගේ සිට පාරිභෝගිකයා දක්‌වා ප්‍රවාහනය කිරීමේ විවිධ අවස්‌ථාවල දී ය. ප්ලාස්‌ටික්‌ කූඩ භාවිතය ප්‍රවර්ධනය කිරීමේ මූලික අරමුණ වූයේ මේ හානිය අවම කිරීම ය. පෙර සඳහන් කළ පරිදි මේ පිළිබඳව සිදු කර ඇති අධ්‍යයන හා සැලසුම් සඳහා දශක දෙකකට ආසන්න අතීතයක්‌ ද ඇත.
පෙර සඳහන් කරන ලද රජයේ සංවර්ධන ප්‍රතිපත්ති රාමුවට අනුව ප්ලාස්‌ටික්‌ කූඩ භාවිතය හා නූතන තාක්‌ෂණය යොදාගැනීම මඟින් එළව`ඵවල පසු අස්‌වනු හානිය 2015 දී 5%ක්‌ දක්‌වාත්, 2020 දී 2% දක්‌වාත් අඩු කිරීමට අපේක්‌ෂිත ය. මෙතරම් විශාල අගයකින් ප්‍රායෝගිකව පසු අස්‌වනු හානිය අඩු කළ හැකි ද යන්න ඇතැම් විට මතභේදාත්මක විය හැකි නමුත්, එයින් සැලකිය යුතු තරමකින් අඩු කළ හැකි බව ඉතා පැහැදිලි ය.
වෙනත් පාරිසරික ප්‍රතිලාභ
ප්ලාස්‌ටික්‌ හා වෙනත් යෝග්‍ය කූඩ භාවිතයෙන් ඇති විය හැකි එක්‌ ප්‍රතිඵලයක්‌ වන්නේ මෙතෙක්‌ කලක්‌ අපතේ ගිය අස්‌වැන්නෙන් කොටසක්‌ භාවිතයට හෙවත් පරිභෝජනයට ගැනීමට අවස්‌ථාව ලැබීම ය. මේ අනුව සිදු විය හැක්‌කේ මෙතෙක්‌ වගා බිමෙන් ලබාගත් අස්‌වැන්න මඟින් ම වැඩි ජනතාවකට ආහාර සැපයීමට හැකි වීම ය. නිදසුනක්‌ ලෙස ගත හොත් පෙර සඳහන් කරන ලද රජයේ සංවර්ධන ප්‍රතිපත්ති රාමුවට අනුව 2009 වර්ෂයේ අපේ රටේ එළව`ඵ නිෂ්පාදනය මෙටි්‍රක්‌ ටොන් 840,450කි. මේ ප්‍රමාණයෙන් සියයට 30ක්‌ නාස්‌ති වේ නම් එය ආසන්න වශයෙන් ටොන් 250,000ක්‌ පමණ වේ. ඉන් අඩක්‌ මේ නව නීතිය නිසා ආරක්‌ෂා කර ගත හැකි නම්, එය ටොන් 125,000ක්‌ පමණ වේ. උක්‌ත වාර්තාවේ ම දැක්‌වෙන පරිදි 2015 වර්ෂයේ රටේ අපේක්‌ෂිත එළව`ඵ නිෂ්පාදන ඉලක්‌කය ටොන් 1,200,000ක්‌ වේ. ඒ අනුව 2009-2015 අතර කාලයේ දී එළව`ඵ නිෂ්පාදනයට අලුතින් එකතු කළ යුතු ප්‍රමාණය ටොන් 360,000ක්‌ පමණ වේ. මේ ඇසුරුම් භාවිතය නිසා වැඩි කළ යුතු එළව`ඵ නිෂ්පාදනයෙන් තුනෙන් එකක්‌ පමණ ලබා දීමට අවස්‌ථාවක්‌ තිබේ. මෙය සිදු කළ හැක්‌කේ අලුතින් ඉඩම් වගා කිරීමෙන් තොර ව වීම වැදගත් ය. එය පාරිසරික වශයෙන් වැදගත් වේ. අප එසේ පවසන්නේ කෘෂිකර්මය බෙහෙවින් පරිසරය හා සම්බන්ධ වන නිසා ය. නිදසුනක්‌ ලෙස ගත හොත් වගාවට අවශ්‍ය නව ඉඩම් ලබාගන්නේ බොහෝ විට වනාන්තර හා තෙත්බිම් වැනි ස්‌වාභාවික පරිසර පද්ධති වෙනස්‌ කිරීමෙනි. නව ඉඩම් භාවිතයක්‌ නොමැති ව වෙළෙඳ පොළට පැමිණෙන එළව`ඵ හා පලතුරු ප්‍රමාණය ඉහළ යන්නේ නම් එය පරිසරයට හිතකර වන්නේ මේ නිසා ය. මේ අනුව නව ඉඩම්වල වගා කිරීමට අවශ්‍ය ජලය ඇතු`ඵ තවත් ස්‌වාභාවික සම්පත් ද ඉතිරි වේ.
