Wednesday, May 22, 2013

ජලය, ජෛව විවිධත්වය හා හෙට දවස

ධනේෂ් විසුම්පෙරුම

විදුසර (Vidusara), 2013-05-22, පි. 11,14
http://www.vidusara.com/2013/05/22/feature5.html

ජාත්‍යන්තර ජෛව විවිධත්ව දිනය අදට (මැයි මස 22) යෙදී තිබේ. ඒ වෙනුවෙන් මේ වර්ෂයේ තේමාව සේ තෝරාගෙන ඇත්තේ 'ජලය හා ජෛව විවිධත්වය' යන්නයි. 2013 වර්ෂය ජල සහයෝගීතාව සඳහා වූ ජාත්‍යන්තර වර්ෂය (International Year of Water Cooperation& ලෙස එක්‌සත් ජාතීන් විසින් නම් කිරීම හා සමගාමී වන ලෙස යොදාගෙන ඇති තේමාවකි. එසේ ම 2005-2015 දශකය ද 'ජීවය සඳහා ජලය' ('International Decade for Action ‘WATER FOR LIFE') නමින් දශකයක්‌ ලෙස නම් කර තිබේ.

ජලය හා ජෛව විවිධත්වය යන තේමාව අපේ පරිසරයේ ඇති ප්‍රධාන හා අත්‍යවශ්‍ය සංඝටක දෙකක ඇති වැදගත්කම ඉස්‌මතු කරන අවස්‌ථාවකි. ජලය හා ජීවය යනු එකිනෙකට බෙහෙවින් සම්බන්ධිත වූ සංඝටක දෙකකි. ජීවයේ පැවැත්ම උදෙසා ජලයේ ඇති වැදගත්කම ඉහළ ය. එතරම් සාකච්ඡා නො වූව ද ජලයට ද ජීවය අවශ්‍ය වේ. අනෙක්‌ අතට ජලය මෙන්ම ජීවය ද විවිධ අභියෝග ගණනාවකට මුහුණ දී ඇති වකවානුවකි මේ. ඒ නිසා මේ වර්ෂය සඳහා තෝරාගෙන ඇති තේමාව කාලෝචිත බව පැවසිය යුතු ය. මේ නිසා උක්‌ත සංඝටක දෙක පිළිබඳව සාකච්ඡා කිරීමට අපි සිතුවෙමු.

ජලය ජීවය සඳහා වැදගත් වන බැවින් ජෛව විවිධත්ව සංරක්‌ෂණය සඳහා ක්‍රියාත්මක ප්‍රයත්නයේ දී ජලයේ ඇති වැදගත්කම පිළිගෙන තිබේ. 2010 වර්ෂයේ දී ජපානයේ නගෝයාහි දී පැවැති ජෛව විවිධත්වය පිළිබඳ සම්මුතියේ සමුළුවේ දී ජලය, ජෛව විවිධත්වය හා තිරසර සංවර්ධනය අතර ඇති සම්බන්ධයේ ඇති වැදගත්කම අවධාරණය කරන ලදි.

එහි දී සම්මත වූ 2011-2020 කාලය සඳහා වන ජෛව විවිධත්වය සඳහා වූ උපායමාර්ගික සැලැස්‌මට හා අයිචි ජෛව විවිධත්ව ඉලක්‌කවල ජලය හා සම්බන්ධ වන එක්‌ ඉලක්‌කයක්‌ තිබේ. 2020 වන විට භෞමික හා අභ්‍යන්තර ජලාශ අතරින් 17%ක්‌ හා වෙරෙළබඩ හා සාගරික පරිසර පද්ධති අතරින් 10%ක්‌ 2020 වර්ෂය වන විට සංරක්‌ෂණය කිරීම අයිචි ජෛව විවිධත්ව ඉලක්‌කවල උපායමාර්ගික අභිමථාර්ථ Cහි ඇතුළත් වන ජලය හා සම්බන්ධ වැදගත් ඉලක්‌කයයි (ඉලක්‌ක අංක 11). එහි තවත් ඉලක්‌කයක්‌ අත්‍යවශ්‍ය පරිසර පද්ධති සේවා සැපයීම යටතේ ද ජලය හා සම්බන්ධ සේවා ද සපයන පරිසර පද්ධති ප්‍රතිස්‌ථාපනය පිළිබඳව අවධානය යොමු කර ඇත. මේ සියල්ලෙන් පෙනෙන්නේ ජලයේ ඇති වැදගත්කම ගැන අවධානය යොමු වී ඇති බවයි.

ජීවයේ පැවැත්මට ජලය

ජීවය හා ජලය අතර සම්බන්ධය පෘථිවියේ ජීවයේ ආරම්භය දක්‌වා දිව යන්නකි. ජලය යනු ලෝකයේ ජීවයේ පැවැත්ම සඳහා අත්‍යවශ්‍ය වූවකි. ජලය ජීවයේ පරිණාමය සඳහා බලපා ඇති තීරණාත්මක සාධකයකි. මේ නිසා ජෛව විවිධත්වයේ දැකිය හැකි විවිධ මට්‌ටම්වල විවිධත්වය සඳහා ද ජලය බලපා තිබේ. නිදසුනක්‌ ලෙස ගත හොත්, ජලය හිඟ පරිසර පද්ධතිවල දැකිය හැකි ජෛව විවිධත්වය ජලය සුලබ පරිසර පද්ධතිවලට සාපේක්‌ෂව අඩු ය. අනෙක්‌ අතට ඒකක ජල පරිමාවක්‌ පිළිබඳව සැලකූ විට මිරිදිය මත යෑපෙන ජීවීන් ගේ විවිධත්වය ඉහළ බව පෙන්වා දී තිබේ.

ජීවයේ ආරම්භය සඳහා මෙන්ම ජීවයේ පැවැත්ම සඳහා ද ජලය වැදගත් වී තිබේ. එසේ ම ජලය වැදගත් වන්නේ හුදෙක්‌ ජලයේ ජීවත්වන ජීවීන්ට පමණක්‌ නො වේ. භෞමිකව වාසය කරන ජීවීන්ට ද තම ජීවය පවත්වා ගැනීම සඳහා ජලය අත්‍යවශ්‍ය සාධකයකි. ජලය හිඟ වීම ජෛව විවිධත්වයට අහිතකර ලෙස බලපා ඇති අතර දේශගුණ වෙනස්‌වීම අර්බුද මේ තත්ත්වය තවත් උග්‍ර කරයි. නියඟය ජෛව විවිධත්වයට බෙහෙවින් බලපාන අතර අධික වර්ෂාව නිසා ද මෙවැනි තත්ත්වයක්‌ ඇති විය හැකි ය. විශේෂයෙන් පරිසර පද්ධතිවල පරිසර විද්‍යාත්මක වෙනස්‌කම් ඇති වීමට දිගුකාලීන දේශගුණයේ වෙනස්‌වීම් හේතු වේ.

අනෙක්‌ අතට ජලය හිඟ කාන්තාර වැනි පරිසරවල ජීවත් වන ජීවීන් ඒ සඳහා විශේෂයෙන් හැඩගැසී ඇත. වෙනත් ආකාරයකින් පවසන්නේ නම්, කිසියම් පරිසර පද්ධතියක ජීවත් වන්නේ එහි වාසය කළ හැකි, හා එම පරිසර පද්ධතියට ගැලපෙන ජීවීන් ය. නිදසුනක්‌ ලෙස ගත හොත් කිවුල්දිය වැනි සීමා සහිත පරිසර පද්ධතිවල වාසය කරන ජීවීන්ට මිරිදිය සැපයුමක්‌ තිබීම ද වැදගත් වේ. එවැනි පරිසරයක දී ජලයේ ඇති ලවණතාව වැනි තත්ත්ව ජීවීන් සඳහා තීරණාත්මක ලෙස බලපායි.

