ජගත් පරිසර විමසුම - 115
ධනේෂ් විසුම්පෙරුම
විදුසර, 2012-03-21, පි. 11 (Vidusara, 2012-03-21, p. 11)
http://www.vidusara.com/2012/03/21/feature3.html
පුනර්ජනනය කළ හැකි බලශක්‌තිය: වර්ධනය හා අභියෝග
පුනර්ජනනය කළ හැකි බලශක්‌තිය යනු බලශක්‌ති ක්‌ෂේත්‍රයේ අනාගතය සේ හැඳින්විය හැකි ය. අප එසේ පවසන්නේ ලෝකයේ භාවිත වන ප්‍රධාන බලශක්‌ති ප්‍රභව සියල්ල ම පාහේ සීමාසහිත සම්පත් වන බැවින් හා ඒවා දැනටමත් ක්‌ෂය වෙමින් පවත්නා බැවිනි. වර්තමාන ලෝකයේ බලශක්‌ති අර්බුදයක්‌ දැකිය හැකි ය. ඊට ඇතැම් රටවල වැසියන් ගේ අධික බලශක්‌ති භාවිතය ද හේතුවක්‌ වී ඇති නමුත්, පෙර කී ක්‌ෂය වෙමින් ඇති ඉන්ධන වැඩි වශයෙන් භාවිත වන නිසා මිනිසාට අවශ්‍ය බලශක්‌ති සැපයුම ලබා ගැනීමේ දී පුනර්ජනනය කළ හැකි බලශක්‌තිය භාවිතය වැදගත් ය. මෙහි දී ජල විදුලිය, සුළං බලය හා සූර්ය බලශක්‌තිය වඩා වැදගත් තැනක්‌ ගනියි. මේවා පිරිසිදු බලශක්‌ති ප්‍රභව වීම නිසා ඒවායේ ඇති වැදගත්කම ද ඉහළ ය.
මේ අංශයේ මෑත කාලයේ දී දැකිය හැකි වූ වර්ධනය පිළිබඳ වාර්තාවක්‌ හා අංශයේ අභියෝග පිළිබඳ පුවත් කිහිපයක්‌ පසුගිය දා වාර්තා වී තිබිණි. සතියේ විමසුම තුළින් ඒ ගැන අවධානය යොමු කිරීමට අපි අදහස්‌ කරමු.
පිරිසිදු බලයේ වර්ධනය
පසුගිය දා ප්‍රකාශයට පත් වූ වාර්තාවකට අනුව 2011 වර්ෂය පිරිසිදු බලශක්‌ති අංශයේ වර්ධනයට බොහෝ සේ හිතකර බව පෙනෙන්නට තිබේ. ඒ අනුව අදාළ වර්ෂයේ දී සූර්ය කෝෂ, සුළං බලය හා ජෛව ඉන්ධන යන අංශවල සියයට 31ක පමණ වර්ධනයක්‌ ඇති වී තිබේ. සූර්ය බලයේ සියයට 29ක වර්ධනයක්‌ ද, සුළං බලයේ සියයට 18ක වර්ධනයක්‌ ද ඇති වී තිබේ. (මූලාශ්‍රයCleanEnergy Trends 2012, http://cleanedge.com/reports/clean-energy-trends-2012&
මේ අතර අපට කියෑවීමට ලැබුණු තවත් පුවතකට අනුව 2011 වර්ෂයේ දී මෙගවොට්‌ 41,000ක පමණ ධාරිතාවක්‌ ඇති සුළං ටර්බයින ලෝකය පුරා ස්‌ථාපිත කර තිබේ. ඒ අනුව සමස්‌ත ස්‌ථාපිත ධාරිතාව මෙගාවොට්‌ 238,000ක්‌ පමණ වේ. මේ අනුව යුරෝපයේ විදුලි භාවිතය කරන මට්‌ටමින් සලකන්නේ නම්, ලෝක ජනගහනයෙන් මිලියන 380ක පමණ පිරිසක ගේ විදුලි අවශ්‍යතාව සම්පූර්ණ කිරීමට තරම් මේ බලශක්‌ති සැපයුම ප්‍රමාණවත් ය. ඒක පුද්ගල බලශක්‌ති පරිභෝජනය තවදුරටත් තිරසර කළ හැකි නම්, මේ ඉලක්‌කම තවත් ඉහළ නැංවිය හැකි බව ඉතා පැහැදිලි ය.
