Friday, October 24, 2025

පමා වී සිදු වූ හමුවීම්



"පමා වී මෙසේ අප ඇයි හමුවුනේ
අතීතයේ අප හමු වූවා නම්"

මේ පද එන්නේ කුලරත්න ආරියවංශ ලියූ නිරංජලා සරෝජිනී කියන ගීයකයි. එය ප්‍රේමය හා සම්බන්ධයි. 

ඒත් මේ පද මට මතක් උනේ ප්‍රේමය ගැන මතකයක් එක්ක නෙවි. 

මේ ගීතය මට මතක් උනේ මෑතක දී කියවන්නට ලැබුණු පොත් කීපයක් ගැන හිතමින් ටික දවසකට පෙර නුවර යද්දී... ඇත්තටම ඒ සමහර පොත් කියවන්න තිබ්බේ මීට පෙරයි, බොහොම පෙර... 

ඒත් ඒවා පමා වී හෝ කියැවීමට ලැබුණු එක වාසනාවක්.

එතකොට මතක් උනේ වසන්ත කුමාර කොබවක ලියපු, කසුන් කල්හාර, උරේෂා රවිහාරි හා ඉන්දිකා උපමාලි ගයන ගීයක මුල් පද දෙපේලියයි.

"පමාවී පිපුණු මල් සුවඳයි
පමාවී පිපුණු මල් සුවඳයි"

ඒ ගීතයත් ප්‍රේම ගීතයක් තමයි. ඒත් මුල් පද දෙක පමණක් කියවීමි.

ජීවිතේ සමහර දේ ලැබෙන්නේ පමා වී තමයි. 

හිතාගත යුත්තේ එක් දෙයයි. ඒ දේ තමන්ට ලැබුනේ ඒ ලැබිය යුතු වෙලාවටයි යන්නයි. 

කොහොමටත් යමක් ලැබෙනවාදැයි අපට කලින් දැනගන්නට ක්‍රමයක් නැහැනේ...


ඒ ගීත අසන්නට - 
පමා වී මෙසේ අප ඇයි හමුවුනේ
https://www.youtube.com/watch?v=EFBdL7sOXFk

පමාවී පිපුණු මල් සුවඳයි
https://www.youtube.com/watch?v=gc1dA45DBLg

ධනේෂ් විසුම්පෙරුම 
2025-04-15

Monday, October 20, 2025

ඉතුරු සල්ලි Dynamics (2024 සිට)

ධනේෂ් විසුම්පෙරුම


(අවසන් යාවත්කාලීන කිරීම - 2025 ඔක්තෝබර් 20)


සටහන: 2024 සිට ශ්‍රී ලංකාවේ මගී ප්‍රවාහන බස් රථවල සාමාන්‍ය සේවාවල ආරම්භක ගාස්තු අවස්ථා දහය වූයේ රු. 27, 35, 45, 56, 66, 77, 86, 90, 97 හා 104 ලෙස ය. මේ නිරීක්ෂණ ඒ අනුව ය.



1. රු 27 හෙවත් 30 ටිකට්ටුව


1.1 වන නිරීක්ෂණය - රු. 27ට ඉතිරි ලැබීම වාසනාවකි!


රුපියල් 27 ටිකට් එකට අපි මාරු 27ක් දුන් විටක ඇර, හරියටම 27ක් අරන් අපට ඉතුරු දුන් දවසක් නම් මතකයේ නැත.


පහළ සඳහන්, ගෙවල් ළඟ පාරේ පවා එසේය. ඉදහිට රු. 2ක් ඉතුරු අවස්ථා ඇතත් ඒ දින ගණන 2% ක් පමණ විය යුතුය.


නොදන්නා කෙනෙක් ඒ සෙක්ෂන් එකේ ගාන ඇහුවොත් කොන්දොස්තර කියන්නේ රුපියල් 30යි කියා ය. කෙනෙක් හරියටම 27ක් දුන්නොත් එයාලගේ මූණු අමුතු වෙන හැටි බලන්න වටිනවා.


රුපියල් තුනක් අතේ නැති එක හරි කියමු. ඒත් 27 ටිකට් දෙකක් ගත්තාම වෙන දේ ඊටත් අපූරු ය. එවිට අපෙන් ගත යුත්තේ 54කි. අඩු ගානේ පහක් තියනවාද කියා අපෙන් අහන ව්‍යවස්ථා ගණන 5% විතර විය යුතුය. කෙලින්ම 60ක් ගන්නවාය. ලංකාවේ ගණිත අධ්‍යාපනය ගැන ලාම්පු කණගාටුවක් දැනෙන්නේ ඒ වෙලාවටය. එහෙම අමුත්තක් දැනෙන්නේ ගණන් පාස් කරන එකේ අමාරුව දන්නා නිසා ය.