කලපු වැනි කිවුල් දිය පරිසර පද්ධතිවල වාසය කරන ජීවීන්ට ජලයේ ඇති තත්ත්වවල ඇති වන වෙනස්‌වීම් දැඩි බලපෑමක්‌ ඇති කළ හැකි ය. විශේෂයෙන් කිවුල් දිය පරිසර පද්ධතිය ඇති වීමට හේතු වන මිරිදිය සැපයුමේ වෙනස්‌වීම් ඇති වීමෙන් දැඩි ගැටලූ ඇති විය හැකි ය. අපේ රටෙන් ද එවැනි සිදුවීමක්‌ වාර්තා වී ඇත. ඒ 1980 දශකයේ දී ක්‍රියාත්මක වූ කිරිඳිඔය වාරිමාර්ග හා ජනපද ව්‍යාපෘතියේ ප්‍රතිඵලයක්‌ වශයෙනි. මෙහි දී කිරිඳිඔයේ ඉහළ ප්‍රදේශයේ ලූණුගම්වෙහෙර ජලාශය ඉදි කරන ලද අතර එම`ගින් හම්බන්තොට ආසන්නය දක්‌වා දක්‌වා කිරිඳිඔය දකුණු ඉවුරේ නව බිම් ප්‍රදේශයක්‌ සඳහා ජලය සැපයිණි. මෙහි දී යාය කිහිපයක්‌ හරහා එන මිරිදිය අවසානයේ ඇඹිලිකල කලපුවට එක්‌ විය. ඇඹිලිකල කලපුවේ වැඩි ජලය එක්‌වූයේ තවත් කලපුවක්‌ වු මලල කලපුවට ය. කිරිඳිඔය ජලාශ ව්‍යාපාරය අවසන් වූ පසුව මලල හා ඇඹිලිකල කලපුවලට පැමිණි මිරිදිය ප්‍රවාහය ඉහළ ගියේ ය. මේ නිසා අදාළ කලපුවල ලවණතාව අඩු විය. ලවණතාවේ විචල්‍යතා ඇති වීම හා ලවණතාව සමස්‌තයක්‌ ලෙස අඩු වීම ඒ පරිසර පද්ධතියේ දැඩි වෙනස්‌කම් ඇති කළේ ය. කලපුවල ලවණතාව අඩු වීමත් සමඟ පරිසර පද්ධතියේ ඇති වූ බරපතළ ම වෙනස්‌ වීම වන්නේ ඉස්‌සන් හා වෙනත් කලපු ජීවීන් අඩු වීමයි. එහි සෘජු ප්‍රතිඵලය වූයේ මේ සතුන් ගොදුරු කරගත් පක්‌ෂීන් ගේ ගහනය අඩු වීම ය. එසේ ම මේ වෙනස සිදු වීමට පෙර උක්‌ත කලපුවල වර්ෂයේ යම් කාලයක දී ඉස්‌සන් ඇති කිරීම සිදු කර ඇති අතර එම`ගින් පවුල් 400ක්‌ පමණ සිය ජීවනෝපාය සරි කරගෙන තිබේ. මේ වන විට අදාළ ප්‍රදේශ බුන්දල ජාතික වනෝද්‍යානය තුළ පිහිටා තිබේ. මේ සිදුවීමේ ඇති විශේෂත්වය වන්නේ එය මිනිසුන් විසින් පරිසරයේ සිදු කරන ලද වෙනස්‌වීමක ප්‍රතිඵලයක්‌ වීමයි.

මානව අවශ්‍යතා සඳහා ස්‌වාභාවික පරිසරයෙන් වැඩි වශයෙන් මිරිදිය ඉවත් කිරීම නිසා ද මෙවැනි ම බලපෑමක්‌ ඇති විය හැකි ය. මෙය එතරම් අලුත් දෙයක්‌ නො වේ. නිදසුනක්‌ ලෙස කෘෂිකර්මය සඳහා පරිසරයෙන් ජලය අධික ලෙස ලබා ගැනීම දැක්‌විය හැකි ය. මේ නිසා පරිසරයේ ගැටලූ ඇති වීම වැළැක්‌විය නොහැකි ය. මානව අවශ්‍යතා සඳහා අධික ලෙස ජලය ලබාගැනීම නිසා විශාල වශයෙන් වෙනස්‌ කරන ලද පරිසර පද්ධති රැසක්‌ ලෝකයේ තිබේ. මධ්‍යම ආසියාවේ පිහිටා ඇති ඒරල් මුහුද ඒ සඳහා නිදසුනකි. එහි ජලයෙන් වැසුණු ප්‍රදේශයේ ප්‍රමාණය 2007 වර්ෂය වන විට එහි මුල් ප්‍රමාණයෙන් 10%ක්‌ පමණ දක්‌වා අඩු වී තිබේ. එය ලෝකයේ දරුණුතම පාරිසරික ව්‍යසනයක්‌ ලෙස හඳුන්වන ලදි. මේ නිසා ඒරල් මුහුදේ ජෛව විවිධත්වයට පමණක්‌ නො ව ඒ ආශ්‍රිතව තම ජීවනෝපාය උපයාගත් මිනිසුන්ට ද යම් යම් ගැටලූවලට ලක්‌ වීමට සිදු විය. කෙසේ වෙතත් මේ වන විට ඒරල් මුහුද බේරා ගැනීම සඳහා යම් උත්සාහයක්‌ ක්‍රියාත්මක වේ. මළ මුහුද ඇතුළු තවත් විල් හා මුහුදු රැසක්‌ වාරිමාර්ග සඳහා ජලය ලබාගැනීම නිසා ලවණතාව ඉහළ යැමෙන් හා ජල ප්‍රවාහය අඩු වීමෙන් විනාශ වෙමින් පවතී. ඒ ඒවායේ ජෛව විවිධත්වයට ද බලපෑම් කරමිනි.

මිනිසුන් ගේ ජල භාවිතය මෑත කාලයේ දී ක්‍රමයෙන් ඉහළ යමින් තිබේ. එය ඇතැම් විට තිරසර නො වන මට්‌ටමකට ළ`ගා වී ඇති බවක්‌ පෙනේ. වැඩි වන ජනගහනයත් සමඟ එය තවදුරටත් ඉහළ යැමට ඉඩ ඇත. මේ නිසා ලෝකයේ බොහෝ ප්‍රදේශ ජල හිඟතාවකින් පෙළීම දැකිය හැකි අතර එහි දී ගන්නා පියවර නිසා ජලය තවදුරටත් අධික ලෙස පරිසරයෙන් උකහාගැනීමෙන් ජෛව විවිධත්වයට බොහෝ ගැටලු ඇති විය හැකි ය.

