තුන් රෝදයේ "ජීවිතය"

තුන්රෝදයේ කතා 2

ගෙදර ආසන්නයේ ඇති පින් ළිඳ අසල පාර අයිනේ උදේට තුන්රෝද රථ කීපයක් නවත්වා තිබෙනු මම නිතර දකිමි. එසේම උදෙන්ම ඒ ළිඳේ නාගන්නා අය ද දකිමි.

මේ කරුණ වටහා ගන්නට මට දින කීපයක් ගත විය. රාත්‍රියේ දි මේ තුන්රෝදවල කර්ට්න් දමාගෙන ඒවායේ රියදුරන් ඇතුළේ නිදිය. ඒ ඔවුන්ගේ රාත්‍රී නවාතැනයි. උදෙන්ම අසල ඇති පින් ළිඳෙන් නෑමෙන් පසු ඔවුහු හයර් දුවන්නට යති.

මට කතා කරන්නට ලැබුණු එක් රියැදුරෙකු කී පරිදි එතැන නයිට් පාක් කරන වාහන ගණන අටකි. ඔවුහු කොළඹින් බැහැර පදිංචි අය වන අතර, ඇප් හරහා එන කුලී ගමන්වල යෙදෙති. ඒ නිසා තුන්රෝද රථ පාක් අවශ්‍ය නැත. ඔහු මා හා කතා කළ දවසේ උදේ හයහමාරට එතැන සිටියේ ඔහු පමණකි. අනෙක් අය උදේ හය වන විට සූදානම්ව යන්න ගොසිනි. "බෝඩිමක හිටියා නම් අපි උදේ හත අට වෙනකනුත් නිදි සර්" යන්න ඔහුගේ අදහස විය.

මෙවැනි ජීවිතයක් තරමක් දුෂ්කර කටයුත්තකි. තුන්රෝද රියක පසුපස අසුනේ නිදාගැනීම මෙන්ම දිනපතාම නිදාගැනීම පහසු දෙයක් නොවේ. නවාතැන් සඳහා යන ගාස්තු ඉතිරි කර ගැනීම මේ ක්‍රමවේදයේ මූලික අරමුණ විය හැකිය. එවැනි තවත් පිරිසක් රාත්‍රියේ ආසන්න නගරයේ ද තැනකට රොක්වෙති.

කෙසේ වෙතත්, ගෙදර ලග හන්දියේ තුන්රෝද රියදුරු මිතුරෙකු කී විදියට නම්, ඒ අයට ප්‍රමාණවත් තරම් තුන්රෝද හයර් ඇති නිසා ඒ තරම් කට්ටක් කන්නට අවශ්‍ය නැත. ඔහු කීවේ "ඕක මොන ජීවිතයක් ද? මට නං කවදාවත් කරන්න බෑ" යනුවෙනි. ඒ මිත්‍රයා ජීවිතය ගත කරන හැටි කෙසේ ද යත්, බීමතින් රිය ධාවනය නිසා කීපවරක්ම දඬුවම් වින්දෙකි. වරක්, බීමතින් පොලිසියට හසු වී, කලබල ඇති කරගත් නිසා උසාවි ගොස් රියැදුරු බලපත්‍රය ද අහිමිව මාස දෙකක් පමණ, පොලීසිය නැති හන්දිවලට පමණක් රු. 50-60 (ඒ කාලෙ) හයර් දිවූ අයෙකි!

ධනේෂ් විසුම්පෙරුම

2024-03-21

සූදුවට ඇති ආසාව - The passion for gambling

ඉතිහාස සටහන් - 2

ධනේෂ් විසුම්පෙරුම 

සූදුවට ඇති ආසාවේ තරම කියැවෙන අපුරු කතාවක් මෙරට පාර්ලිමේන්තු විවාද අතර කියැවී තිබේ. ඒ, 1956 මාර්තු මාසයේ පමණ සූදු ආඥාපනතට සංශෝධනයක් (Gaming Bill) ගෙන ආ අවස්ථාවේ දී පැවති විවාදයේ දීය.

මෙය සවිස්තරව පවසන්නේ කෝට්ටේ මන්ත්‍රී ඩී.බී.ආර්. ගුණවර්ධනය (රොබට් ගුණවර්ධන). එය හැන්සාඩ් වාර්තාවෙන් උපුටා දන්වන්නේ නම් මෙසේය.

"... කොටුවේ පසුගිය කාලයේ ඇති වුණු සිද්ධියක්. උසස් ධනපති පංතියේ දෙදෙනෙක් - රේස් අශ්වයන් පවා තබාගෙන සිටින දෙදෙනෙක් - ගහක වහලා සිටි කපුටන් දෙන්නෙකු දෙස බලා ඉස්සර වෙලා ඉගිලෙන කපුටාට රුපියල් 10000ක ඔට්ටුවක් ඇල්ලුවා"

විවාදයට පෙර ඔහු මේ කතාව රුවන්වැල්ල මන්ත්‍රී ආචාර්ය ඇන්. ඇම්. පෙරේරාට ද පවසා ඇති බව පෙනෙන්නේ රොබට්ගේ කතාවට පෙර ඇන්. ඇම්. සිදුකරන කතාවේ දී ඒ ගැන සැකෙවින් පවසන නිසාය. ඔහු ඉන්පසුව පවසන මේ ප්‍රකාශය අගනා එකකි.

“අහඹු දේ හෙවත් වාසනාව වෙනුවෙන් තම ජීවිතය පරදුවට තබා ගැනීම සඳහා මිනිසුන් දක්වන අධික උනන්දුව හා ශූරත්වයට සීමාවක් නොමැත. නීති මගින් හෝ කිසිදු ව්‍යවස්ථාදායක/ නෛතික අරමුණකින් ඔබට එය වැළැක්විය නොහැක.” (There is no limit to the anxiety of and ingenuity of man to stake his life on chance and you cannot prevent that by law or any legislative intention.)

මූලාශ්‍රය - හැන්සාඩ් (පාර්ලිමේන්තු විවාද), 1956 මාර්තා 21 (තීරු 2263 හා 2254)

ඉංග්‍රීසි කොටසේ පරිවර්තනය මගෙනි.

පී. ජී. පුංචිහේවා

ශ්‍රී ලංකා රාජකීය ආසියාතික සමිතියේ කටයුතුවල දී මට හඳුනාගන්නට ලැබුණු තවත් වැඩිහිටි විද්වතෙකි, හිතවතෙකි. එහි පාලක සභාවේ සාමාජිකයන් ලෙස නේම පුස්තකාලයට නිතර පැමිණි නිසා මට ඔහු සමඟ පසුගිය වසර කීපයේ දී වරින්වර කතා කිරීමට අවස්ථාව ලැබිණි. ඒ බොහෝ විට ශාස්ත්‍රීය මාතෘකා ගැනය. මා වඩාත් තොරතුරු විමසුවේ ඔහුගේ රාජකාරි ජීවිතයේ අත්දැකීම් සම්බන්ධවය. ලංකා සිවිල් සේවාවේ නිලධාරියෙකු ලෙස හා අන්තර්ජාතික ආයතනවල දී ඔහු ලද අත්දැකීම් මගේ අවධානයට ලක් වූ කරුණු අතර විය. ඔහුගේ නිවසේ දී දින දෙකක් අපි කතා කළෙමු. මොණරාගල දිසාපති ලෙස කළ කටයුතු ගැන ඔහු කතා කළේ බොහෝ සේ කැමැත්තෙනි.

පුංචිහේවා මහතා ලියූ විවිධ වර්ගවලට අයත් පොත් ගණනාවකි. ඒ අතර, 'ගම සහ විපරිණාමය', 'ගන බොල් පොළොව' හා 'Those were the days' හැර, මගේ හිත වඩාත් ඇද ගත්තේ 'අනුබුදු මිහිඳු', 'දුටුගැමුණු' හා 'මහා විජයබාහු: අමරණීය නරපති' යන කෘතිය. ඒ ඉතිහාසයට මගේ ඇති කැමැත්ත නිසා විය හැකිය. එසේම ඔහු පුවත්පත් ආදියට ලියු ලිපි ද රට ගැන ඇති ඇල්ම හා උනන්දුව පෙන්වන ඒවා විය.

ඔහුගේ අවසන් කෘතිය රචනා කරද්දී ඔහුගේ ආරාධනයෙන් ඒ ගැන අදහස් පළ කිරීමට හා ඇතැම් මූලාශ්‍ර සොයාගැනීමට දායක වීමට ලැබීම ගැන මට අදටත් සතුටුය. එසේම පසුගිය ඔක්තෝබර් අග දී අවසන් වරට මට කතා කළ අවස්ථාවේ දී ඔහු මගෙන් විමසුවේ අග්බෝ රජ සමය හා සම්බන්ධ පූජාවක් ගැන මහාවංසයේ එන සඳහනකි. ඔහු කියවූ සිංහල පරිවර්තනයක වූ නොපැහැදිලි තැනක් නිරාකරණය කර ගැනීමට ඔහුට අවශ්‍ය විය. එය සොයා යැවු විට ඊමේල් පණිවුඩයකින් මට ඕනෑවටත් වඩා ස්තුති කර තිබිණි. වයස අවුරුදු අසූ අටේ දී පවා ඔහු දැක් වූ ශාස්ත්‍රීය උනන්දුව මෙන්ම නිවැරදි දත්ත විමසීම සඳහා තිබූ උනන්දුව ද ඉතා අගනේය.