මේ වන විට ලෝකයේ රටවල් 80ක පමණ සුළං විදුලි ජනක ස්‌ථාපනය කර තිබේ. 2010 වර්ෂයේ දී ලෝකයේ වැඩි ම සුළං බලශක්‌තියක්‌ ස්‌ථාපනය කර ඇත්තේ චීනයයි. ඔවුන් මේ අංශයේ මුල් තැන ගන්නේ වසර කිහිපයක පටන් ය. ඇමෙරිකාව මේ අංශයෙන් දෙවැනි ස්‌ථානයේ පසු වේ. කෙසේ වෙතත් තම රටේ බලශක්‌ති සැපයුමෙන් වැඩි ම ප්‍රමාණයක්‌ සුළං බලය මඟින් ලබාගන්නේ ඩෙන්මාර්කයයි. ඒ ප්‍රමාණය මුළු බලශක්‌ති සැපයුමෙන් සියයට 25ක්‌ තරම් වේ. 2011 හා 2016 අතර කාලයේ දී ලෝකයේ සුළං බලශක්‌ති භාවිතය දෙගුණයකින් පමණ වර්ධනය වනු ඇතැයි අපේක්‌ෂා කරනු ලැබේ.
අභියෝග නැති වා නො වේ
කෙසේ වෙතත් පිරිසිදු බලශක්‌තිය හමුවේ අභියෝග නැති වා නො වේ. නිදසුනක්‌ ලෙස ගත හොත්, පෙර සඳහන් කළ වාර්තාව ම පෙන්වා දෙන පරිදි අවශ්‍ය තරම් ආයෝජන මේ අංශයේ සිදු නො වන බවක්‌ ද දැකිය හැකි ය. එසේ ම මෑත කාලයේ දැකිය හැකි වූ ප්‍රවණතා අනුව තවත් අභියෝග ඇති බවක්‌ පෙනේ.
ලෝකයේ සූර්ය බලය වැඩි වශයෙන් භාවිත කරන රටක්‌ වන ජර්මනියේ ඒ පිළිබඳව ගැටලු සහිත තත්ත්වයක්‌ ඇති වී තිබේ. ජර්මනිය ලෝකයේ ස්‌ථාපිත සූර්ය කෝෂ අතරින් තුනෙන් එකත් අඩකුත් අතර ප්‍රමාණයක්‌ ස්‌ථාපනය කර ඇති රටයි. එහෙත් සූර්ය බලශක්‌තිය සඳහා ලබා දී ඇති සහන අඩු වෙමින් පවැතීම එරට තුළ ගැටලු ඇති වීමට හේතුවයි. ලබන වසරේ දී සහනාධාර සියයට 30කින් පමණ කපා හැරීමට නියමිත ය. මේ නිසා සමාගම් බංකොලොත් වීමට හා සේවක රැකියා අහිමි වීමට පවා ඉඩ ඇති බව වාර්තා විය.
ජර්මනියේ ඇති අනෙක්‌ ගැටලුව වන්නේ සූර්ය බලය එහි උපරිම ක්‌ෂමතාවෙන් ජනනය කිරීමට තරම් වූ සූර්යාලෝකයක්‌ එරටට ලැබෙන්නේ ද යන්න ය. නිදසුනක්‌ ලෙස ගත හොත් ස්‌පාඤ්ඤයට ජර්මනිය මෙන් තුන් ගුණයක්‌ තරම් සූර්යාලෝකයක්‌ ලැබේ. මේ නිසා සූර්ය බලශක්‌තිය භාවිතය ස්‌පාඤ්ඤයේ දී වඩා ලාබදායක ය.