අනෙක්‌ අතට ඇතැම් ජලජ ජීවීන්ට ඔවුන් ගේ ජීවන චක්‍රයේ වෙනස්‌ අවස්‌ථා සඳහා වෙනස්‌ ජලජ පරිසර පද්ධතිවලට ගමන් කිරීම සිදු කළ යුතු ය. එහෙත් මිනිසුන් විසින් සිදු කරනු ලබන වේලි තැනීම නිසා මේ සංක්‍රමණ රටාවලට බලපෑම් ඇති වේ. එය මානව ක්‍රියාකාරකම්වලින් ඇති වන අයහපත් ප්‍රතිඵල ඇති කළ හැකි සදුවීම් අතර වේ. නිදසුනක්‌ ලෙස ගත හොත් ගංගා සහ වෙනත් ඇල වේලි හරහා ඉදි කරන වේලි මගින් ආඳන් වැනි මසුන්ට ඔවුන් ගේ ප්‍රජනනය සඳහා පහළ ප්‍රදේශවලට හා සාගරයට ගමන් කිරීම අසීරු වූ අවස්‌ථා ලෝකයේ බොහෝ රටවලින් වාර්තා වේ. එපමණක්‌ නො ව වේල්ලකින් පහළ ප්‍රදේශයේ ජීවත් වන ජීවීන් ගේ පැවැත්ම වේලි මගින් අවදානමට ලක්‌ කර ඇත. මේ තත්ත්වය වැළැක්‌වීම සඳහා වේලි හා ජලාශ ආශ්‍රිතව පහළ ප්‍රදේශවලට ජලය ගලා යන අගල් පිහිටුවා ඇත. ඒවා මගින් අඛණ්‌ඩ ජල ප්‍රවාහයක්‌ පහළ ප්‍රදේශවලට සැපයෙන අතර ජල මාර්ගයේ ඉහළ පහළ ගමන් කරන ජීවීන්ට ද එම`ගින් පහසුව සැලසේ. පාරිසරික ප්‍රවාහ (environmental flows) යනුවෙන් ඇතැම් විට හඳුන්වන ජල ප්‍රවාහයක්‌ පවත්වාගැනීමේ වැදගත් බව මේ වන විට පුළුල් ලෙස පිළිගැනී තිබේ. මිනිසුන් කෘෂිකාර්මික කටයුතු සඳහා මෙන්ම ජල විදුලිය සඳහා වැනි විවිධ අවශ්‍යතා සඳහා මේ වන විට වේලි තනනු ලබන නිසා මෙවැනි පියවර ගැනීම ජෛව විවිධත්වයේ පැවැත්ම සඳහා වැදගත් වේ. අපේ රටේ ද වේලි නිසා මෙවැනි තත්ත්ව පැනනැ`ගී ඇති බව අපට අමතක කළ නොහැකි ය.

ජලය සඳහා ජීවය

ඉහත දැක්‌වූ පරිදි, ජෛව විවිධත්වය සඳහා ජලය කෙතරම් ප්‍රයෝජනවත් වන්නේ ද යන්න අප හොඳින් දන්නා කරුණකි. එහෙත් ජල සැපයුමේ ගුණාත්මක බව හා ප්‍රමාණාත්මක බව පවත්වා ගැනීම සඳහා ජෛව විවිධත්වය බෙහෙවින් ප්‍රයෝජනවත් වේ. මේ කාර්යභාරය වැදගත් නමුත් ඇතැම් විට නො සලකා හැර ඇති හා එතරම් අවධානයකට ලක්‌ ව නොමැති කරුණකි.

ජල චක්‍රයේ විවිධ අවස්‌ථා සමඟ ජෛව විවිධත්වයේ සංඝටකයක්‌ වන පරිසර පද්ධති හා ජීවීන් සම්බන්ධ වේ. වනාන්තර, තෙත්බිම්, තෘණභූමි ආදි විවිධ පරිසර පද්ධති ජල චක්‍රය සමග සම්බන්ධ වේ. භූමිය හරහා ජලය ගලා යැමේ දී ජලයේ ඇති ප්‍රමාණාත්මක බව හා ගුණාත්මක බව පවත්වාගැනීම සඳහා මේ පරිසර පද්ධති දායක වේ. මේ සඳහා නිදසුන් කිහිපයක්‌ දැක්‌විය හැකි ය.

ශාක ම`ගින් සිදු වන උත්ස්‌වේදනය ආර්ද්‍රතාව පවත්වාගෙන යැම හා වර්ෂාපතනය සඳහා ප්‍රාදේශීය වශයෙන් වැදගත් වන ක්‍රියාවලියකි. එසේ ම ජලය ගබඩා කිරීමක්‌ සිදු කරන තෙත්බිම් ජල සැපයුම ස්‌ථාවරව පවත්වාගැනීම සඳහා සඳහා ද වැදගත් ක්‍රියාවක්‌ සිදු කරයි. ජලසැපයුම් ස්‌ථාවරව පවත්වා ගැනීම සඳහා වනාන්තර යොදාගැනීම සිදු කළ හැකි බව මේ වන විට පෙනී ගොස්‌ ඇත.

නිව්යෝක්‌ නගරයේ ජල සැපයුමේ ගුණාත්මක බව පවත්වාගැනීම සඳහා අදාළ ජලපෝෂක ප්‍රදේශය සංරක්‌ෂණය කිරීමට ගත් තීරණය ජෛව විවිධත්වයේ භාවිතය සඳහා ලෝක ප්‍රකට නිදසුනකි. දිගු කාලයක්‌ තිස්‌සේ ඇමෙරිකාවේ නිව්යෝක්‌ නගරයට ජලය ලබාගන්නා ලද්දේ කැට්‌ස්‌කිල් ජලපෝෂක ප්‍රදේශයෙනි (Catskill Watershed). එය පිහිටා ඇත්තේ නගරයට කිලෝමීටර් 200ක්‌ පමණ උතුරු දිසාවෙනි. එහෙත් මෑත කාලයේ දී එරට නීතිය අනුව අවශ්‍ය ප්‍රමිතියට වඩා මේ ජලයේ ප්‍රමිතිය අඩු වූ නිසා ජලය පෙරණය කිරීමේ පද්ධතියක්‌ ස්‌ථාපිත කිරීම හෝ අදාළ ජල ධාරාවේ පරිසර පද්ධතිය ආරක්‌ෂා කිරීම හෝ යන දෙකෙන් එක්‌ විකල්පයක්‌ තෝරාගැනීමට නිව්යෝක්‌ බලධාරීන්ට සිදු විය. ඊට වැය වන මුදල ඇස්‌තමේන්තු කරන ලදි. නගරය සඳහා යෝජනා කරන ලද පෙරුම්කරණ පද්ධතිය (filtration system) සඳහා අපේක්‌ෂිත වියදම ඩොලර් බිලියන 6-8 අතර ප්‍රමාණයක්‌ වූ නමුත් අදාළ ජලාධාර ප්‍රදේශය සංරක්‌ෂණය කිරීමට වැය වන බවට ඇස්‌තමේන්තු කරන ලද්දේ ඩොලර් බිලියන 1ත් 1.5ත් තරම් අඩු මුදලක්‌ විය. මේ අනුව 1997 වර්ෂයේ දී අදාළ ජලාධාර ප්‍රදේශය පරිසර දූෂණයෙන් ආරක්‌ෂා කිරීම සඳහා අවශ්‍ය පියවර ආරම්භ කරන ලදි. මෙහි දී කැට්‌ස්‌කිල් ප්‍රදේශයේ සිදු වන ජල දූෂණයට හේතු වන ක්‍රියාකාරකම් නවතා දැමීම හා එවැනි ඉඩම් අත්පත්කරගෙන ස්‌වාභාවික පරිසර පද්ධතිය ස්‌ථාපිත කිරීම වැනි ක්‍රියාමාර්ග ගන්නා ලදි. අනෙක්‌ අතට මේ නිසා අදාළ පරිසර පද්ධතියේ විශේෂ විවිධත්වය ද ආරක්‌ෂා විය.