අසනීපයෙන් සිටි බැවින් තමන්ට තවත් කෙතරම් කලක් වැඩ කළ හැකිවේ ද යන්න ගැන අවිශ්වාසයක් ඔහුට තිබිණි. එහෙත් ඔහු ඒ බව පැවසුවේ ද සැහැල්ලුවෙන් හා මදහසකින් යුතුවය.

2023 දෙසැම්බර් මස 22 වන දා  ඔහු අපෙන් වෙන්ව ගිය ද ලේඛකයෙකු වූ නිසා ඔහුගේ නම තවත් බොහෝ කලක් අප අතරේ පවතිනු ඇත.

පඤ්ඤාදාස ගාර්දියේ පුංචිහේවා මහතාට නිවන් සුව ලැබේවා!

එතුමාගේ කටයුතු පිළිබඳ විකීපීඩියා පිටුව (මෙහි ඔහුගේ මෑත කාලීන කෘති ඇතුළත් නොවේ) - https://en.wikipedia.org/wiki/P._G._Punchihewa

ධනේෂ් විසුම්පෙරුම

2023-12-24

අවුකන පිළිමය පිළිබඳ නූතන යුගයේ අනාවරණ

ධනේෂ් විසුම්පෙරුම

(අවසන් යාවත්කාලීන කිරීම: 2023-11-29, ප.ව. 13.00)

මිනින්දෝරුවෙකු, පර්යේෂකයෙකු හා ලේඛකයෙකු වූ ආර්. එල්. බ්‍රෝහියර් අවුකන ප්‍රතිමාව පිළිබඳව ලියූ සටහනක් මේ දිනවල සමාජ මාධ්‍ය ඔස්සේ හුවමාරු වේ. ඒ ඔහු විසින් ලියූ, 1965 වර්ෂයේ දී මුලින්ම පළ වූ, Seeing Ceylon නම් කෘතියේ දැක්වෙන සටහනකි. එය ඔහු මුලින්ම අවුකන ප්‍රතිමාව දුටු අවස්ථාවේ දී ඇති වූ හැඟීම් දක්වන අපුරු සටහනකි.

කෙසේ වෙතත්, ඒ සටහනේ පරිවර්තනය ඇතැම් අය විසින් සමාජ මාධ්‍ය ඔස්සේ උපුටා දක්වා ඇත්තේ අවුකන "සොයාගත්" හා "මෑත කාලයේ හෙළිදරව් කළ" තැනැත්තා ලෙසය. එවැන්නක් බ්‍රෝහියර් විසින් සඳහන් කර නොමැති අතර සත්‍යය ද එය නොවේ. බ්‍රිතාන්‍ය ජාතිකයන් වූ ඇන්ඩෘ නිකොල්, එමර්සන් ටෙනන්ට්, එස්. එම්. බරෝස් හා එච්. සී. පී. බෙල් මේ පිළිමය පිළිබඳව සඳහන් කර තිබේ. ඒ පිළිවෙලින් 1852, 1859, 1894 හා 1895 වර්ෂවල පළ වූ ලේඛනවලය. මේ පිළිබඳව සවිස්තර සටහනක් මතු දැක්වේ. මෙම මුල් ලිපිය සඳහා අදහස් දැක්වූ සුරත් වික්‍රමාරච්චි ලබා දුන් තොරතුරු ගවේෂණය කිරීමේ දී පෙනෙන්නේ 1848 වර්ෂයේ දී සිදු වු එමර්සන් ටෙනන්ට්ගේ නිල චාරිකාවකට එක් වූ, ඇන්ඩෘ නිකොල් අවුකන පිළිමය පිළිබඳව අප දැනට දන්නා මුල්ම විස්තරය සිදු කළ පුද්ගලයා බවයි. නිකොල්ගේ ඒ ලිපිය පළ වන්නේ 1852 වර්ෂයේ දීය. 

ඇන්ඩෘ නිකොල් අවුකන පිළිමය ගැන ලියූ දේ (1852)

කොළඹ ඇකඩමියේ චිත්‍ර ගුරුවරයා වූ ඇන්ඩෘ නිකොල් ටෙනන්ට්ගේ චාරිකාව පිළිබඳව විස්තරයක් 1852 වර්ෂයේ දී Dublin University Magazine නම් සඟරාවේ 40වන වෙළුමට A sketching tour of five weeks in the forests of Ceylon, its ruined temples, colossal statues, tanks, pagodas etc. යන නමින් කොටස් දෙකක් ලෙස රචනා කර තිබේ. එහි දෙවන කොටසේ, 691-92 පිටුවල දැක්වෙන විස්තරය මෙසේය.

“From hence we proceeded along a narrow road to the Awukane Wihare, distant two and a half miles. This temple is situated on the summit of a large rock, on which there is a long inscription. Descending a flight of stone steps, we entered a small enclosed space, where a huge colossal statue of Buddhu presented itself, measuring upwards of fifty feet in height, carved out of the face of an immense perpendicular block of granite. The gigantic figure is most admirably executed, and seems not only to bid defiance to time, but even to the more destructive hand of man. The drapery hangs in graceful folds, and is as perfect, as if fresh from the hands of the sculptor. It is joined at the back of the rock, for the purpose of support, and stands on a handsome pedestal, elevated about seven feet above the ground. On the right is placed a sculptured stone, representing a cobra capella, with the hood extended; demon and serpent worship being the most ancient of all the heathen superstitions of the east. Broad green leaves, and tiny creeping plants hung over the face of the everlasting rock, and flowering shrubs grew out of its crevices, while the peaceful river was seen below, gliding through the vast forest by which we were surrounded, with not a human habitation for miles, save the pansals of these poor priests. This statue was discovered by a party of gentlemen, a few years ago, who were out elephant hunting, and may truly be said to rival the kindred wonders of Upper Egypt, or Central America, for antiquity, of colossal dimensions, and admirable proportion.”

ඇන්ඩෘ නිකොල් විසින් මේ චාරිකාව අතර අඳින ලද අවුකන පිළිමයේ දළ චිත්‍රයක්, ඔහුගේ චිත්‍ර ප්‍රදර්ශනයක් නිමිත්තෙන් 1998 වර්ෂයේ දී කොළඹ කෞතුකාගාරය විසින් පළ කළ කුඩා පොතක දැක්වෙන බව පෙන්වා දුන්නේ සුරත් වික්‍රමාරච්චි හා Serene Court විසිනි.

 

එමර්සන් ටෙනන්ට් දුටු අවුකන පිළිමය

අවුකන ප්‍රතිමාව පිළිබඳව ඇති දැනට අප දන්නා දෙවන පැරණිම සඳහන එමර්සන් ටෙනන්ට්ගේය. ඒ මුලින්ම 1859 වර්ෂයේ දි පළ වූ Ceylon an account of the Island නම් කෘතියේය. එහෙත් ටෙනන්ට්ගේ විස්තරය අනුව ද මේ පිළිමය දුටු පළමු යුරෝපීය ජාතිකයා ඔහු නොවේ. ඔහු මේ ප්‍රතිමාව දුටු චාරිකාවේ දී ඔහු හා ගමන් කළ ‌වෙනත් පුද්ගලයෙකු ඊට වසර කීපයකට පෙර මේ ප්‍රතිමාව දැක තිබු බවත්, මේ ස්ථානයට ටෙනන්ට් හා පිරිස රැගෙන ගියේ ඒ තැනැත්තා බවත් ටෙනන්ට් සඳහන් කර ඇත. ටෙනන්ට් මේ චාරිකාව ආරම්භ කරන්නේ 1848 වර්ෂයේ දී ජුලි මාසයේ දීය. ඒ මහනුවර සිට මාතලේ, දඹුල්ල, සීගිරිය, පොළොන්නරුව, හබරණ, කලාවැව හරහා අනුරාධපුර දක්වා ගොස් බස්නාහිර පළාත දක්වා ආපසු යන දීර්ඝ චාරිකාවකි. 

ටෙනන්ට්ගේ Ceylon කෘතියේ දෙවන වෙළුමේ දැක්වෙන විස්තරය මෙසේය.

"A few years prior to my tour through this part of Ceylon, a gentleman who accompanied me on the present journey chanced to follow the track of a herd of wild elephants near the tank of Kalaweva, when he suddenly found himself in front of a gigantic statue in the forest, whose existence had been previously unknown to Europeans. He led us to the spot, and our surprise was extreme on beholding a figure of Buddha, nearly fifty feet in height, carved from the face of a granite cliff, and so detached that only two slender ties had been left unhewn at the back to support the colossus by maintaining its attachment with living stone.

The scene was most remarkable. As usual, advantage had been taken of a group of enormous rocks, to form temples and panselas in the fissures between, and prodigious labour had been expended in hewing steps, hollowing niches, and excavating baths. There had formerly been a pandal to shelter the statue and holes still remain in the rock which had served for the insertion of the columns that supported it. The place was deserted and silent. Close by dwelt one solitary priest, with no attendant save a neophyte, his pupil; he told us that the statue had been made by order of Prakrama Bahu, and that the temple in its prosperity was called Nagampaha Estane, but since it fell into ruins, it has been known as the Aukana Wihara." (උපුටාගැනීම - Ceylon an account of the Island, 2වන සංස්කරණය, 1859, 604-5 පිටු)

රූපය 1 - ටෙනන්ට්ගේ කෘතියේ සඳහන් වන චිත්‍රය (පිටුව 604)

නිකොල්‌ගේ හා ටෙනන්ට්ගේ විස්තර අනුව පෙනෙන්නේ ඒ චාරිකාව සිදු වූ 1848 වර්ෂයට කීප වසරකට පෙර මේ පිළිමය මුලින්ම විදේශිකයන් විසින් දැක ඇති බවයි. නිකොල් පවසන පරිදි ඒ අලි දඩයමේ ගිය පිරිසකටය. ටෙනන්ට්ගේ විස්තර අනුව ඒ කණ්ඩායමෙන් අයෙක් ටෙනන්ට් ගිය ගමනට එක් වී ඇත. ඇන්ඩෘ නිකොල් ඔහු හැර මේ ගමනට එක් වූ පුද්ගලයන් හය දෙනෙකු පිළිබඳව සඳහන් කරයි (සිව්දෙනෙක් මුල සිට හා තවත් දෙදෙනක් පසුව එක් වී ඇත). ඒ පුද්ගලයා කවුරුන්ද යන්න නිසැක ලෙස දැන ගැනීමට හෝ ඒ තැනැත්තා වෙනත් තැනක ඒ පිළිබඳව වාර්තා කර තිබේද යන්න දැනට දැනගැනීමට නැත.