2. රුපියල් පහේ නිරීක්ෂණ


2.1 වන නිරීක්ෂණය - ඉතුරු 5 දෙන විදිය වෙනස් 

උදේට රාජගිරියෙන් 177 බස් එකට නගින සෞන්දර්යයේ (UVPA) නංගිලා (=දූලා) රුපියල් 35 ටිකට් එකට 40ක් දෙනවා මිසක් ඉතුරු පහ ඉල්ලන්නේ නැත. ලැබෙයි කියා හිතන්නේ ද නැත. කොන්දොස්තර අයියලා ඉතුරු දෙන්න යන්නේ ද නැත. ඒත් එතිනන්ම බසයට නැග නෙලුම්පොකුණ ළඟට 35 ටිකට් ගන්න මට නම් ඉතුරි රුපියල් 5 ලැබේ. මහත්තුරුන්ට සලකනවා වෙන්ට ඕනෑ ය.
හයිලෙවල් පාරේ දුවන 138 බස්වල උදේට සමහර විට ඉතුරු 5 ලැබුනත්, හවසට නම් ඒ රුපියල් 5 නොලැබෙන බව 95%ක් ෂුවර් ය. ඒ වෙලාවට බස්වල කොන්දොස්තර ටිකට් කඩන්නේ ටිකට් කඩපු ගමන් ගෙදර යන්න තරම් හදිසියෙන් වගේය.
අනෙක් අතට ගෙවල් ළඟින් යන බස් එකේ රුපියල් 35, 45 ටිකට් එකට ඉතුරු 5 ලැබෙන එක 95%ක් තරම් විශ්වාසය. ඒක අනෙක් මාර්ගවල මම දැක නැති තරම් ඉහළ ය.


සටහන - මේ පොටෝවේ තියෙන්නේ 177ක් උදේට රාජගිරියට එන හැටිය. මේවායේ වැඩ කරන සමහරු පොල් ලොරි හා ලී ලොරිවල වැඩ කරපු අය වෙන්නට ඕනෑය.

මෙය Facebook පෝස්ටුවක් ලෙස - 2025 සැප්තැම්බර් 17


3. ඉතුරු නොදෙන/ නොමැති බව ඇඟවීම

3.1 වන නිරීක්ෂණය - ටිකට් එකේ ගණන දකිනවට කරන දේ!

ටිකට් එක මේ විදියට අනිත් අතට හරවල ඔබේ අතට දෙනව නම්, ඒ කියන්නෙ "ඉතුරු දෙන්න මාරු සල්ලි නෑ" කියන එක හෝ "ඉතුරු දෙන්න අදහසක් නෑ" කියන එකයි. ගාස්තුව හරියටම දන්නෙ නැති අයට ඒකෙ ගාන පේනවට වෙන්න ඕන මෙහෙම කරන්නෙ.



ඒ වෙලාවට ටිකට් එක අනිත් පැත්ත හරවලා ගාන බලන්න. ඉතුරු ඕන නං කොන්දොස්තරගේ මූණ බලන්න. ඉතුරු සල්ලි එයා අතේ තියනව නං ලැබෙයි.
මේක නං ලංගම බස්වලත් දකිනව.


මෙය Facebook පෝස්ටුවක් ලෙස - 2025 සැප්තැම්බර් 20






Sunday, August 31, 2025

රාමායණයේ රාවණ සෙවීම!

ධනේෂ් විසුම්පෙරුම සහ මුදිත කරුණාමුනි

දිවයින ඉරිදා සංග්‍රහය, 2025-08-31

(අවසන් යාවත්කාලීන කිරීම - 2025-10-08)

රාවණ ගැන අපේ රටේ යළිත් කතාබහක් ඇති වූයේ මීට දෙසතියකට පමණ පෙර දී ය. ඒ එක්තරා රජයේ ආයතනයක් මගින් රාවණ රජුගේ ගුවන් යානා ඇති ස්ථානවලින් ඒවා ගොඩ ගැනීම සඳහා පර්යේෂණ කරන්නට යන බව සඳහන් පුවතක් ඇතැම් පුවත්පතක පළ වූ අවස්ථාවේ දී ය. මේ පුවත පිළිබඳව ඇති වූ සංවාදය හමුවේ එය අසත්‍යයක් බව සඳහන් පෞද්ගලික ෆේස්බුක් පණිවුඩයක් නිකුත් කර තිබිණි.