සාමාන්‍යයෙන් වගා කළ හැකි ඉඩම් ප්‍රමාණය සීමාසහිත වීමේ තත්ත්වය තුළ වැඩි අස්‌වැන්නක්‌ ලබා ගැනීම සඳහා වැඩි වැඩියෙන් පොහොර හා පළිබෝධනාශක යෙදීමට ගොවීහු පෙලඹෙති. මේ නිසා මේ රසායනික ද්‍රව්‍යවලින් සිදු වන, දැනටමත් බෙහෙවින් සාකච්ඡාවට ලක්‌ ව ඇති, පරිසර දූෂණය තවත් ඉහළ යා හැකි ය. දැනටනිපදවනු ලබන අස්‌වැන්නෙන් වැඩි පිරිසකට ආහාර සැපයීමට හැකිනම්, දිගුකාලීන වශයෙන් මෙවැනි රසායනික ද්‍රව්‍ය භාවිතයේ අඩුවීමක්‌ හෝ වැඩි නොවීමක්‌ සිදු විය හැකිය. එය පරිසරයට යහපතක්‌ වන බව අමුතුවෙන් කිවයුතු නොවේ.මේ අනුව ප්ලාස්‌ටික්‌ හා වෙනත් යෝග්‍ය ඇසුරුම් වර්ග භාවිතය පාරිසරික වශයෙන් යහපත් වන අංශ ඇති බව පැහැදිලිය. මේ වන විට ප්ලාස්‌ටික්‌ කූඩ භාවිතය ක්‍රමයෙන් ස්‌ථාවර වෙමින් පවත්නා බව පෙනේ. ඒ හා සම්බන්ධ නීති ලිහිල් වීම ද ඊට බලපාන්නට ඇත. එහෙත් මෙහි ඇති වාසි නිසි පරිදි අවබෝධ කරගැනීමත් සම`ග ඉදිරියේ දී මෙය තවත් ප්‍රචලිත වනු ඇත.
ඇසුරුම් පිළිබඳ නියෝග
පසුගිය කාලයේ ආන්දෝලනයකට ලක්‌වූ ප්ලාස්‌ටික්‌ කූඩ භාවිතය සම්බන්ධ නියෝගවලට අනුව එළව`ඵ හා පලතුරු ඇසුරුම සඳහා යොදාගත හැක්‌කේ ප්ලාස්‌ටික්‌වලින් තැනූ ඇසුරුම් පමණක්‌ නොවේ. ඒ සඳහා ඝන කඩදාසි හෝ දැවවලින් තනා ඇති ඇසුරුම් ද භාවිත කළ හැකිය. කෙසේ වෙතත් මේ නියෝග පැනවීමේ සිට වෙනස්‌ වූ ආකාරය අවධානය යොමු විය යුතු කරුණකි.