බරෝස් දුටු අවුකන (1894ට පෙර)

ඉන් අනතුරුව තවත් ලේඛකයන් මේ පිළිබඳව සඳහන් කර ඇති අතර ඒ අතරින් සිවිල් නිලධාරියෙකු වූ එස්. එම්. බරෝස් 1894 වර්ෂයේ දී මුලින්ම ප්‍රකාශයට පත් ඔහුගේ Buried Cities of Ceylon කෘතියේ සඳහන් කර තිබේ. කලාවැව අසල ඇති වැදගත් ස්ථාන ගැන සඳහන් කරමින් ඔහු අවුකන පිළිමය හා ඒ ආසන්නයේ ඇති අනෙකුත් නෂ්ටාවශේෂ පිළිබඳව මෙසේ පවසයි:

"The second place of interest is the Aukana Vihare. This is situated 2 1/2 miles to the N.-W. of the spill-wall. The path leads through thick jungle, and across the bed of the Kala Oya - the stream which carried off the water from the breach in the bund of Kalavewa - to a collection of square abrupt rocks which stand out boldly on the top of a low hill. From one of these rocks an enormous upright figure of Buddha has been carved. It measures 33 ft. 3 in. from its pedestal, and is beautifully executed and preserved. Every detail of the robe and limbs is fresh and accurate, and the expression of the face and pose of the figure combine an idea of majesty and repose. The statue is slightly joined to the rock behind it by a narrow strip at the back. It faces due east, and when the intervening jungle was padi-land irrigated from Kala vewa, it must have been plainly visible from the bund, at which it gazes. Near the right foot (which is 6 feet long) lies a square slab with a cobra carved on it in high relief. There are several small dagobas and enclosures facing the statue." (උපුටාගැනීම - The Buried Cities of Ceylon, 4වන සංස්කරණය, 1905, 97 පිටුව)

බෙල් දුටු අවුකන පිළිමය (1895)

පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේ පළමු කොමසාරිස් වරයා වු එච්. සී. පී. බෙල් මේ ස්ථානයට ගොස් ඒ පිළිබඳව ඔහු ලියූ සටහන සමඟ පිළිමයේ ඡායාරූපයක් හා චිත්‍ර හා සැලසුම් 1895 වර්ෂයේ ඔහුගේ පාලන වාර්තාවේ සඳහන් වේ (මේ වාර්තාවලට අදාළ ඡායාරූප ඵලක හා සැලසුම් වෙනම මුද්‍රණය කර තිබේ).

බෙල්, අවුකන ප්‍රතිමාව පිළිබඳව සඳහන් කරද්දී සැස්සේරුව හා සංසන්දනය කරමින් අවුකන ප්‍රතිමාවේ ඇති විශිෂ්ටත්වය හා තත්ත්වය පෙන්වා දෙයි. එසේම ඒහි ප්‍රමාණය පිළිබඳව ද විස්තර කරයි. එසේම ප්‍රතිමාඝරයේ ඉතිරිව ඇති කොටස් පිළිබඳව ද සඳහන් කරයි. පහත දැක්වෙන්නේ පිළිමය හා විහාරය පිළිබඳ ඔහුගේ උදෘතයයි (මෙම කොටස තුළ බෙල් උපුටා දක්වා ඇති බරෝස්ගේ කෘතියේ එන ඉහත සඳහන් සටහන මෙහි දක්වා නැත).

"Colossal Buddha

This image is of much the same height as its mighty fellow at Seseruwa, but in every respect has the advantage, and impresses the gazer far more strongly. The Seseruwa Buddha is necessarily dwarfed by the cliff towering above, and being carved in semi-sunk relief is less striking from a distance; further it has weathered badly in places, and unconsciously wears a distrait look. In contrast the Awkana statue, cut in almost full round form a boulder of about the same height, stands badly forward, huge, assertive, awe-inspiring. The features, members and robe are better chiselled [sic], and the expression is not wanting in placid dignity. Exclusive of the nimbus (sirespota, 3 ft. 8 in) and pedestal (3 ft. 10 in. in height and 15 ft. 2 in. in diameter) the figure rises 38 ft. 10 in. The Buddha stands in the attitude of blessing (asiva mudra).

Only the lower part of the building in which the figure was once enshrined remains. This shows a moulded basement with panelling and a plain panelled wall above, all in stone." (උපුටාගැනීම - Annual report of the Archaeological Commissioner 1895, 1904 සැසි වාර්තාවකි, 6-7 පිටු)

මේ හැර මේ ස්ථානයෙන් හමුවන නාග හිස් ඇති ගලක් හා සිරිපතුල් සටහන සහිත වෘත්තාකාර ගල් පුවරුවක් ගැන බෙල් සඳහන් කර ඇත. එසේම සෙල්ලිපි සහිත ලෙන් හා ගිරි ලිපියක් සම්බන්ධව ද ඔහු සඳහන් කරයි.

රූපය 2 - අවුකන පිළිමයේ ඡායාරූපය (Annual Report of the Archaeological Commissioner 1895)

රූපය 3- අවුකන පිළිමය ඉදිරියෙන්, පැත්තෙන් හා උඩින් පෙනෙන ආකාරය දැක්වෙන සැලසුමක් (Annual Report of the Archaeological Commissioner 1895)

රූපය 4 - අවුකන පිළිමය සහ පිළිමගේ ඉතිරිව ඇති කොටස් දැක්වෙන සැලසුම (Annual Report of the Archaeological Commissioner 1895)

ඉහත බෙල් දක්වා ඇති ඡායාරූපය අවුකන පිළිමයේ පළමු ඡායාරූපය විය හැකි බව අප මුලින් අදහස් කළ ද, හසිත චාමිකර ගුණසිංහ මහතාගේ ෆේස්බුක් සටහනේ අදහසක ඔහු විසින් දක්වා තිබූ ඡායාරූපයක (පෝස්ටුව මෙතැනින් බලන්න) පිළිමයේ සිරස්පත නැති බැවින් එය පැරණිම ඡායාරූපය විය හැකි බව දිනිත් ඉන්දික හෑගොඩ මහතා පෙන්වා දුන්නේය. ඒ අනුව එය බෙල්ට පෙර කාලයක දී (1895ට පෙර) ගත් ඡායාරූපයක් බව පැහැදිලිය. එම ඡායරූපය පිළිබඳ විස්තර සොයාගත නොහැකි වූවත් කපිතාන් ජේ. පී. හොග් ගේ එකතුවේ තිබී සිරස්පත නොමැති මේ ඡායාරූපය අපට හමු විය (හමුදා නිලධාරියෙකු වන හොග්ගේ ඡායාරූප එකතුව 1870 ගණන්වලට අයත් බව Bibliography of Ceylon දෙවන වෙළුමේ දී එච්. ඒ. අයි ගුණතිලක දක්වා ඇත)

රූපය 8 - සිරස්පත නොමැති අවුකන පිළිමයේ ඡායාරූපයක් (හොග් ඡායාරූප එකතුව)

අවුකන විහාරය හා ජනාවාස

අතීතයේ ජනාවාසව පැවති අවුකන විහාරය අවට ප්‍රදේශය යළිත් ජනාවාස වූ ආකාරය පිළිබඳව කිසියම් අදහසක් ගැනීමට ඉහත ලේඛන හා වෙනත් මූලාශ්‍රවලින් හැකිය. 

ඉහත සඳහන් කළ ටෙනන්ට්ගේ විස්තරයේ දැක්වෙන පරිදි ඒ වන විට අවුකන විහාරයේ විසූ භික්ෂුවක් හා සාමනේර නමක් ගැන සඳහන් කරයි. ඒ අනුව අවුකන විහාරය 1840 දශකය වන විට ද භික්ෂුන් වාසය කළ විහාරස්ථානයක් තිබූ බව ඒ අනුව පැහැදිලිය. 

කෙසේ වෙතත් ප්‍රදේශයේ ජනගහනය පිළිබඳ ප්‍රමාණික ලේඛනයක් වන්නේ සංගණන වාර්තාය. 1891 ජන සංගණන වාර්තාවේ නෑගම්පහ කෝරලේ, ගලේගොඩ හා කඳු තුලාන යටතේ අවුකන නමින් වෙනම ගමක් ගැන සඳහන් නොවේ (73 පිටුව). එය වෙනම ගමක් තුළට ඇතුළත් වුවා විය හැකිය. එහෙත් "අවුකන විහාරේ" නමින් වූ ගම පිළිබඳව 1911 හා 1921 සංගණන විස්තර ඇතුළත් 1921 වර්ෂයේ සංගණන වාර්තාවේ (430-431 පිටු) සඳහන් වේ (පෙර වර්ෂවලට සාපේක්ෂව මේ වර්ෂවල සංගණන වාර්තා වඩාත් සවිස්තර ඒවාය).