මේ අතර 2020 සඳහා ඇති කර තිබෙන පුනර්ජනනය කළ හැකි බලශක්‌තිය පිළිබඳ ඉලක්‌ක සම්පූර්ණ කිරීම ප්‍රායෝගිකව කළ හැකි වුවත්, යුරෝපා සංගමය 2020න් පසු කාලය සඳහා ඉලක්‌ක නිශ්චිතව ප්‍රකාශ කිරීම නො කළ යුතු බව බ්‍රිතාන්‍ය රජය පෙන්වා දී තිබේ. මේ නිසා අදාළ අංශයේ කර්මාන්ත 2020න් පසු කාලය සඳහා රජයේ සැලසුම් දක්‌වන මෙන් ඉල්ලා තිබේ.
අනාගතය යහපත් වීමට නම්
පුනර්ජනනය කළ හැකි බලශක්‌තිය තවමත් මිලෙන් අධික වීම මේ තත්ත්වය සඳහා බලපා ඇති මූලික හේතුව බව පෙනේ. ඒ නිසා රජයේ සහන හා තාක්‌ෂණික සහය අදාළ අංශවලට දිගින් දිගට ම අවශ්‍ය වී ඇත. එසේ ම තවමත් ෆොසිල ඉන්ධන සඳහා ද ඇතැම් රටවල විශාල සහන ලබා දී ඇති නිසා ඊට වඩා තිරසර පිරිසිදු ඉන්ධන සඳහා සහන ලබා දීම එතරම් ගැටලුවක්‌ නො විය හැකි ය. එහෙත් ලෝක දේශපාලනය තවමත් තීරණ ගන්නේ පරිසරයට ලැබිය යුතු මුල් තැන ලබා දී නො වේ.
පියස්‌සේ වර්ණය හා උණුසුම
සාමාන්‍යයෙන් ගොඩනැඟිලිවල පියෑසි සඳහා භාවිත වන්නේ තද පැහැයෙන් යුක්‌ත වර්ණ ය. එහෙත් මෙහි දී පියස්‌සේ හා ගොඩනැඟිලි තුළ උෂ්ණත්වය ඉහළ යැම එහි අවාසිදායක තත්ත්වයකි. එසේ සිදු වන්නේ කළු හෝ තද පැහැගත් ද්‍රව්‍ය මඟින් සූර්යාලෝකයේ වැඩි තාපයක්‌ අවශෝෂණය කිරීම නිසා ය. එහෙත් පියෑස්‌ස ආවරණය සඳහා ළා පැහැ වර්ණ ඇති ද්‍රව්‍ය යොදා ගැනීම මඟින් ගොඩනැඟිලි තුළ උෂ්ණත්වය අඩු කිරීමට හැකියාව තිබේ. සුදු හා ළා පැහැය මඟින් අඩු තාපයක්‌ අවශෝෂණය කිරීම මේ සඳහා හේතු වේ. මේ නිසා දැන් දැන් ලෝකයේ රටවල් ගණනාවක මෙවැනි වැඩසටහන් ක්‍රියාත්මක වේ.
ඇමෙරිකාවේ නිව්යෝක්‌ නගරය මෙවැනි එක්‌ නගරයකි. ඒ නගරයේ ක්‍රියාත්මක වන නියමු වැඩසටහනක්‌ යටතේ සුදු පැහැ පියෑසි යොදාගැනීම ප්‍රචලිත වෙමින් ඇත. ඇමෙරිකාවේ නිව්යෝක්‌ නගරයේ සිදු කරන ලද අධ්‍යයනයක්‌ මඟින් මේ වර්ණ යොදාගැනීමෙන් ඇති විය හැකි වෙනස පර්යේෂණාත්මකව පෙන්වා දීමට හැකි වී තිබේ. 2011 වර්ෂයේ ජුලි මාසයේ 22 වැනි දින, එනම් තාප ප්‍රවාහයක්‌ වාර්තා වූ දිනයේ ඒ නගරයේ වැඩි ම උෂ්ණත්වයක්‌ වාර්තා විය. මේ දිනයේ සුදු පැහැයෙන් යුක්‌ත පියස්‌සක්‌ මතුපිට පැවැති උෂ්ණත්වය තද පැහැගත් පියස්‌සකට වඩා සෙල්සියස්‌ අංශක 23.6ක්‌ තරම් ප්‍රමාණයකින් අඩු වූ බව හෙළි වී ඇත. අනෙක්‌ උණුසුම් දිනවල දී ද සුදු පැහැ පියෑසි ආශ්‍රිතව දැකිය හැකි වූයේ අඩු උෂ්ණත්වයකි.