ජලපෝෂක ආරක්‌ෂා කිරීම මගින් ජල සැපයුම ස්‌ථාවරව පවත්වා ගැනීම සඳහා ක්‌ෂුද්‍ර ජල මූලාශ්‍ර ආරක්‌ෂා කිරීමෙන් ද කළ හැකි බව අපේ රටේ කඳුකරයේ සිදු කර ඇති ඇතැම් සංරක්‌ෂණ කටයුතු අනුව ද පෙනේ. විශේෂයෙන් ගම්මාන හා වතු සඳහා ජලය ලබාගන්නා ජල මූලාශ්‍ර ආශ්‍රිත පරිසර පද්ධති සංරක්‌ෂණය කිරීම ප්‍රමාණවත් බව මේ අනුව හෙළි වේ.

ජල චක්‍රය අඛණ්‌ඩව පවත්වාගැනීම ඇතැම් පරිසර පද්ධති මඟින් ඉටු වන පරිසර පද්ධති සේවාවක්‌ (ecosystem service) සේ සැලකේ. විශේෂයෙන් වනාන්තර හා තෙත්බිම් වැනි පරිසර පද්ධති මෙවැනි පරිසර පද්ධති සේවා ලබා දේ. මේ නිසා පරිසර පද්ධති මනාව කළමනාකරණයකින් යුක්‌ත ව පවත්වා ගැනීම ජල සුරක්‌ෂිතතාව සඳහා ද වැදගත් ය. වනාන්තර ජල සැපයුම් ආරක්‌ෂා කිරීමට හා පස සෝදා යැම වළක්‌වාලීමට උපකාරී වේ. එසේ ම, තෙත්බිම් ජලය සංචය කරන පරිසර පද්ධතියක්‌ වන අතර වැඩි ජලය ගබඩා කර තබාගැනීමට හා අවශ්‍ය අවස්‌ථාවල පරිසරයට නිකුත් කිරීමට ක්‍රියා කරයි. එම`ගින් නියඟ මෙන්ම ගංවතුර නිසා ඇති වන අවදානම ද අඩු කළ හැකි ය. එසේ ම තෙත්බිම් ම`ගින් ජලයේ ඇතුළත් විෂ ද්‍රව්‍ය බැහැර කිරීම ද සිදු කරයි. මේ සියල්ල ස්‌වාභාවිකව සිදු කරන අතර ඒ සේවාවන් ලබාගැනීමට පරිසර පද්ධති ප්‍රතිස්‌ථාපනය කිරීම තුළින් ද හැකියාව තිබේ. අඩු වියදම් ක්‍රියාවලියක්‌ වීම ද වැදගත් ය.

දූෂණයට ලක්‌ වූ ජලය පවිත්‍ර කිරීමේ දී ජෛව විවිධත්වයේ ඇති වටිනාකම හඳුනාගෙන තිබේ. නිදසුනක්‌ ලෙස ගත හොත්, අපේ රටේ සාර්ථකව සිදු කර ඇති එක්‌ ව්‍යාපෘතියකින් ද මේ බව පෙනේ. කල්පිටිය අර්ධද්වීපයේ ගම්මානයක ජනතාව විසින් භාවිත කරන ලද අධික රසායනික පොහොර නිසා පසට එක්‌ වූ නයිට්‍රජන්, නයිටේ්‍රට, ක්‌ලෝරයිඩ හා පොටෑසියම් නිසා ජලය දූෂණය විය. මේ අධික දූෂණය නිසා ළිංවලින් ලබාගන්නා භූගත ජලය භාවිතයට ගත නොහැකි තත්ත්වයට පැමිණ තිබිණි. ජලයේ දැකිය හැකි ඉහත කී අයන ප්‍රමාණය ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ ප්‍රමිතිය ඉක්‌මවන තත්ත්වයකට ඉහළ ගොස්‌ තිබිණි. මේ තත්ත්වයට පිළියමක්‌ ලෙස ජෛව පිළියම්කරණය (bioremediation) යෝජනා විsය. මේ මත පදනම් ව ව්‍යාපෘතියක්‌ දියත් කළ අතර මෙහි දී අදාළ ප්‍රදේශවල පානීය ජලය ලබාගන්නා ළිං අවට පිහිටි ක්‌ෂුද්‍ර ජලපෝෂක ප්‍රදේශ ස්‌වාභාවික වනාන්තරයක්‌ හා සදෘශ්‍ය වන සේ ශාක සිටුවීමෙන් සංරක්‌ෂණය කර තිබේ. ඒ සඳහා යොදාගන්නා ලද්දේ දේශීය වෘක්ෂලතා ය. මේ ශාක මේරීමෙන් අනතුරුව එහි පසේ නයිටේ්‍රට පෝෂක ප්‍රමාණය සැලකිය යුතු මට්‌ටමකින් අඩු වූ බව වාර්තා වී ඇත. වසර තුනක්‌ වැනි කාලයක්‌ ඇතුළත මේ වෙනස සිදු වී තිබීම විශේෂිත ය.

අනෙක්‌ අතට ශාක ම`ගින් සිදු කළ හැකි පිළියම්කරණය (bioremediation) යනු දූෂිත ජලය පිරිසිදු කිරීම සඳහා යොදාගත හැකි ක්‍රියාවලියකි. මේ තාක්‌ෂණය යොදාගනිමින් දූෂිත ජලය පවිත්‍ර කිරීම සඳහා කෘත්‍රිමව පිළියම්කරණ පද්ධති ස්‌ථාපිත කර තිබේ. ස්‌වාභාවික තෙත් බිමක්‌ සැලකුව හොත්, එහි ඇති ශාක භාවිතයෙන් සිදු වන්නේ ද මෙවැනි ම ක්‍රියාවලියකි.

මේ මත පදනම් ව පරිසර පද්ධති යනු ස්‌වාභාවික යටිතල පහසුකම් පද්ධති (natural infrastructure) බව සැලකීමට පටන්ගෙන තිබේ. ඇතැම් විට හරිත හෝ තිරසර යටිතල පහසුකම් ලෙස ද මේවා නම් කෙරේ. මෙහි දී ස්‌වාභාවික පරිසර පද්ධතිවල ඇති එකිනෙකට සම්බන්ධිත බව පිළිබඳව අවධානයක්‌ යොමු ව ඇති බව පෙනේ. අනෙක්‌ අතට ස්‌වාභාවික පරිසරයෙන් ලැබෙන ප්‍රයෝජන මිනිසුන් මේ වන විට අවබෝධ කරගෙන ඇති අතර ඉන් ගම්‍ය වන්නේ ස්‌වාභාවික පරිසර පද්ධතිවල දැකිය හැකි ප්‍රයෝජනවත් බව යළිත් තහවුරු කර ඇති බවකි.

මේ කරුණු සියල්ල අනුව ජලය සඳහා ජෛව විවිධත්වයත්, ජෛව විවිධත්වය සඳහා ජලයක්‌ අතිශයින් වැදගත් බව පැහැදිලි ය. මේ අනුව ජෛව විවිධත්වය පිළිබඳව අචධානයකින් යුක්‌තව ජලය කළමනාකරණය කිරීම වැදගත් වන අතර, පරිසර පද්ධති විවිධත්වය ප්‍රමුඛව ජෛව විවිධත්වය ආරක්‌ෂා කරගැනීමෙන් ජලය සඳහා ද සුවිශේෂ මෙහෙයයක්‌ ඉටු වේ. අනෙක්‌ අතට හායනයට ලක්‌ ව ඇති ස්‌වාභාවික පරිසර පද්ධති ප්‍රතිස්‌ථාපනය කිරීම, ජලය සුරක්‌ෂිත කිරීමට මෙන්ම ජෛව විවිධත්වය ආරක්‌ෂා කිරීම සඳහා ද ප්‍රයෝජනවත් ක්‍රියාවලියකි.