මේ නියෝග පනවා ඇත්තේ 2003 අංක 9 දරන පාරිභෝගික කටයුතු පිළිබඳ අධිකාරි පනතේ 10 (1) (ආ) (සස) වගන්තිය යටතේ ඇති බලතල අනුවය. මේ අනුව 2011 ජනවාරි 10 දිනැති අංක 1688/4 දරන අතිවිශේෂ ගැසට්‌ පත්‍රය මගින් දේශීයව නිෂ්පාදිත සියලූ එළව`ඵ සහ පලතුරු නෙළීමේ දී රැස්‌කිරීමේ දී, ගබඩා කිරීමේ දී, ප්‍රවාහනය කිරීමේ දී, අලෙවිය සඳහා ඉදිරිපත් කිරීමේ දී හෝ ප්‍රදර්ශනය කිරීමේ දී, ප්ලාස්‌ටික්‌ හෝ ඝන කඩදාසි හෝ දැව වලින් සකසා ඇති ඇසුරුම් භාවිත කළ යුතු බව සියලූ දේශීය එළව`ඵ සහ පළතුරු නිෂ්පාදකයින්, ප්‍රවාහනය කරන්නන්, බෙදාහරින්නන් හා වෙළෙන්දන් වෙත නියම කරන ලදි. එසේම එක්‌ ඇසුරුමක ඇසිරිය හැකි උපරිම එළව`ඵ හෝ පළතුරු වල ශුද්ධ බර කිලෝග්‍රෑම් 25 නොඉක්‌මවිය යුතු බව ද මේ නියෝගවල ඇතුළත් විය.
එහෙත් මේ නියෝග ඒ ආකාරයෙන්ම ක්‍රියාත්මක වූයේ නැත. 2011 ඔක්‌තෝබර් 17 දිනැති අංක 1728/5 දරන අතිවිශේෂ ගැසට්‌ පත්‍රය මගින් මේ ආකාරයෙන් ප්ලාස්‌ටික්‌ හෝ ඝන කඩදාසි හෝ දැව වලින් සකසා ඇති ඇසුරුම් භාවිතා කිරීම එළව`ඵ හා පලතුරු රැස්‌කිම, ගබඩා කිරීම, ප්‍රවාහනය කිරීම සඳහා පමණක්‌ සීමා කරන ලදි. නෙලීමේ දී හා අලෙවිය සඳහා ඉදිරිපත් කිරීමේ දී හෝ ප්‍රදර්ශනය කිරීමේ දී මේවා යොදාගැනීමට තිබූ අවශ්‍යතාවය එහි දී ඉවත් කර තිබේ. එසේම නම් කරන ලද එළව`ඵ වර්ග 24ක්‌ හා පළතුරු විශේෂ 13ක්‌ සඳහා පමණක්‌ මේ නියෝග අදාළ කෙරිණි. පෙර සඳහන් කරන ලද කිලෝග්‍රෑම් 25 සීමාව ද මෙහි දී ඉවත්කර ඇති බව පෙනේ. මේ විධාන 2011 නොවැම්බර් මස සිට ක්‍රියාත්මක වීමට නියමිත විය. යම් යම් පිරිස්‌ විසින් විවිධ අරමුණු ඇතිව විරෝධතා ඇති කළේ මේ නියෝග ක්‍රියාත්මක කිරීමත් සම`ග ය.
ඉන් අනතුරුව අනුව 2012 ජනවාරි 13 දිනැති අංක 1740/22 දරණ අතිවිශේෂ ගැසට්‌ පත්‍රය මගින් පෙර කී වර්ග තුනට අයත් ඇසුරුම් රැස්‌කිරීමේ දී, ගබඩා කිරීමේ දී, ප්‍රවාහනය කිරීමේ දී භාවිතයට නියම කරන ලද අතර එය නම් කරන ලද එළව`ඵ වර්ග 11ක්‌ හා පළතුරු විශේෂ 10ක්‌ සඳහා පමණක්‌ සීමා කෙරිණි. මේ නිවේදනය අනුව නිෂ්පාදකයින්ට මේ නියෝග අදාළ නොවේ. මේ නියෝග 2012 ජනවාරි මස 15 පටන් ක්‍රියාත්මක අතර අදට වලංගු වේ.
අදාළ නියෝග වලංගු වන එළව`ඵ හා පලතුරු
· එළව`ඵ ( තක්‌කාලි, තිබ්බටු, කැරට්‌, කරවිල, තුඹ කරවිල, මල්ගෝවා, බෙල් පෙපර්, සලාද කොළ, නිවිති, මා`ඵ මිරිස්‌ හා පිපිඤ්ඤා
· පළතුරු ( පැපොල්, පේර, අලිගැටපේර, දොඩම්, දෝඵම්, මිදි, පෙයාස්‌, මැංගුස්‌, ස්‌ට්‍රොබෙරි හා පැෂන්පෲට්‌
ධනේෂ් විසුම්පෙරුම
http://www.vidusara.com/2012/03/07/feature7.html
No comments:
Post a Comment