මේ කරුණෙහි ඇති වැදගත්කම වන්නේ ළා පැහැ පියස්‌සක්‌ යොදාගැනීමෙන් නාගරික උෂ්ණ දූපත් (urban heat island) බලපෑම වැළැක්‌වීමට අවස්‌ථාවක්‌ ලැබීමයි. නගරවල භාවිත වන විවිධ ද්‍රව්‍ය මඟින් තාපය වැඩි වශයෙන් අවශෝෂණය කිරීම නිසා මේ තත්ත්වය ඇති වේ. එහෙත් මේ ළා පැහැ පියෑසි නිසා අදාළ බලපෑම අඩු කිරීමට අවස්‌ථාවක්‌ ලැබී තිබේ. ඒ සඳහා විශේෂිත දැනුමක්‌ ඇති සේවකයන් අවශ්‍ය නො වන නිසා මෙය ප්‍රායෝගික වශයෙන් ද වැදගත් වේ.
එමෙන්ම උෂ්ණත්වය ඉහළ යන විට නිවාස හා වෙනත් ගොඩනැඟිලි සිසිල් කිරීම සඳහා අධික විදුලියක්‌ වැය වන බැවින් මෙවැනි උපක්‍රම යොදාගැනීමෙන් අදාළ නිවාසවල විදුලි භාවිතය අඩු කළ හැකි වේ. එය අදාළ නගරයේ හෝ ප්‍රදේශයේ හරිතාගාර වායු විමෝචන අඩු කිරීම සඳහා ද හේතුවක්‌ වේ. (මූලාශ්‍රයEnvironmental Research Letters,DOI: 10.1088/1748-9326/7/1/014029&
පුවත් සැකෙවින්
කාබන් බද්දට ඇමෙරිකාවේ විද්වතුන් ගේ සහාය
ගුවන් ප්‍රවාහනයේ කාබන් ඩයොක්‌සයිඩ් වායු විමෝචන සඳහා බද්දක්‌ ඇති කිරීමට යුරෝපා සංගමය ගෙන ඇති තීරණය පිළිබඳව අපි මේ තීරුව ඔස්‌සේ සාකච්ඡා කළෙමු. මේ මුලපිරීමේ තිබෙන යහපත් ප්‍රතිලාභ සම්බන්ධව මෙන්ම, ඊට විරුද්ධ ව සිටින රටවල් පිළිබඳව ද ඒ නිසා ඇති වී තිබෙන ගැටලුසහගත තත්ත්වය පිළිබඳව ද වරින්වර පෙන්වා දෙන ලදි.
ඇමෙරිකාව මේ කාබන් බද්ද ගැන විරෝධය දක්‌වන රටවල් අතර වේ. එහෙත් ඇමෙරිකාවේ ප්‍රමුඛ පෙළේ ආර්ථික විද්‍යාඥයන් විසි හය දෙනකු එක්‌ ව මෑතක දී එරට ජනාධිපතිවරයා වෙත ලිපියක්‌ යවමින් අදාළ විරෝධය ඉවත් කර ගන්නා මෙන් ඉල්ලා තිබේ. ඔවුන් පෙන්වා දෙන ආකාරයට යුරෝපා සංගමය විසින් සිදු කරනු ලැබ ඇත්තේ ඉහළ යමින් ඇති ගුවන් ප්‍රවාහන විමෝචන පාලනය කිරීමට ගත හැකි වැදගත් ම උත්සාහයයි. මේ පිරිසට නොබෙල් ත්‍යාගලාභී විද්‍යාඥයන් පස්‌ දෙනකු අයත් වීම ද විශේෂිත ය.
මේ අතර යුරෝපා සංගමයේ රටවල් මේ සම්බන්ධව දැඩි ස්‌ථාවරයක සිටින බව පෙනේ. ඔවුන් පවසන පරිදි ජාත්‍යන්තර සිවිල් ගුවන් ප්‍රවාහන සංවිධානය (ෂCAධ) ගුවන් ප්‍රවාහන විමෝචන පාලනය සම්බන්ධව විකල්පයක්‌ ඉදිරිපත් කරන්නේ නම් පමණක්‌ මේ බද්ද ගැන සලකා බැලීමට ඔවුන් සූදානම් ය.