අවසන් වශයෙන් පැවසිය යුත්තේ ජලය ජීවය සඳහා සීමාකාරී සාධකයක්‌ වන්නේ හුදෙක්‌ සතුනට හා ශාකවලට පමණක්‌ නො වන බව ය. එය මිනිසා නම් සත්ත්වයටෙ ද සීමාකාරී සාධකයක්‌ වනු ඇත. මෙය අප විසින් ඇතැම් විට අමතක කරනු ලබන කරුණකි. මිනිසා නම් වූ ජීවියාට ජලය හා සම්බන්ධයක්‌ තිබේ. මිනිසා ගේ ජල භාවිතය හා සම්බන්ධව සැලකිය යුතු අතීතයක්‌ ඇති අතර එය මානව ශිෂ්ටාචරයේ වර්ධනය මෙන්ම බිඳවැටීම සඳහා බෙහෙවින් තීරණාත්මක ලෙස බලපා ඇති කරුණකි. අද දවසේ වුවත් එය වලංගු නො වේ යෑයි කිව නොහැකි ය.

http://www.vidusara.com/2013/05/22/feature5.html

Monday, May 20, 2013

Snake & Ladder නව නීති

Snake & Ladder ක්‍රීඩාව සඳහා නව නීති හඳුන්වාදී ඇත.

1. සර්පයාගේ හිස සහිත කොටුවට පැමිණියද ක්‍රීඩකයා ආපසු පහළට නොවැටේ. ඒ සර්පයා සමාව දෙන බැවින් හා ඊළඟ කොටුවට පනින්නට හැකි නිසාය.
2. ඉණිමගේ ඕනෑම තැනක ඇති කොටුවකට පැමිණි විට එය දිගේ නැග ඉහළට යා හැකිය.
3. අවශ්‍ය නම් කොටු දිගේ ඉහළට යෑමටද හැකිය.
4. තමන්ට අවශ්‍ය ඉලක්කම වැටෙන තුරු නැවත නැවත දාදු කැටය දැමීමටද අවසර තිබේ.

සැ.යු. Snake & Ladder ක්‍රීඩාවේ මේ නව නීති වලංගු වන්නේ අවුරුදු 5 වයසේ ආධුනික ක්‍රීඩකයන්ට පමණි. නොඑසේ නම් ඒ ක්‍රීඩකයාට ජයගැනීමට නොහැකි වීම නිසා ඇයට කේන්ති යෑමට ඉඩ තිබේ. එසේම අම්මා හෝ තාත්තාට මේ නීති කිසිසේත් වලංගු නොවේ!

නව නීති හඳුන්වා දීම - මෙතාෂා ලක්වින්දි විසුම්පෙරුම විසිනි. 2013-05-18 දින පටන් ක්‍රියාත්මකය.

Saturday, May 18, 2013

අපේ කාලයේ ලැබූ නිදහසේ සිවුවන සමරුව - මැයි 18

අද මැයි 18 වැනිදාය. එය අපට කිසිසේත් අමතක නොවන හා අමතක කළ නොහැකි දිනයකි. දශක තුනක් පමණ කාලයක් තිස්සේ අපේ රට ව්‍යසනයකට ඇද දැමූ ත්‍රස්තවාදය ශ්‍රී ලංකාවෙන් මුලිනුපුටා දමා අද දිනට (2013-05-18) වසර හතරක් ගත වී ඇත.

අපේ රටේ උතුරු හා නැගෙනහිර පළාත්වල 1970 දශකයේ මැද භාගයේ ආරම්භ වූ පැවැති ත්‍රස්තවාදී ගැටුම් අපේ ජීවිත බොහෝ සේ වෙනස් කළේය. අපේ මව්බිම බෙදන්නට ගෙනගිය ත්‍රස්තවාදී ව්‍යාපාරය අපේ ජනජීවිත අඩපන කළේය. කොළඹද ඇතුළුව රටපුරා ත්‍රස්ත ප්‍රහාර, බෝම්බ වෙඩිතැබීම් වැනි පුවත් නොඇසූ දිනයක් නොමැති තරම් විය. අපේ මව්පියන් ඔවුන් කුඩා කළ අත් විඳි නිදහස අපට අත්විඳින්නට ලැබුනේ නැත. අප පාසල් ගොස් නිවසට එනතුරු අපේ දෙමාපියන් පසුවූයේ දැඩි බියකිනි. වැඩට ගිය පියා හෝ මව ආපසු නිවසට එනතුරු නිවසේ සෙසු පිරිස් මග බලා සිටියේ සැකයෙනි. බස් රථය, දුම්රිය පමණක් නොව මහමග යෑම පවා එදා අවදානම් සහිත විය.

අප කුඩා කළ පටන් අප ජීවත්වූයේ සැකසංකා සහිත ජන සමාජයකය. අපේ පරම්පරාවේ ජීවිත ගෙවුනේ හදිසි නීතිය සමඟය. මෑත අතීතයේ අපේ සිත් සසල කළ ඇතැම් ත්‍රස්ත ප්‍රහාර අදටත් සිහිවන්නේ එදා දැනුණු ශෝකයද සමගිනි.

මේ සැකසංකා අවසන් වූයේ 2009 වර්ෂයේ මැයි 18 වැනි දිනදීය. එදිනට පසුව ගෙවුණු දින කිහිපයේදී අපේ රටේ බහුතරයක් දෙනා අත්විඳි ප්‍රීතිය ඊට සාධකයකි. එය අපට දැනුදු සිහිපත් කළ හැකිය. එය සැබැවින්ම ජනතාව පැතූ හා සැබෑ වූ සිහිනයක්ම විය. එය ඔවුන්ගේ හදවතට දැනුණු නිදහස නිසාම උපත් ප්‍රීතියක් විය.

මේ නිසා මැයි මස 18 වැනි දිනය අපේ රටේ ඉතිහාසයේ සන්ධිස්ථානයකි. මෙය දෙවැනි නිදහස සේ ඇතැම් විට හඳුන්වනු ලැබීම සාධාරණ බව අපටද සිතේ. ඒ, සැබැවින්ම මේ දිනය දෙවැනි වන්නේ අප 1948 වර්ෂයේදී ලබාගත් නිදහසට පමණක් වන නිසාය. (එහෙත්, 1948 වර්ෂයේ අප ලබාගත්තේ ඩොමීනියන් තත්ත්වයේ නිදහසක් වන අතර එය සම්පූර්ණ වූයේ 1972දීය.)

අපට මේ සැබෑ නිදහස අපට ලබාදුන් සියලු රණවිරුවන්ට හා දේශප්‍රේමීන් සැමට අපේ උපහාරය පුද කරමු. ඔවුන් අතරින් ඇතැමෙක් අප අතර නැත. ඔවුන් සිය හෙට දිනය කැප කළේ අපේ අද දිනය උදෙසාය.


බත්තරමුල්ලේ පාර්ලිමේන්තුව අභියස ඇති රණවිරු ස්මාරකය හිරු බැස ගිය පසුව.

ධනේෂ් විසුම්පෙරුම

Monday, May 13, 2013

Sixty units are enough for many

Dhanesh Wisumperuma

The Nation, 12-05-2013, p. 8

http://www.nation.lk/edition/feature-issues/item/17784-sixty-units-are-enough-for-many.html


 
If a person can use a refrigerator and washing machine rationally, still the consumption of electricity could be limited to less than 90 units


The electricity tariff issue was not settled until the middle of the last week. Various issues are raised in the society and in newspapers, all of those could be summarized as following; the issues related to the reality of the relief provided for the consumers, who use less than 60 units, the scale of the relief provided for consumers, who fall between 60-180 units, the effort of the opposition political parties and trade unions trying to highlight the insufficient nature of relief and the sluggish nature of the government authorities in action beyond President’s promise.