මේ සංගණන දත්ත අනුව, 1911 දී එක් ගොඩනැගිල්ලක් පමණක් තිබූ අවුකන විහාරේ නමින් හඳුන්වන ලද ගමේ 1921 වර්ෂය වන විට ගොඩනැගිලි තුනක් තිබී ඇත. කෙසේ වෙතත් මේ වර්ෂ දෙකේ දීම ඒ ගමේ ජනගහනය ලෙස සඳහන් කරන්නේ එක් පුද්ගලයෙකු පමණකි. ඒ පිරිමි අයෙකි. උඩරට සිංහලයෙකි. එසේම 1921 වර්ෂයේ දී ඔහු ස්වභාෂා සාක්ෂරතාව තිබූ අයෙකි. (අනෙක් ගම්වල පැවති ජනගහනය හා ස්වභාෂා සාක්ෂරතාව ඇති පිරිස්වල ප්‍රතිශතය කෙතරම් ද යන්න පහත උපුටාදක්වා ඇති වගුවලින් දැකගත හැකිය) ඒ කරුණු පිළිබඳව සලකා බැලීමේ දී සිතිය හැක්කේ ඒ විහාරයේ ස්ථිරව වැඩ වාසය කළ භික්ෂුන් වහන්සේ නම විය හැකි බවයි. මේ අනුව ගම කිසියම් කලක අත්හැර දැමුව ද, විහාරය අත් නොහැර පැවති එකක් බව සිතීමට අවස්ථාව තිබේ. මෙය සංඝයා වහන්සේලා උන්වහන්සේලාගේ ඓතිහාසික කාර්යය අඛණ්ඩව ඉටු කළ තවත් අවස්ථාවකි. (මේ පිළිබඳ තවත් සාධකයක් ලෙස අප හිතවත් හසිත චාමිකර ගුණසිංහගේ ෆේස්බුක් සටහනක දැක්වේ. ඒ අනුව, විහාරය සතු ලේඛනයක වර්ෂ 1757දී කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ රජතුමාගේ අනුමැතියෙන් විහාරාධිවාසී කුඹුක්වැවේ අනෝමදස්සි හිමියන් ඇතුළු විහාරවාසී භික්ෂූන්ට පොහොය සීමාවක් කරවීම සඳහා ගම්බිම් ප්‍රදානයක් පිළිබඳ තොරතුරු සඳහන්ව ඇත. ඒ සටහන සඳහා මෙතැනින් පිවිසෙන්න)

රූපය 5 - 1891 සංගණන වාර්තාවේ දැක්වෙන ජනගහන දත්ත (Census of Ceylon 1891, වෙළුම III, පි. 73)

රූපය 6 - 1921 සංගණන වාර්තාවේ දත්ත (ගොඩනැගිලි, පුද්ගල ස්ත්‍රී පුරුෂ භාවය, සාක්ෂරතාව) (Census of Ceylon 1921, වෙළුම II, පි. 431)

රූපය 7 - 1921 සංගණන වාර්තාවේ දත්ත (ඉංග්‍රීසි සාක්ෂරතාව, ආගම හා ජනවර්ගය අනුව) (Census of Ceylon 1921, වෙළුම II, පි. 431)

ඒ ප්‍රදේශයේ ගමේ නාමය, විහාරයේ නමින් "අවුකන විහාරේ" නමින් සඳහන් වීම ද වැදගත්ය. ‌ඒ විහාරය පැවති බවට සාධකයක් ද වේ. මෙහි ඇති අපූරු කරුණ වන්නේ නෑගම්පහ කෝරලය තුළ 1921 දී එවැනි විහාරේ නමින් හඳුන්වන ලද තවත් ගම් දෙකක්ම තිබීමයි. අද ඒ ගම් කෙසේ හඳුන්වන්නේ ද යන්න විමසා බැලිය යුතු කරුණකි.

• සිංහගිරි විහාරේ (ගලේගොඩ කඳු තුලානට අයත්) - 1921 දී ජනගහනය 5 (පිරිමි පමණි) - (සිංහගිරි විහාරේ, අද නාමළුව කන්දේගම  සිංහගිරි රජමහ විහාරය යනුවෙන් අද හඳුන්වනු ලබන අවුකන සිට කිලෝමීටර් 10ක් දුරින් පිහිටා ඇති විහාරය බව හසිත චාමිකර ගුණසිංහ පෙන්වා දී ඇත.)
• ගල්ලෙන විහාරේ (කලාගම් තුලාන) - 1921 දී ජනගහනය 2කි (පිරිමි පමණි)

මේ අනුව මේවා ද සංගනන වාර්තාවේ දී ගම් ලෙස හඳුන්වනු ලැබූව ද, ඒ වන විට විහාරය පමණක් ජනාවාසව තිබූ ගමක් හෝ ගංගොඩක් විය හැකි බව පෙනේ. ජනගහනය මේ තරම් අඩු වීීම හා පිරිමින් පමණක් වීම ඊට සාධකයකි (අඩු ජනගහනයක් හා පිරිමි පමණක් හෝ වැඩි වශයෙන් වාසය කළ වෙනත් ගම්මාන තිබුනේ නම් ඒවා බොහෝ විට අත්හැර දැමූ ගම්මාන හෝ ඇතැම් විට අලුත් ගම්මාන වූ බව සංගණන වාර්තා අනුව පෙනේ.)

ස්තුතිය - මුල් ලිපිය පළ කිරීමෙන් පසුව සිට වටිනා අදහස් දැක් වූ සුරත් වික්‍රමාරච්චි, හසිත චාමිකර ගුණසිංහ, දිනිත් ඉන්දික හෑගොඩ, සංජීවනී විද්‍යාරත්න හා Serene Court යන හිතවතුන් හා හිතවතියට මගේ  ස්තුතිය පළකරමි. ඔවුන්ගේ අදහස් ගෙන මුල් සටහන යාවත්කාලීන කරන ලදි.

"කොඩි ගල්" හෙවත් "කොඩි බ්ලොක්" වෙනුවට "කොඩවලවල්" සවි කළ යුතුය.

පහත සඳහන් පළමු පින්තූරයේ දැක්වෙන්නේ කොළඹ නගරයේ උත්සව අවස්ථාවල දී පාර දෙපස කොඩි දැමීමට අවශ්‍ය කණු සිටුවීම සඳහා පදික වේදිකාවේ තබන කොඩි ගල් (කොඩි බ්ලොක්) ආපසු එකතු කරගෙන යන ආකාරයයි. මේවා ගෙන ඒමට හා ගෙන යෑමට සැලකිය යුතු ශ්‍රමයක් අවශ්‍ය බව පෙනේ. රියදුරු ද සමග මෙතැන සේවකයින් තිදෙනෙකි. ඒ සඳහා කුඩා දොඹකරයක් ඇති වාහනයක් ද යෙදවේ. මේ ගලක ප්‍රමාණය අනුව එවැනි උපකරණ ද අවශ්‍ය වේ.

පළමු ඡායාරූපය - කොඩි ගල් රැගෙන යෑම

ඇතැම් විට මේ ගල් තැබූ උත්සවය අවසන්ව ආපසු ගෙන නොයා තවත් දින ගණනක් තිබූ තැනම තිබෙන්නේ මේ නිසා විය හැකිය. මේවා ඊයේ (2023-10-16) ආපසු ගෙන ගියේ සති තුනකට වැඩි කාලයකට පසුවය. මීට සති තුනකට පමණ පෙර ගත් ඡායාරූපයක් දෙවන ඡායාරූපයේ ඇත. ඇතැම් අවස්ථාවල පදිකයන්ට අවහිර වන ආකාරයෙන් මේවා තබා ඇති ආකාරය එහි දැක්වේ.

දෙවන ඡායාරූපය - පදික වේදිකාවේ ඇති කොඩි ගලක්

ප්‍රතිපත්තියක් ලෙස මෝටර් නොවන ප්‍රවාහනය දිරිමත් කිරීම පිළිගෙන ඇති රටක පයින් යන පදික ජනතාව ගැන වඩාත් සිතිය යුතුය. එවැනි තත්ත්වයක් සඳහා පදික වේදිකාවල මෙවැනි බාධක නොතිබිය යුතු බව පැහැදිලිය.

පාර දෙපස කොඩි සිටුවිය යුතු උත්සව අවස්ථා ඇති බව ඇත්තකි. මෙහි තෙවැනි රූපයේ ඇත්තේ කොඩි කණු සිටුවීම සඳහාම සකස් කළ, පදිකයින්ට බාධාවක් නොවන සේ පදික වේදිකාවටම සවි කර ඇති කොඩිවලක් ඇති ගලකි. එහෙත් ඒවා කෙතරම් දුරට භාවිත වන්නේද යන්න විමසිය යුතුය. එහි ඇති සිදුරට පස් හා දුවිලි පිරීම වැනි අඩුපාඩු නිවැරදි කරගත හැකි නම් (ආවරණයක් යෙදීම) මෙය අගනා නිමැවුමකි.

තෙවන ඡායාරූපය - කොඩිවලක්

ඉහත කොඩිවල ඇත්තේ එතරම් පදිකයින් නැති ආනන්ද කුමාරස්වාමි මාවතේය. පාර අවහිර කළ කොඩිගල් තබා ඇත්තේ පයින් යන්නන් වැඩි මාකස් ප්‍රනාන්දු මාවත කෙලවරය. මේ දෙතැන ඇත්තේ කොළඹ කෞතුකාගාරය ඉදිරිපස හා පසුපසයි.