සමනළයන්ට හානි කරන වල්පැළෑටි නාශක
සුලබව භාවිත කරනු ලබන වල්පැළෑටි නාශක තුනක්‌ ඇමෙරිකාවේ වාසය කරන සමනළ විශේෂයක ගහනවලට බරපතළ බලපෑම් සිදු කරන බව පසුගිය දා ප්‍රකාශයට පත් වූ අධ්‍යයනයකින් හෙළි වී තිබේ. ඒ ට්‍රයික්‌ලෝරපිර් (Triclopyr), සෙතොක්‌සයිඩිම් (Sethoxydim) හා ඉමාසාපිර් (Imazapyr) නම් රසායන ද්‍රව්‍ය තුනක බලපෑම් පිළිබඳවයි. මේවායේ සාමාන්‍යයෙන් භාවිත කරනු ලබන මාත්‍රාවට නිරාවරණය වූ විට අදාළ සමනළ විශේෂයේ පිලා අවස්‌ථාවේ සිට සුහුඹුල් අවස්‌ථාවට පත් වන පිලවුන් ප්‍රමාණය සියයට 24ත් 36ත් අතර ප්‍රමාණයකින් අඩු වේ. එසේ ම මේ රසායන ද්‍රව්‍ය අදාළ සමනළයන්ට බලපාන ආකාරය එකිනෙකින් වෙනස්‌ ය.
මේ අධ්‍යයනයෙන් පෙන්වා දෙන තවත් කරුණක්‌ වන්නේ ඒ ප්‍රදේශයේ ම වාසය කරන, මේ විශේෂයට සමීප නෑකමක්‌ ඇති වඳ වීමේ තර්ජනයකට ලක්‌ ව සිටින වෙනත් සමනළ විශේෂයකට ද සමාන ආකාරයෙන් බලපෑමට හැකි බව ය. (මූලාශ්‍රයEnvironmental Pollution, DOI: 10.1016/j.envpol.2012.01.011)
බ්‍රිතාන්‍යයේ බැජරයන් මරා දැමීම
බ්‍රිතාන්‍යයේ ජීවත්වන බැජරයන් නමින් හඳුන්වන ක්‌ෂීරපායී සතුන් ගේ ගහනය පාලනය කිරීම සඳහා නිශ්චිත ප්‍රදේශවල සිටින සතුන් තෝරා මරා දැමීමට ගෙන ඇති තීරණය හේතුවෙන් යම් මතගැටුමක්‌ ඇති වී තිබේ. එහි අරමුණ වන්නේ ගවයන් අතර ඇති වන ක්‌ෂයරෝගය පාලනය කිරීම සඳහා තෝරාගත් ප්‍රදේශවල ජීවත් වන බැජර ගහනය සියයට 70කින් පමණ අඩු කිරීමයි. ගව ක්‌ෂය රෝගය වැළඳීම නිසා ගවයන් දස දහස්‌ ගණනක්‌ තරම් වාර්ෂිකව මිය යන අතර එහි ආර්ථික බලපෑම පවුම් මිලියන සියයක්‌ පමණ බව ගණන් බලා තිබේ.
කෙසේ වෙතත් මීට එරෙහිව ද මතයක්‌ ගොඩනැඟී ඇත. එහි දී පෙන්වා දී ඇත්තේ මේ ආකාරයෙන් බැජරයන් මරා දැමීම උක්‌ත රෝගය පාලනය කිරීමේ පිරිවැය ඵලදායී විසඳුමක්‌ නො විය හැකි බවයි. එසේ ම ඔවුන් සාමාන්‍ය වාසස්‌ථාන ප්‍රදේශවලින් පිටතට යැම නිසා ගව ක්‌ෂය රෝගය වෙනත් ප්‍රදේශවලට ද ව්‍යාප්ත වීමේ අවදානමක්‌ ද ඇති බව පෙන්වා දී තිබේ.
No comments:
Post a Comment