Now the situation has changed again. The PUC has approved a new alternative tariff structure on May 9 after rejecting the revised proposal submitted by the Ceylon Electricity Board on the 7th. This new tariff system is different from the original and the revised proposals submitted by the Ceylon Electricity Board mainly on the basis of tariff structure. The CEB proposed a new tariff structure technically known as ‘Volume Differentiated Tariff’ (VDT) structure where consumers were to be billed for the total number of units on the rate of the block where their total consumption belongs to. This was highly criticized by many in the society. Under the old structure, known as ‘Increasing Block System’ (IBT), the consumers were billed in blocks which were priced at different rates. The PUC alternative structure has selected the old IBT structure again, with differences in unit rates, the necessity of which was highlighted by many including us.

Did consumers receive a relief?

During the May Day speech, President Mahinda Rajapaksa announced that there will be no rise in the electricity tariff for the consumers who use up to 60 units of electricity per month. However, a number of news reports and persons revealed last week, that the actual full relief will be available for the consumers who use less than 30 units. Those who use 30-60 units were in danger of being affected of the price hike, at a lower rate due to the VDT system as they were to be charged for whole 60 units at the rate of the block from 30-60 units. This seems to be settled with the new system of approved by PUC by last week. See the table for the PUC approved rates. It shows their have been certain alterations in unit rates (for consumers above 60 units), fuel adjustment charges and in fixed charges.

In the letter issued to the Authorized Officer of CEB, the PUC says that the CEB proposal dated May 7 was not fully in line with the government policy on concessions declared by the President on May 1. The PUC also rejects Volume Differentiated Tariff structure based on matters pointed out on the public consultations too – unfair and very high increases at the block transition points (i.e. at the 61st, 91st, 121st units), reduction of the monthly bill of large consumers, etc. The letter points that this VDT structure was tried by the Water Board and also shifted back to an IBT structure.

The new system consists of different pricing formulas for domestic consumers below 60 units and for those who consume more than 60 units as seen in the table above. Consumers, who use less than 60 units (kWh), are charged at Rs.3 for the first 30 units and Rs. 4.70 for the next 30 units. Consumers who consume 60 or more units will receive these first sixty units at a rate of Rs.10 per unit. The block of 61 to 90 is priced at lower rate at Rs.12 a unit, which is less than the average production costs. Then the unit prices will go up. However, there is a certain reduction of the charge for users within 60 to 180 units too.

This is commendable as this tariff system fulfills two main objectives – providing a relief for the needy low income groups and promoting the consumers to use of electricity at low levels. This promotes a consumer to stay within 90 units, better below 60.

 


Sixty units sufficient for many

According to the electricity authorities, the total number of households that use electricity at a rate of less than 60 units per month exceed about 2.5 million. That is about half of the total number of electricity consumers of the country and they are the people who use electricity for their basic needs and mostly the low middle income community. There is no argument of providing them a relief that should be provided.
There was an interesting statement by Tissa Attanayake, the General Secretary of the UNP. He has recently said that the May Day pledge not to enforce the electricity tariff hike on consumers using less than 60 units was meaningless, since it could only light up two bulbs over a period of one month.

Further, a somewhat shared Facebook comment has shown that to live below a 60 unit limit one had to change his entire lifestyle. The post suggested leaving the town, wash and bath in a river, exempt from refrigerator use and ironing and watching television less. The theory was that one cannot live below that limit. Is it so? No, there are lots of things one can do within 60 units and many people are doing so.

What we can do from a 60 units of electricity is higher than the normal. You can use following equipment in an appropriate manner, if used moderately or fairly.
Lighting four 20 Watt CFL bulbs for 5 hours a day for a month will cost you about 15 units. (A 20 Watt CFL bulb will provide a light similar to a 100 Watt incandescent bulb and we do not want such a light everywhere in our houses. Also many houses use CFLs for at least for the areas that are lighted more time). Using a 1000 Watt electric iron for 20 minutes a day for a month will cost you 10 units. Watching a color medium sized LED television (that consumes about 75 Watt) for 4 hours a day will cost about 10 units a month. Use of 2 table fans (about 50 Watt) per 8 hours a day will cost 24 units a month. The total energy use of those above will be about 59 units. These are among the essentials of the modern day life and a person can use those rationally within 60 units. Even one can reduce some of the above usages and appliances, by just being thinking twice.

One can ask me whether the refrigerators are non essentials. The Greendex index developed by the National Geographic is an index that shows how eco-friendly or green you are based on some basic questions. It is calculator, there was a question asking the number of refrigerators in one’s household. It started from one (1) until a friend of mine, a veterinary surgeon who is keen on environment and also loves living a simple life, suggested starting it from zero (0) as there are many households with zero fridges! The creators of the index accepted it and changed the question. I think it is so for the washing machines.

If a person can use a refrigerator and washing machine rationally, still the consumption of electricity could be limited to less than 90 units. There are refrigerators and washing machines which consume low amount of electricity if used fairly. Furthermore, nearly 75% of the domestic consumers use less than 90 units.

Need of sustainable consumption

The campaign against the electricity tariff hike on stage seems to be asking for a total abolishment of the electricity price hike. Some of them are asking for a relief for all types of consumers including the high electricity consumers, who are not willing to reduce their consumption at any case. Knowingly or unknowingly, they are promoting over consumption, something which is a cause for most of the environmental issues. Some of these have vested interests, sure.

The need of the day is to conserve electricity and promote sustainable consumption. In other words, the country needs to promote rational and sustainable use of electricity to avoid blackouts. Some of the attitudes on electricity use should be changed. This is an opportunity for such an initiative. In the engineering point of view, the considerable price hike is available for the middle level electricity users (120-180 units) could promote them to reduce their power consumption.

A touching advertisement shown last week on the television provided a good initiative, highlighting the fact the people have to play their part now. Yes, it is true, but this clip is too long. It should be shortened to be effective and should be shown before each of the mega tele-dramas. I saw this on a state-owned television channel that telecasts four mega tele-dramas during between 7.30 and 9.30 pm and more in day time! They are promoting people to watch all programs including these while promoting to conserve electricity.

Slow nature of relief action


Meanwhile, there was a notable slowness in the action of the state sector agencies in implementation President’s relief on the electricity hike. Ceylon Electricity Board took some time to submit a revised tariff scheme on May 7. This sluggish action caused the people to speculate whether the President’s relief was just a mere speech made at a rally only. Finally, the Public Utilities Commission approved a revised (or may be their own) tariff system on Thursday the 9th.

Here the state sector should take an example from the private sector. Various companies and vendors selling electronic equipment have launched a huge promotion and an advertising campaign to sell their products since the new tariff system was announced in April. Some of those equipment labeled as ‘power saving’, ‘low energy consuming’, etc are, in fact, actually energy saving as the global trend in technology is to produce energy efficient equipment. Further, there are certain lottery offers where certain vendors offer to pay the electricity bill of this month of the winners who shop with them. When we think deeply, this is another example of the consumerism in an open economy, but their prompt action is the important fact here – rapid action of the private sector.


People should be vigilant and rational as there are vested interests everywhere.

http://www.nation.lk/edition/feature-issues/item/17784-sixty-units-are-enough-for-many.html

Wednesday, May 8, 2013

Sustaining sustainable development: Is it difficult?