ධනේෂ් විසුම්පෙරුම

2022-10-17

කොළඹ මහ ගස් හා ‌කාලගුණ ආපදා

දේශගුණ දිනපොත - 4

ධනේෂ් විසුම්පෙරුම

අද 2023 ඔක්තෝබර් 6, සිකුරාදා දිනයි. දැන් සති කිහිපයක් තිස්සේ පවතින්නේ වැසිබර කාලගුණයක්. අද දවසේ මාර්ග අනතුරු කීපයකුත් වාර්තා වුනා. ඒ අතරින් කාගේත් අවධානය යොමු උනේ කොල්ලුපිටියේ දී ශ්‍රි ලංගම බසයක් මතට ගසක් කඩා වැටීමෙන් ඇති වූ අනතුර ගැනයි. ඉන් ජීවිත පහක් අහිමිවෙලා.

කොළඹ නගරයේ කොල්ලුපිටිය, බම්බලපිටිය, කුරුඳුවත්ත වගේ පැතිවල මාර්ග දෙපස සෙවන සඳහා සිටුවා ඇති මහ ගස් (හා අතු) වැසි සහිත කාලවල දී කඩා වැටීම අපි කාලයක් තිස්සේ දන්න දෙයක්. ඒකට එක හේතුවක් ඒ ප්‍රදේශයේ පසේ ස්වභාවය වෙන්න පුළුවන් - මතුපිට තියන තුනී පස් තට්ටුවට යටින් අඩි ගණනක් තිස්සේ තියෙන්නේ වැලි පසක්. ඒ නිසා වැසි හා සුළං කාලවල දී දිරාගිය ගස් වගේම හොඳින් තිබෙන මහා ගසුත් උදුරා කඩා වැටීමේ අවදානමක් තියනවා. අතු කඩාවැටීම් ද දැකිය හැකියි. එවැනි සිදුවීම් නිසා දේපොළ වගේම ජීවිතත් නැති වු අවස්ථා ගැන වසරක් ගානේ අපට අහන්න දකින්න ලැබෙනවා. 1984 සිට මේ දක්වාම ඔය ප්‍රදේශයේ ආයතන ආශ්‍රිතව ගැවසෙන නිසා ඒ බව හොඳින් දන්නවා.

කොළඹ මාර්ග දෙපස මේ ආකාරයෙන් ගස් සිටුවන්නේ ඉංග්‍රීසින් ලංකාව පාලනය කළ කාලෙ ඉදලයි. ඒ 19වන ශතවර්ෂයේ දෙවන භාගයේ පමණ කියලයි මට මතක. කොළඹ වගේම වෙනත් බොහෝ නගරවලත් මාර්ග දෙපස ගස් සිටුවීම සඳහා මුල් උනේ ඔවුන් - ඒ, උණුසුම හා දූවිල්ල පාලනය කිරීම සඳහාත් දර්ශනීය බව සඳහාත්). ඒ සඳහා සෙවන ගෙන දෙන හා වේගයෙන් වර්ධනය වන විදේශිය ශාක වැඩි වශයෙන් භාවිත කර තිබෙනවා. දේශීය ශාකත් ඊට අඩුවෙන් දැකිය හැකියි. ඒත් මුලින්ම සිට වූ ගස් අද දකින්න තිබෙනවාද යන්න සැක සහිතයි. මොකද මාර්ග පුළුල්කිරීම් නිසා වගේම කඩාවැටීම නිසාත් ඒ ගස් ඉවත් වී තිබෙනවා. අප අද දකින ගස් අතරින් රැසක් පසුකාලයේ සිටවූ ගස් විය යුතුයි.

දේපොළ වගේම ජීවිතත් අවදානමට ලක්වන මේ සඳහා විසඳුම මාර්ග දෙපස ඇති ගස් මුළුමනින්ම කපා දැමීම නම් නොවෙයි. සමාජ මාධ්‍යවල පළවන අදහස් අනුව එවැන්නක් පේන නමුත්, ආරක්ෂක රාජ්‍ය ඇමතිවරයා පවසා ඇත්තේ "මාර්ග දෙපස කඩාවැටීමේ අවදානමක් පවතින විශාල ගස් පිළිබඳව වහාම අධ්‍යයනයක් සිදුකර මහජනතාවට තර්ජනයක් විය හැකි සෑම දෙයක්ම ඉවත් කරන ලෙස" බවයි පෙනෙන්නේ. එය අලුත් දෙයක් නොවේ. (රාජ්‍ය ඇමතිවරයාගේ ප්‍රකාශය - https://sinhala.adaderana.lk/news/187763, 2023-10-06) 

මාර්ග දෙපස ඇති ගස් ගැන පරීක්ෂා කරමින් දිරාගිය අතු ඉවත් කිරීම, තවදුරටත් පැවතීම අවදානම් නම් සම්පූර්ණ ගසම වුවත් කපා දැමීම දැනටත් සිදුකරන කටයුත්තක්. ඒ වගේම එසේ ඉවත් කරනු ලබන වෘක්ෂ වෙනුවට නව ගස් සිටුවිය හැකියි. ඒවා ද යම් ප්‍රමාණයකට වැඩුණු පසුව අවදානම් සහිත නම් ඉවත් කළ හැකියි. ඒ ආකාරයෙන් වෘක්ෂ කළමනාකරණය කිරීම සඳහා ඒකක තියෙන ආයතන පවතිනවා. ඒ වගේම මේ සටහනේ පළවන රූපයේ ඇත්තේ මෙවැනි කිසියම් හේතුවක් නිසා අද ආනන්ද කුමාරස්වාමි මාවත හෙවත් අතීතයේ "ග්‍රීන් පාත්" නමින් හැඳින්වූ මාර්ගයේ තිබී මද කලකට පෙර කපා දැමු ගසක ශේෂයි. ඒ ගසත් තවමත් ජීවයට තෝතැන්නක්!

ඉහත කී වෘක්ෂ කළමනාකරණය අදත් සිදුවන බවට සාධක තමයි කුරුඳුවත්ත ප්‍රදේශයේ විහාරමහාදේවී උද්‍යානයට යාබදව තිබූ මාර්ගයට කඩා වැටීමේ අවදානමක් පැවති ගසක අතු ඊයේ හෙවත් 2023-10-05 දින කපා දැමීම. මේ ගැන අද දෙරණ පළවූ පුවතක් මෙසේයි - "නෙළුම් පොකුණ අසලින් පාර වැසේ" - https://sinhala.adaderana.lk/news/187720, 2023-10-05 ප.ව. 3.46ට පළවූ පුවතකි).
එය එසේ උනත්, කොල්ලුපිටියේ ලිබර්ටි බස් නැවතුම අසල තිබු අද දින (ඔක්තෝබර් 6) අනතුරට හේතු වූ ගස ගැන බලධාරීන්ගේ අවධානයක් යොමු වී නැති බවයි පෙනෙන්නේ. ඒක නම් අවාසනාවක්.

මෙහි ඇති තවත් වැදගත් කරුණක් සඳහන් කළ යුතුයි. 

එනම් වර්තමාන දේශගුණ වෙනස්වීම වැළැක්වීම සඳහා ගන්නා පියවර අතර ඇති එක් ප්‍රධාන ක්‍රියාමාර්ගයක් වන්නේ විවිධ අංශවලින් නිකුත්වන  හරිතාගාර වායු විමෝචන අවම කිරීමයි. ඒ සඳහා යෝජනා කර ඇති පියවර ඇතුළත් ශ්‍රී ලංකාවේ යාවත්කාලීන කළ ජාතිකව නිර්ණය කළ දායකත්ව (Nationally Determined Contributions, 2021 - http://www.climatechange.lk/CCS2021/UpdatedNDCsSriLanka2021.pdf) යටතේ වනාන්තර අංශයේ එක් දායකත්වයක් වන්නේ වනාන්තරවලින් බැහැර පිහිටන වෘක්ෂ (Trees Outside Forests) වැඩිදියුණු කිරීමයි. එහි දී මාර්ග දෙපස රුක් රෝපණය (roadside tree plantation) හා නාගරික වනවගාව (urban forestry) පිළිගත් පියවර දෙකකි. වර්තමානයේ කාලගුණ තත්ත්වය නිසා ඇති වී තිබෙන අවදානම සැලකිමේ දී ඉහත කී පියවර සමඟම වෘක්ෂ කළමනාකරණය සිදුකරන විද්‍යාව වන 'රුක් හා ලදු වගාව' (arboriculture) නම් විෂය පිළිබඳව ඇති පුද්ගල හා ආයතනික ධාරිතාවය අදට වඩා ඉහළ නැංවීම ගැන අවධානය යොමු වනු ඇතැයි සිතමු. දේශගුණ වෙනස්වීමේ බලපෑම් නිසා ඇති වන ආන්තික කාලගුණ තත්ත්ව හේතුවෙන් මෙවැනි ගස් කඩා වැටීම වැනි ආපදා ඇතිවීමේ අවදානම ද ඉහළ යා හැකි බැවින් මේ තත්ත්වය පිළිබඳ අවධානය යොමු කිරීම වැදගත්ය.

2023-10-06

නොගැයූ කැම්පස් පෙම් කවි! (කැම්පස් කතා 4)

මේ දෙදෙනෙකුගේ කතා දෙකක් වුවත්, එකිනෙකට යම් විදියකින් සම්බන්ධවන කැම්පස් කතා දෙකකි. කැම්පස් ගිහිල්ලාත් පෙම් කවියක්, ගීයක් ගයන්නට බැරි වීම ගැනය. මේ කතා අහලා ටිකක් දවස් වන නිසා මේ දෙන්නාගේ දැන් තත්ත්වය නොදනිමි.

ධනේෂ් විසුම්පෙරුම 

2023-08-07

පාලු වූ වරාය හෙවත් 'නැව්' ‌නොපැමිණි කාලය

එක් තරුණියක මෙරට සරසවියක හා තවත් උසස් අධ්‍යාපන ආයතනයක එකම කාලයේ පාඨමාලා දෙකක් සඳහා ලියාපදිංචි වී ඒ දෙකම අවසන් කිරීමට ආසන්නව සිටින්නීය. ඇහැට කනට පේන ඇයට තවමත් කොල්ලෙකු නැත. ඒ ගැන ඈ තරමක් පශ්චාත්තාප වී ඇති බව ඇගේ පවුලේ වැඩිහිටියන් කියනු ඇසේ. ඒකට හේතුව වී ඇත්තේ ඇගේ මිතුරියන් එකිනෙකා දැන් දැන් විවාහ වෙමින් සිටීමය. ඒ වැඩි දෙනා කැම්පස් නොගිය අයයි.

මෙසේ වීමට මූලික හේතුව වී ඇත්තේ ඇය උගන්නා තැන් දෙකේම ඇගේ බැච්වල අධ්‍යාපනය 90%ක් පමණම ඔන්ලයින් වීමය! තවමත් ඈ සිය බැච් එකේ ළමුන් ඔක්කොම දන්නවාදැයි මට නං සැකය.

ජ්‍යේෂ්ඨ උත්තමයන් කළ කරුම ගෙවන අලුත් බැච්වල උන්!

කොළඹින් පිටත තවත් සරසවියක දෙවන වසර සිසුවෙකු කී පරිදි 'අලුත් නැවේ' ආ අයිටම් දැකබලා බලාගන්නටවත් ඔවුන්ට බැරිය. අලුත් නැව සරසවි එනවිට දෙවන වසර සිසුන්ට නිවාඩු දීලාය. දෙවන වසර අය සරසවි එන විට අලුත් නැව් ගෙවල්වලට පිටත් කරලාය. ඔන්ලයිනුත් උගන්වනවාය. 

වරායේ දී පරණ නැව් හා අලුත් නැව් ගැටීම වළක්වා ඇත්තේ රැග් එක නිසාය. කරුමය කියන්නේ, රැග් කළේ තුන්වන හතරවන වසරවල අය වුවත් දැන් ඒකේ කරුමය ගෙවන්න සිදුව ඇත්තේ කවදාවත් රැග් කරන්න නොලැබුණු දෙවන වසරේ අයටය. ඒකෙ හොඳම හරිය, ඔහු කී විදියට අලුත් නැව තවම බලාගන්නටනත් නොහැකි වීමයි!

රැග් කරන්න එපා' කියා අපි ඉස්සර ඉඳලාම කීවේ ඔය ‌වගේ  දේවල් නිසාය.

ඇතුන් හා කුමරියක නිසා ඇති වූ ඓතිහාසික සංග්‍රාමය

The Historical Invasion Caused by Tuskers and a Princess

Historical Notes - ඉතිහාස සටහන් - 2

ධනේෂ් විසුම්පෙරුම

ශ්‍රී ලංකාවට තායිලන්තයෙන් ත්‍යාගයක් ලෙස ලැබුණු ඇතෙකු ගිලන් වීමෙන් පසු ආපසු එරටට ගෙන යෑම සමඟ ඇති වූ තත්ත්වය අලි-මිනිස් සම්බන්ධතාවය පිළිබඳව මෙන්ම ඒ හා සම්බන්ධ අන්තර් ජාතික සම්බන්ධතා ගැන ද සාකච්ඡාවක් ඇති කළේය.

අතීතයේ පටන්ම අලි ඇතුන් අපේ රට තුළ වැදගත් වූයේ හා අලි මිනිස් සම්බන්ධතාවය ප්‍රබල වූයේ [1] අලින්ගෙන් ලබාගත් විවිධ ප්‍රයෝජන නිසාය. ඒ අතර,  යුද, ප්‍රවාහන හා වෙනත් බර වැඩ සඳහා යොදාගැනීම දැකිය හැකි අතර, ආගමික හා සංස්කෘතික ප්‍රයෝජන ද කැපී පෙනේ [2]. මේ නිසා අලි ඇතුන් වෙළෙඳ භාණ්ඩයක් ලෙස ද වැදගත් විය..  

ශ්‍රී ලංකාවේ අලින් අතර ඇතුන් හමු වන්නේ අඩු ප්‍රතිශතයකිනි. අතීතයේ සිට විදේශවලින් ඇතුන් ත්‍යාග ලෙස හා මිල දී ගැනීම සිදු කර ඇත්තේ මේ නිසා විය හැකිය. මේ සඳහා සාධක මහාවංසයෙහි ඇති අතර, ඇතුන් ලබා දීම  නැවැත්වීම හා මිල දී ගැනීමට බාධා කිරීම නිසා මෙරට හමුදා විසින් ආසන්න රාජ්‍යයක් ආක්‍රමණය කළ අවස්ථාවක් ද ඉතිහාසයේ සඳහන් වේ. මහාවංසයේ 76 වන පරිච්ඡේදයේ මේ පිළිබඳ විස්තර ඇත[3,4]. එහි 10 සිට 35 දක්වා ගාථාවල රාමඤ්ඤ රජු විසින් සිදු කළ මෙම ආක්‍රමණයට හේතු වූ කටයුතු ද, 36 සිට 75 දක්වා ගාථාවල රාමඤ්ඤ දේශය ආක්‍රමණය කිරීම පිළිබඳව ද සඳහන් වේ. මෙම ලිපිය සඳහා මූලික වශයෙන් යොදාගෙන ඇත්තේ මහාවංස විස්තරයයි.

මේ සිදුවීම සිදුවන්නේ පළමු පරාක්‍රමබාහු රජ සමයේය. මහාවංසය දක්වන ආකාරයට ඒ රජුගේ රාජප්‍රාප්තියෙන් 11/12 රාජවර්ෂයේ දී මෙය සිදු වූ බවයි. මේ අනුව මේ ආක්‍රමණය පොදුවර්ෂ 1164 හෝ 1165 දී සිදු වී ඇති බව සී. ඩබ්ලිව්. නිකලස් සඳහන් කරයි[5]. එහෙත්, සිරිමල් රණවැල්ල පවසන්නේ එය 1168 හෝ 1169 වර්ෂයේ සිදු වී ඇති බවයි. ඒ සඳහා සාධකය ලෙස ඔහු යොදාගන්නේ මේ ආක්‍රමණය ගැන සිදු වූයේ පරාක්‍රමබාහු රජු පොලොන්නරුවේ රජ පැමිණ දොලොස්වන වර්ෂයේ දී ලෙස දෙවනගල ගිරිලිපියේ සඳහන් වන නිසාය[6]. කෙසේ වෙතත්, දෙවනගල ලිපිය පිළිබඳ සිය ලිපියේ දී පරණවිතාන ද මේ ආක්‍රමණය 1164 හෝ 1165 දී සිදුව ඇති බව සඳහන් කරන්නේ පරක්‍රමබාහු රජ පැමිණි වර්ෂය 1153 ලෙස ගණන් ගැනීමෙනි[7]. 

ආක්‍රමණයට හේතුව

ලංකාව හා රාමඤ්ඤ හෙවත් අරමණ රට (පහළ බුරුමයේ පේගු රට) අතර ඇති සමාන ආගමික සමනාතාවය නිසා භේද නොමැතිව සුහද සම්බන්ධතා පැවැත්වූ අතර, රටවල් දෙකේම රජවරුන් අතර විශ්වාසයක් විය. මේ නිසා එකිනෙකා අතර වටිනා පඬුරු තෑගි භෝග හුවමාරු කරමින් බොහෝ කාලයක් තිස්සේ අඛණ්ඩව සමගිව සම්බන්ධතා පවත්වාගෙන පැමිණ තිබේ.  

එහෙත් එවකට සිටි රාමඤ්ඤ රජු වූ අලවුංසිතු රජුගේ කාලයේ මේ සිරිත වෙනස් වූ ආකාරය මහාවංස සිංහල පරිවර්තනයේ මෙසේ සඳහන් වේ. "මේ ලක්දිවින් ගිය කණෙහි කොඳුරන්නා වූ කිසි දූත කෙනෙකුන්ගේ බස් අසමින් තමන් වෙත ගිය ලංකේශ්වරයාගේ දුතයන්ට පුරාණ සිරිත් වූ දෙනු ලබන්නා වූ වැටුප් පිරිහෙලී." ඒ අනුව ලංකාවෙන් රාමඤ්ඤ දේශයට තෑගිභෝග රැගෙන යන නැවකට එක් ඇතෙකු බැගින් තෑගි දෙන පුරාණ සිරිතක් රාමඤ්ඤ රජු විසින් පවත්වා ඇති අතර ඒ ඇත් පඬුර දීම ඒ රජු විසින් නවත්වා ඇත. 

එසේම විදේශවලට යැවීම සදහා ඇතුන් විකිණීම සිදුකරන වෙළෙන්දෝ ඒ රටේ සිටියහ. එහෙත් මේ රජු ""ඇත්තු නොවිකිණියමය"යි සම්මතයකුදු කරවී" යනුවෙන් ඇතුන් විකිණීම රජුගේ ඒකාධිකාරයක් කර තිබේ. එසේම  එහෙත් ඇතෙකු විකිණූ මිල මෙන් දෙතුන් ගුණයක් මිලට විකිණිය යුතු යැයි මිල ඉහළ නංවා ඇත. මේ බව මහාවංසයේ දැක්වෙන්නේ "යම් ඇත්කෙනෙක් වනාහී රිදී තිකල් සියයට හෝ වැලි දහයට හෝ පූර්වයෙහි එහි විකුණනු ලබන්නෝ "සහස්‍රද්වයට හෝ සහසත්‍රවයට හෝ වික්ක යුත්තාහයි"" මිල නියම කර තිබේ (ගයිගර් මේ කාසි නොදන්නා කාසියක් බව පවසයි. නික්කල් ලෙස සඳහන් කරයි).