Dhanesh Wisumperuma

The Nation, 07-04-2013, Fine, p.9

http://www.nation.lk/edition/feature-eye/item/17049-sustaining-sustainable-development-is-it-difficult?.html





During a recent visit to a remote school in Polonnanruwa district, I saw an old tank built to store rainwater collected from roof of a school building. I was pleased with the sight as it was good to see such tanks in a school of the dry zone. Rainwater harvesting is of immense use for that area, which experiences water shortages during the driest months annually. A rainwater tank in a school provides generations of children an example of the efficient use of rainwater and encourages the activity to be replicated at home.

But on a closer watch I found that the rainwater tank it is not being used. I inquired a teacher of that school about the cause for the abandonment of the tank. According to him, the tank was really useful until recently as there was no water supply available for the school. However the tank has been abandoned since a pipe-borne water supply was made available to the school! I was worried about it, but didn’t get frustrated much as it was not uncommon in the country.

The abandonment of that tank was a waste of resources as well as the abandonment of a demonstration of a best practice for water security. It promotes the use of water which is otherwise unused. Rainwater use is being considered as a viable option to achieve water security in dry areas in the country. Water in such rainwater harvesting systems is free, as it stores water during rainy periods and could be used later. The operating cost is low, if we forget the initial cost of setup. In contrast, pipe-borne water comes at a cost for the consumer and at the cost of resources.

Lack of sustaining best practices


These types of incidents are not uncommon. One can see many abandoned best practices or positive initiatives in most parts of the country. Other than rainwater harvesting tanks, a considerable number of tube wells built during the last three decades are not in use after the supply of pipe-borne water.
A similar incident observed, while on a visit to Puttalam, was a sophisticated rectangular metallic vessel used to dry rice at a house. Upon closer inspection he has found what the vessel was, in fact, a solar panel! In his inquiry he found that the villagers were provided with solar panels under a project promoting renewable energy sometime ago. At the time they didn’t have access to electricity from the main grid. However, when electricity was provided from the main grid, many had abandoned the solar panels. The panels may have been used for few more years, as a panel has a lifetime of about ten years. It is a waste of resources.

Electric fences built to keep elephants out of human habitations and agricultural lands are another such example. Many such fences are built by the Department of Wildlife Conservation and some by various organizations spending millions of rupees. Maintaining such a fence is crucial to obtain the benefits of those which sometimes require only labor. In some areas people who are the beneficiaries of these fences, require authorities or those who built it to maintain the fences. Some of the electric fences as well as other mitigation efforts for human-elephant conflict have been abandoned merely due to the lack of proper maintenance. Some can say that the ‘spoon feeding’ mentality of the community has resulted this.

It is not the fault of the general public only that has caused such abandonment. Sometimes, state authorities who were responsible for continuation of such action could be blamed for the failures. One such incident is the installation of solar powered street lamps on an approximately 200 meter stretch in the main road between Battaramulla and Talawatugoda. As I can remember this was a pilot program to provide solar powered electricity for street lighting. The program was not successful and it was abandoned some time later. Until recently solar panels were seen in the trees that have overgrown the lamp posts.

Further, many of the composting and recycling programs initiated by a number of local government agencies and various organizations were abandoned due to a variety of reasons including the lack of interest in continuing or sustaining. However, some of the composting projects are now stable with the increased demand for compost fertilizer. Such successful projects include some award winning state sector programs implemented by few local government bodies.

Change of attitudes

What is the main cause for such failures? One reason for this situation is the lack of proper understanding among the beneficiaries about the importance of such action for sustainability. Lack of a change of attitudes among the public, who are the beneficiaries of such activities could be identified as the root cause behind this. Although the people are mainly benefited through above mentioned activities, they cannot realize that their continuous effort and involvement is required to sustain such best practices in the long run.

Some of these types of sustainable best practices are being introduced by outsiders and implemented by outsiders without much active involvement of the community. Those are not home-grown solutions and people sometimes do not identify the value of such actions, for them as well as for the environment, properly. Hence after the project implementers leave the beneficiary community, activities become stalled and finally abandoned. This emphasizes the importance of the necessity of attitudinal change, in case of sustainable development. As mentioned above, it is not only the general public who need a change of attitudes, but also some authorities.

Changing the attitudes of people is one of the crucial requirements of sustainable development. With that, continuous effort is required to sustain environmental-friendly action that may lead towards sustainability. There are various tools that could be used for the purpose, and it is not so difficult, as we have seen such best practices implemented and continued vigorously.

http://www.nation.lk/edition/feature-eye/item/17049-sustaining-sustainable-development-is-it-difficult?.html

අලුත් සැලූනයක් සොයා යන්නට සිදු විය!

බොහෝ සාමාන්‍ය සිදුවීමක් වන කොණ්ඩය කැපීම ගැන මෙවැන්නක් ලිවීමට මින් ඉහත මට නොසිතුනද එවැන්නක් ලියන්නටම සිතිණි.

සෑම මසකටම වරක් පාහේ කොණ්ඩය කැපීමට ගිය සැලූන් එක වෙනුවට වෙනත් සැලූන් එකක් වෙත යෑමට ගිය මාසයේ මට සිදුවිය. ඒ අදාළ සැලූනය හිමි සුනිල් අයියා අසනීපයෙන් පසුවීම හේතුවෙන් සැලූන් එක දින ගණනාවක් තිස්සේ වසා තිබීම නිසාය. එය වඩාත් දැනෙන්නේ වසර 19ක් පමණ කාලයක් එක දිගට මාස්පතාම පාහේ (එක් මාසයකදී හැර) මේ සැලූනයෙන්ම කොණ්ඩය කැපීමට පුරුදුවී සිටි නිසාය. අලුත් සැලූනයක් සොයා යෑම කරදරයක්ම විය. එහි සේවය එතරම් වරදක් නොවූවද පුරුදු සැලූනයෙන් ඈත් වීම ගැන කණගාටුවක් ඇත.

1994 වර්ෂයේ අවසන් භාගයේදී විජේරාම හන්දියේ පිහිටි ‘සුනිල් සැලූන්‘ එකට මම මුලින්ම පිවිසිදා පටන් මේ කාලය තුළ බොහෝ දේ වෙනස් වී ඇත. මේ කාලයේදී ‘සුනිල් සැලූන්‘ ආයතනය තැන් තුනක පවත්වාගෙන යන ලදි. විජේරාම හන්දියද සැලකිය යුතු තරම් වෙනස් වී ඇත. එසේම සුනිල් සැලූන් (Saloon) සිට සුනිල් සැලෝන් (Salon) ලෙස නමද වෙනස් විය. සුනිල් අයියාගේ ගෝලයන් මාරුවන අයුරු හා අවසානයේ වසර ගණනාවක් තිස්සේ ඔහු තනිවම සැලූනය කරගෙන යන අයුරුද දුටිමි. මේ කාලය ඇතුළත සුනිල් අයියා තාක්ෂණික වශයෙන් ඉදිරියට ගොස් ඉලෙක්ට්‍රොනික උපකරණ භාවිතය පටන් ගත්තේය. එසේම මගේ කොණ්ඩයේ ස්ටයිල් එකද එක් වරක් වෙනස් විය.

බෙහෙවින් සාමාන්‍ය තැනක් වූ මේ සැලූනය, මට බොහෝ කතාබහට හා මිනිසුන් හ‍ඳුනාගැනීම සඳහා තැනක් විය. දන්නා හඳුනන අය රැසක්ම මෙහි එන බව ඔවුන් හමුවීමෙන් දැනගැනීමට ලැබිණි. ඥාතීන්, බොහෝ පැරණි මිතුරන් හා විශ්ව විද්‍යාලයේ මගේ ගුරුවරුන්ද මේ අතර විය. ඇතැම් විට ඔවුන් ගැන බොහෝ රස කතාද අසන්නට ලැබිණි.

මෙහි ඇතිවූ කතාබහ සුනිල් අයියාගේ වෘත්තියේ සිට ජාතික දේශපාලනය දක්වාත්, එදිනෙදා සිදුවීම්වල සිට ඒ ප්‍රදේශයේ ඇතිවූ විවිධ ගැටලු පිළිබඳවත් වශයෙන් විවිධ විය. සුනිල් අයියාගේ සැලූනයේ තිබෙන දිවයින පුවත්පත ඇතැම් විට මේ සාකච්ඡාවලට මුල් විය. අන්තර්ජාලය නොමැති කාලයේ දිනපතා දිවයින පුවත්පත කියැවීමට මට ඉදහිට ලැබුණු අවස්ථාවක් මෙහිදී උදා විය. එසේම, මට මතක හැටියට දශක හතරකට අධික කාලයක් පුරා දිව යන, සුනිල් අයියාගේ විවිධ අත්දැකීම්ද මෙහිදී අපේ සාකච්ඡාවට ලක් විය. එසේම විවිධ ගුවන් විදුලි නාලිකාවල වැඩසටහන් ගැනද අපි සාකච්ඡා කළෙමු.

බෙහෙවින් පුද්ගලික සටහනක් වුවත් අදහස ලියා තැබීමට මට සිතුනේ, මෙවැනි සුළු දේ ගැන පවා අප කෙතරම් කරදර වන්නේද යන්න සිතට දැනුණු නිසාය.

Sunday, May 5, 2013

Politics of ‘power’ and power of ‘politics’

By Dhanesh Wisumperuma

The Nation, 05-05-2013, p.
10

Crowd response to electricity tariff relief announced on May Day


The government authorities approved an electricity tariff increase based on the proposal of the Ceylon Electricity Board in mid April. The rise was of a record percentage and was to affect all strata of consumers. This was a curtain raiser for a series of discussions, protests, campaigns, press-conferences and more importantly for a wider discussion of the subject. Finally the President, head of the same government, announced relief for some of the consumers at a May Day rally. Is it the end of the issue – will the so called losses of the CEB covered? Are consumers – the needy group - given a relief?

The cause behind the requirement of an electricity tariff hike was thoroughly discussed this time, if we consider the sound discussions and responsible statements, and not the baseless hear-say type stories propagated with vested interests. In simple terms, the main cause for the loss experienced by the CEB emerged due to the increased cost of electricity production.

For instance, electricity is provided to the consumers at a lower rate than the cost of production. It is obvious that the Ceylon Electricity Board will experience a loss in such a scenario. This has been a result of the lower contribution of hydropower for the energy mix of the country and the increased production of thermal power generation – and specially when purchased from the private sector power plants. This loss has increased with the rise in fuel prices and the devaluation of the Rupee. Increased demand for electricity which rose continuously and the increased percentage of households with electricity (about 94%) contributed to this.
In simple terms the crisis in the electricity sector is a complex issue, a fact that all will agree. Some of the policies of the government institutions also increased the price of electricity production. For instance, furnace oil provided for the CEB has been increased in the recent past.

There is a need to reduce the loss of the CEB and the Petroleum Corporation to avoid those from collapsing. There may be parties who need to see these vital institutions collapse and opt for privatization or some other option it is not the policy of the present government. It is not what the people need. Hence finding ways and methods is a matter which needs to be discussed in future. One might be the reduction of expenses of the CEB itself and also the unnecessary expenses of the state sector.

Did all speak for the consumers?

The electricity tariff hike took up the political stage at a level not seen ever before. Many politicians, political parties and politically allied trade unions started to voice against the proposed tariff hike. How many of those were really worried about the consumers is a question to consider.

It was clear that some of the opponents were interested only in gaining political advantage from the issue. They may or may not have hidden agendas such as to make this an opportunity to topple the government, which some said openly. Such opportunistic moves are normal for political parties, especially in Sri Lanka. It is a topic on social media, and especially among the anti government camp.
However, we noticed that some of the organizations which speak of the electricity tariff hike never had an interest on such consumer issues. It is great that they are concerned of the public’s rights, although the genuine nature of their interest is unsure – which we could see in near future. Meanwhile a so called trade union leader, who was in the front of the campaign, didn’t have any idea of how power is generated in the country in response to demand fluctuation.

Politics of power

It is of interest that there are incidents where politicians who voiced to justify various tariff hikes while they were in power, speaks against such tariff hikes when they are in the Opposition. The most important here are the statements made by the politicians, recorded well in media.

One classic example for such a situation is provided by a UNP minister, when one of the highest electricity price hikes was announced, by the then UNP government, in early 2002. This tariff hike is often mentioned as the record highest price hike, and may remain among the highest, even compared to the 2013 tariff hike. Addressing a press conference, the then Minister of Power and Energy, Karu Jayasuriya said that “We don’t call it an increase,” and said “We prefer to call it an adjustment”. It was not just a joke, but a somewhat a technical term – “price adjustments” are being used again and again to soften the impact of such issues.
Another example was provided by a UPFA minister in 2008. When electricity price revision was announce, the then Minister of Power and Energy, John Seneviratne said that If people use less electricity they can save money and keep the bills at old levels, ... so this is also a conservation measure. That is how a minister described tariff hike as a conservation measure!
These two examples show the reality of political crisis of the country.

May Day promise

The other question is whether the tariff hike was settled by the May Day speech of President Mahinda Rakapaksa. He promised an immediate relief for electricity consumers. According to what he said, consumers using less than 60 units of electricity will not suffer a price hike. Further, a relief was to be provided for the consumers who use 61-180 units per month – it seems about 25% reduction of the fuel subsidy. He also said that the limit of the block of 60, 90, 120 could to be shifted from 5 units, i.e. to 66, 96, 126 respectively. At the time of writing full details of the new tariff system has not been published in full.

The President’s announcement was a show of the ‘power of politics’. There is some sort of a victory for the consumers, and especially for the low income consumers, who make about 50% of the electricity consumers. The cheer of the gathering was a sign of relief. It is obvious that the campaigns and the public concern had an impact of the government to alter the decision.

However, for us the struggle is not over yet. There is something important to be considered here. There is a need to go back to the block system again, which will provide a significant relief for the middle income people also. For instance, according to the proposed tariff rate, a consumer who uses 90 units exactly will have to pay Rs. 1161.00, while a 91 unit consumer will have to pay Rs. 2226.00. Some isolated this and tried to take the advantage on the political stage, but the principle behind this is the proposed abolition of the block system. People must voice to keep the block system.

There is no problem in increasing the tariff for the consumers who continue to use more and more electricity. Hence it is not necessary to speak of the consumers who use more than 180 units. Addressing a meeting last week, the Minister of Technology, Research and Atomic Energy, Champika Ranawaka explained one touching experience he had while he was the Minister of Power and Energy – according to him, only the people who use less than 90 units supported in the much publicized drive of the ministry to reduce the power consumption. It is the reality in many cases.

To end the article, I like to write down a different experience. A grocery owner was speaking about the high electricity tariff with a few of us at his shop. A daily paid laborer returning home after work, and a member of the low income community, paid a 500 rupee note and requested for a packet of cigarettes, worth Rs. 490! We were made silent for a long moment. There arises a good method to raise the government income and revenue and even subsidize the CEB. Increase the price of cigarettes and alcohol.

http://www.nation.lk/edition/news-features/item/17652-politics-of-%E2%80%98power%E2%80%99-and-power-of-%E2%80%98politics%E2%80%99.html