එසේම මෙරටින් ස්වර්ණමය හසුන් රැගෙන ඒ රටට ගිය දූත පිරිසක් "කාම්බෝජ රට" යන්නේ යැයි ව්‍යාජ චෝදනාවන් නගා අනිසි අයුරින් සලකා ඇති අතර, ඔවුන්ගේ ධනය, මිල දී ගත් ඇතුන් හා නැව් ආදිය පැහැර ගෙන ඇත්තේ රාමඤ්ඤ දේශයෙන් මෙරටට එවූ දූතයෙකුට ලංකාවේ රජු විසින් කරන ලද උසස් සංග්‍රහ පිළිබඳව දැන දැනමය. මෙරටින් ගිය දූත පිරිස මුලින් සිරගෙවල දමා ඇති බව ද සඳහන් වේ. එසේම මෙරටින් ගිය දූත පිරිසක් කැඳවා යළිත් මෙරටින් දූතයන් එරටට නොඑවිය යුතු බවත්, එවුවහොත් ඔවුන් මරා දැමීමට වුව ද හැකි බවත් පවසා එසේ වුවහොත් ඒ රට අත වරදක් නැති බවක් සඳහන් ගිවිසුමකට අත්සන් තබන්නට පවසා තිබේ. තවත් වරක් මෙරට වැසියන් සිදුරු සහිත නැවකින් මුහුදට යවා තිබේ. යළිත් වරක් ඇතුන් මිල දී ගැනීමට මෙරට රජු විසින් යවන ලද දූතයින්ගේ පඬුරු හා භාණ්ඩ පිළිගෙන ඇතුන් දහහතරක් හා රිදියෙන් මුදලක් දීමට පොරොන්දු වී ඇතුන් හා මුදල් නොදී දූත පිරිස ආපසු එවා තිබේ. අවසානයේ දී මෙරටින් කාම්බෝජය බලා යවන ලද රජ කුමරියක ද පැහැරගෙන තිබේ.

ආක්‍රමණය

මේ තත්ත්වය නිසා පරාක්‍රමබාහු රජු රාමඤ්ඤ රජු අල්වාගැනීම හෝ මැරීම වහා කළ යුතු බව පවසා සටන් සඳහා සූදානම් විය. ඒ සඳහා මාස පහක කාලයක් ගත කර නැව් තනා තිබේ. නැව් මෙන්ම රැගෙන ගිය ආයුධ සන්නාහ ආදිය ද මහාවංසයේ  විත්ර කර ඇත්තේ මෙසේය. 

"නොයෙන් සියගණනින් නැව් විශේෂයෝ වහා සම්පාදනය කටයුත්තාහ"යි නියෝග කෙළේයි. එකල්හි මොනවට පටන්ගන්නා ලද නැව් කර්මාන්තයෙන් ආකූල වූ (ලක්දිව) හාත්පස මුහුදුබට දේශයෝ එක් කර්මාන්ත ශාලාවක් බඳුවූහ. පසුව පස් මසෙකින් ඒ සියලු නැව්කම් නිමවා දළුවක් නම් කො‌ට යුහුව රැස් කරවී." 

ආක්‍රමණය සඳහා රගෙන ගිය දෑ මෙසේ සඳහන් වේ.

1. අවුරුද්දකට ප්‍රමාණයත් තරම් සහල් සහ වෙනත් ද්‍රව්‍ය මාර්ගෝපකරණ
2. සන්නාහ ආදි නොයෙක් යුද්ධෝපකරණ
3. තියුණු අගිස් ඇති හී ආදිය වළකනු පිණිස අයෝමය සන්නාහ 
4. ගෝණ සමින් කළ සන්නාහ
5. ගෝන අංවල බහාලන ලද විවිධ වර්ගවල බෙහෙත් වර්ග (විෂ යෙදූ ඊතලවලින් ආරක්ෂා වීමට හා විෂ සහිත ජලයෙන් සුවපත් කිරීමට ද)
6. ඊහිස් ඉවත් කිරීම සඳහා යොදාගත යුතු යකඩින් කළ උපකරණ

ඉහත අංක 3 හා 4 එක්ව ගෙන ගෙයිගර් පවසා ඇත්තේ ගෝකණ්නක නම් තියුණු හිස් ඇති ඊතළ ලෙසය. ඒවා ඇතුන්ගෙන් ආරක්ෂා වීම සඳහා බව සඳහන් වේ.

මේ සමඟ තියුණු බුද්ධි ඇති වෙඳුන් ද, සප්පායකර ස්ත්‍රීන් ද රාමඤ්ඤ දේශය වෙත යැවූ බව සඳහන්ව තිබේ.

කෙසේ වෙතත් මේ මුහුදු ගමන පහසු එකක් වී නැත. ඒ ඇතැම් නැව් මුහුදේ දීම විනාශ වී ඇති අතර, තවත් නැව් වෙනත් රටකට සෙන්දු වී ඇත. 

එහෙත් කිර්ති නගරගිරි සෙනෙවි ප්‍රධාන කොටගත් නැව් පහක සෙබළුන් රාමඤ්ඤ දේශයේ කුසුමිතොටට ගොඩ බැස ඇති අතර, ඒ රට හමුදා වනසා, ගම් ගිනිලමින් රාජ්‍යයෙන් අඩක් විනාශ කර තිබේ. එරට පිහිටි පප්ඵාළ නම් තොටට ගොඩබට ආදිත්‍ය ද්‍රවිඪාධිකාරී නම් සෙනෙවියාගේ සේනාව ද එරටට මහත් විනාශයක් සිදු කර තිබේ. මහාවංසයට අනුව, එරට රජු උක්කම පුරයේ දී මරණයට පත් කර තිබේ. ඒ රට ජයගෙන ලංකාධීශ්වරයාගේ ආඥායෙන් එහි අණබෙර කර තිබේ. රාමඤ්ඤ රට වැසියෝ එක්ව සාකච්ඡා කර, "මෙතැන් පටන් අවුරුදු පතා අප අතින් කැමති තෙක් සුංකම් පිණිස ඇත්තු ගෙන යා යුත්තාහ." යනා දී වශයෙන් හසුන්පත් ‌ගත් දූතයන් ලංකාවේ භික්ෂූන් වෙත එවා ඇත. සංඝයා වහන්සේලාගේ බසින් මෘදු බවට පත් පරාක්‍රමබාහු රජු හා සමථයකට පැමිණීමට එරට වැසියන්ට හැකියාව ලැබී තිබේ.  එතැන් සිට අවුරුදු පතා බොහෝ ඇතුන් මෙරටට එවා ඇති බව ද මහාවංසයේ සඳහන්ය.

කෙසේ වෙතත්, මේ රජු මරණයට පත් වූ බවක් එරට මූලාශ්‍රයවල සඳහන් නොවන අතර, ඔහුගේ මරණය සිදුව ඇත්තේ පසුව වඩා වෙනස් අයුරකිනි. ඊට පෙර ඒ අලවුංසිතු රජුම මහා පරාක්‍රමබාහු රජු සමඟ සමථයකට පැමිණි බව එරට මූලාශ්‍රයවල සඳහන් බව පැවසේ. බුරුම රජු මෙරට දූතයන්ට හා වෙළෙඳුන්ට පෙර ලබා දී තිබූ වරප්‍රසාද ලබා දීමට  එකඟ වී තිබේ. [5]

ආක්‍රමණය තහවුරු කරන සෙල්ලිපිය

මේ ආක්‍රමණය පිළිබඳව තහවුරු කරන ප්‍රබල සමකාලීන පුරාවිද්‍යාත්මක මූලාශ්‍රයක් තිබේ. ඒ කෑගල්ල දිස්ත්‍රික්කයේ මාවනැල්ලට නොදුරුව පිහිටා ඇති දෙවනගල විහාර භූමියෙන් හමුවන ගිරි ලිපියකි. එම සෙල්ලිපිය මගින් අරමණ දේශයේ භුවනදත්ත රජුට එරෙහිව කළ ආක්‍රමණය පිළිබඳව හා කිත්නුවරගල් සෙනවියා ගැන සඳහන් කරමින් ඔහුට ලබාදුන් පමුනු දීමනාවක් ගැන සඳහන් කරයි. [6, 7] එහි රාමඤ්ඤ ‌රට ආක්‍රමණය පිළිබඳ සඳහන් වන්නේ මෙවැන්නකි.

"... ලංකාජීපයෙහි එකචචත්‍ර කොට පුල[ස්තිපුරව]රෙහි රජ ශ්‍රී වළන්ද සමාහි දොළොස්වනු පොසොනැ පුර දස වකැ අරමණ[ධිප]ති භුවනාදිත්ත නම් කෙනෙකුන් රජ කරන කලැ ලක්දිවු සන්තාන නො කරම්හ යී කී හෙයින් නැවු දහස්ගණනකට පිරිස් නඟා යවා අරමණය පාරනේ වදාළ කලැ කිත් නුවරගලුන් කුසුමිය යැයි යව නුවරක් පැහැරැ පස්මසක් ර .. .. .. .. [ගත්] කලැ අරමණයන් සන්තාන කරම්හ යි දූතයන් එවූ හෙයින්..." [7] 

මේ ලිපියේ මුල දී සඳහන් කර ඇති ආකරයට ම මේ ආක්‍රමණය සිදු වූ දිනය පිළිබඳව සහ රාමඤ්ඤ‌ දේශයේ රජුගේ නම "භුවනාදිත්ත" ලෙස අනාවරණය කර ඇත්තේ මේ සෙල්ලිපිය මගිනි. මෙය විරුද නාමයක් විය හැකි බව පරණවිතාන දක්වා තිබේ [7].

දෙවනගල හමුවන ගිරි ලිපි අතරින් මේ ගිරි ලිපිය අපට වැදගත් වන්නේ අපේ රටේ ඓතිහාසික වංසකතාවේ සඳහන් පුවතක් තහවුරු කිරීමට උපකාර වන නිසා පමණක් නොවේ. ඒ සිදුවීම සම්බන්ධව අරමණ හෙවත් රාමඤ්ඤ රටේ මූලාශ්‍ර බොහෝ දුරට නිහඬ වන නිසාය.

  

පාදක සටහන්

[1] Wisumperuma, Dhanesh, 2004, Human-elephant relationships in Sri Lanka: An historical and archaeological perspective, in Endangered elephants, past present and future, Proceedings of the Symposium on Human Elephant Relationships and Conflicts, J. Jayawardene (ed.), pp. 6-12

[2] Wisumperuma, Dhanesh, 2012, Religious Use of Elephants in Ancient Sri Lanka, Gajah, Vol.37,pp.16-21 (සබැඳි 1 හෝ සබැඳි 2 තුළින් )

[3] සුමංගල හිමි, හික්කඩුවේ හා බටුවන්තුඩාවේ ඩී. ඒ. ද සිල්වා (පරි.), 1912, මහාවංසය දෙවන භාගය, සිංහල පරිවර්තනය, (නැවත මුද්‍රණය 1996)

[4] Geiger, W. (Tr) 1953, Culavamsa, Part II. (1930 මුද්‍රණය සඳහා සබැඳිය)

[5] නිකලස්, සී.ඩබ්ලිව්, 1972, I පරාක්‍රමබාහු රජුගේ රාජ්‍ය කාලය, ලංකා විශ්ව විද්‍යාලයේ ලංකා ඉතිහාසය I කාණ්ඩය,  II භාගය, 438-461පිටු (බුරුම රට ආක්‍රමණය කිරීම, පි. 449-451)

[6] Ranawella, G.S., 2007, Inscriptions of Ceylon, Vol. VI, pp. 42-45

[7] Paranavitana, S. 1933, Devanagala Rock Inscription, of Parakramabahu I, in Ehigraphia Zeylanica, Vol III,  pp.312-325 (සම්පූර්ණ වෙළුම සඳහා සබැඳිය)

ප්ලාස්ටික් දූෂණය සඳහා විසඳුම් සෙවීම

අද, එනම් ජුනි මස පස්වන දා, ජගත් පරිසර දිනයයි. මෙවර එහි තේමාව වී ඇත්තේ ප්ලාස්ටික් දූෂණය සඳහා විසඳුම් සෙවීමයි.

රාජගිරියේ පාසලක තාප්පයේ ඇති මේ චිත්‍රයෙන් දැක්වෙන්නේ මිනිසුන් පරිසරයට බැහැර කරන ප්ලාස්ටික් ඇතුළු අපද්‍රව්‍ය, වෙනත් ජීවීන්ට බලපෑම් කරන අන්දමයි. අප දන්නා පරිදි, එහි හානිකර බලපෑම් මිනිසුන්ට ද දැනෙමින් තිබේ.

ඒ චිත්‍රය පාමුල, පදික වේදිකාවේ ඇති ප්ලාස්ටික් ඇතුළු අපද්‍රව්‍ය මෙතැනට පැමිණියේ කෙසේද? ඒ මිනිසුන් විසින්ම බැහැර කිරීමෙන් පසුව මාර්ගය පිරිසිදු කරන සේවක පිරිස් විසින් එකතු කළ නිසාය. මේ චිත්‍රය දැක ඇති අය ද මේ කසල බැහැර කරන්නට ඇත... මේ අනුව වගකීම පැහැරහැර ඇත්තේ ජනතාව විසින්ම බව පෙනේ.

ප්ලාස්ටික් නිසා ඇති වන පරිසර දූෂණය වැළැක්වීමට නම් අප භාවිත කරන ප්ලාස්ටික් නිෂ්පාදන අවසානයේ බැහැරලන ආකාරය ගැන සැලකිලිමත් වීම ඉතා වැදගත්ය. භාවිතය අවම කිරීම, නැවත භාවිතය හා ප්‍රතිචක්‍රියකරණය යන 3R සංකල්ප මෙන්ම අවසන් බැහැරලීම විධිමත් වීම ද වැදගත්ය. (පසුගියදා පැවති ප්ලාස්ටික් දූෂණය පිළිබඳ අන්තර්ජාතික සාකච්ඡාවක දී ඇතැම් පාර්ශ්ව (රටවල්) තර්කය වූයේ ප්ලාස්ටික් පරිසර දූෂණයේ ගැටලුව ඇත්තේ අවසන් බැහැරලීමේ බවයි. අප ඊට එකඟ නොවන නමුත්, ප්ලාස්ටික්වලින් තොර ජීවිතයක් ගැන සිතීමත් අපහසු නිසා, මේ තර්කය ඉදිරි සංවාදවල දී ප්‍රධාන ධාරාවේ අදහස වීමේ අවදානමක් ඇති බව සිහිතබාගත යුතු වේ).

ධනේෂ් විසුම්පෙරුම

2023.06.05

ඡායාරූපය - 2023 අප්‍රේල් 9 සවස.

හිතුවත් නැතත් අවුරුද්දට වැඩ කළ අම්මා...

මේ අවුරුද්දේ ෆේස්බුක් එකේ දුටු එක් පෝස්ට් එකක තිබුණා "හිතුනොත් අවුරුද්ද දවසෙත් වැඩට යනවා" කියලා. ඒකෙදි මට මතක් උනේ, එයා හිතුවත් නැතත්, කැමති උනත් නැත්, බොහෝ අලුත් අවුරුදු දවස්වල වැඩකරන්න සිදු වූ අපේ අම්මාවයි.

ඒ අපි කොළඹ ආවට පස්සේ අම්මා කළුබෝවිල රෝහලේ සේවය කරන්න යන කාලේ - ඒ කියන්නේ 1978-2000 කාලය අතරයි. සෞඛ්‍ය සේවයේ රාජකාරි අනුව ඔවුන් ඕනම දවසක රෝහලේ සේවයේ ඉන්න ඕන. අපේ අම්මා පවුල් සෞඛ්‍ය සේවා නිලධාරිනියක් (අද තනතුරේ නම) ලෙසයි සේවය කළේ ඉතින් තරුණ හා දුර බැහැර ගම්වල පදිංචි සහෝදර සේවිකාවන් සිංහල අවුරුදු කාලයට නිවාඩු ගියාම අවුරුදු දවස්වල රාජකාරියට යන්න ඉන්නේ කිට්ටුව පදිංචිව ඉන්න අය තමයි. රෝහලේ ඉදල කීලෝමීටර් දෙකහමාරක විතර දුරක පිහිටි, නාවල පාරේ විජයබා මාවතේ අප පදිංචිව සිටි නිසා අම්මා ඒ අතලොස්සක් වූ පිරිසට අහු උනා.

ඉතින්, බොහෝ අවුරුදුවල, අලුත් අවුරුදු නැකත් වෙලාවලට අපේ අම්මට ගෙදර ඉන්න උනේ නෑ. වාට්ටු‌වේ වැඩට හිරවෙලා. එදාට ගෙදර හිටියේ තාත්තයි, අක්කයි, මමයි. වැඩි කතා නැතත් තාත්තා ඒ මූලික දේවල් කළා. අම්මා කලින් දවසේ හදපු කැවිලි එක්ක අපි අවුරුදු කෑමත් කෑවා. රේඩියෝ එකෙන් රට වටා අවුරුදු ඇහුවා (අපේ වාසනාවට ටීවී එකේ අවුරුදු විච්චූර්ණ සුලබ උනේ ඉන් පස්සේ).

සඳහන් කළ යුතු තවත් දෙයක් තමයි, ඒ කාලේ ඒ වගේ දවස්වල වැඩට යන එන එකේ තිබ්බ අපහසුව. අසූව දශකය කියන්නේ මේ වගේ තුන්රෝද සුලභ නැති කාලයක්. ඒ වගේම එහෙම දේට අපේ අම්මා වියදම් කරන්නේ නෑ කවදාවත්ම. ඉතින් 176 බස් එකක මිනිත්තු දහයකින් යන්න පුළුවන් ගමනට, බස් එකක් එන තෙක් පැයක් විතර ගත වූ දවස් තිබ්බා. ඒ කාලේ පුද්ගලික බස් තිබ්බත් මේ වගේ දවසට පාරෙ දිව්වෙ අද වගේම ලංගම (මතක විදියට ඒ කාලේ මගම) බස්ම තමයි.

සෞඛ්‍ය, රාජ්‍ය ප්‍රවාහන, ආරක්ෂක අංශ ඇතුළුව සිංහල (හා හින්දු) අවුරුද්ද දවසේ පවා සේවයේ යෙදෙන අත්‍යාවශ්‍ය සේවාවල සැමටම ප්‍රණාමය පුදමි!

ධනේෂ් විසුම්පෙරුම

2023.04.14