කෙසේ වෙතත් මීට වර්ෂ කීපයකට පෙර ඒ පිළිබඳව පර්යේෂණ සිදුකරන බව සඳහන් කරමින් අදාළ ආයතනය මගින් දැන්වීමක් පළ වූ බව අපට මතක ය. ඒ මෑත කාලයේ රාවණ පිළිබඳ ඇති වූ සමාජ කථිකාවේ උපරිමයක් සේ සැලකිය හැකි සිදුවීමයි.

රාවණ හා රාමායණය සම්බන්ධව මෑත දශක එකහමාරකට මදක් වැඩි කාලයේ ඇති වී තිබෙන උනන්දුව හා රජයේ ආයතන විසින් ගත් පියවර ඒ පිළිබඳව තතු දත්තවුන්ට රහසක් නම් නොවේ. වාල්මිකී විසින් රචිත ප්‍රබන්ධයක් වන රාමායණයේ සඳහන් පරිදි ලංකාපුරයේ විසූ රාවණ නම් රජු අද අප වාසය කරන ශ්‍රී ලංකාවේ විසූ ඓතිහාසික රජෙකු යැයි පවසන්නට මෙන්ම ඒ සඳහා සාධක දක්වන්නට ගත් ප්‍රයත්න රැසක් දැකිය හැකි විය.

එනිසා රාමායණය, සෘජුව ශ්‍රී ලංකා ඉතිහාසයට අතිරේක ගැළපීම් කරමින් නිගමනයන් ගන්නා ව්‍යාපාරයන්ට මානව විද්‍යාත්මක විමසීමෙන් පිළිතුරු සැපයීම අපගේ වගකීම වේ. මේ ලිපිය එම විමසීම උදෙසා තර්කසාධක, භාෂා, ඉතිහාස හා පුරාවිද්‍යා සාධක එකතු කරමින්, ජනප්‍රිය ප්‍රවාදය හා විද්‍යාත්මක සත්‍යය අතර සීමා ඉතා පැහැදිලිව වෙන් කර දැක්වීමට ගන්නා උත්සාහයකි.

 

රාමායණය ප්‍රබන්ධයකි

රාමායණය යනු ජනප්‍රියතාවක් ගොඩනඟාගෙන තිබූ කාව්‍ය ප්‍රබන්ධයකි. එය සම්ප්‍රදායගත පුරාණ, ජනකතා සහ ආගමික නියෝජන එකතු වෙමින් විවාදයට පණ පුරන විශාල කථාවකි. ඒ කෘතිය සඳහා ඉන්දියාවේ පැවති විවිධ 'ජන කතා' පාදක කොට ගෙන තිබේ. අග්නි පුරාණ, කුර්ම පුරාණ, විෂ්ණූ පුරාණ, භාගවත පුරාණ, පද්ම පුරාණ වැනි කෘතිවල රාමායණ කතාව ඇතුළත් වෙයි. දසරථ ජාතකය ම හෝ, එම ජාතක කතාවට මුල් වූ ජන කතාව හෝ දෙකෙන් එකක් හෝ රාමායණයට වස්තු වී ඇති බව  පෙන්වා දී ති‌බේ.

විවිධ උගතුන්ගේ අවධාරණය අනුව රාමායණයේ විවිධ ‘ස්වරූප’ සම්පාදනය වන්නේ වරින් වර කොටස් එකතු කරමින් ය. වාල්මිකි විසින් හෝ වාල්මිකි නමින් වූ කොටසක් ඇතැයි බොහෝ දෙනා පිළිගත්තත්, මුළු කථාවම දිගු කාලයක් තිස්සේ මුවින් මුවට ගිය ජනප්‍රවාද ගහනයකින් හා පූජනීය සංකල්පවල ප්‍රචාරයෙන් සෑදුනු බව පෙනේ. දැනට පිළිගැනෙන සාධක අනුව කාව්‍ය සංස්කෘතය හෙවත් ලෞකික සංස්කෘතය ක්‍රි.පූ. තෙවන සියවසින් ඈතට නොයන අතර, සංස්කෘතය විධිමත් රීති මාලාවක් අනුව විග්‍රහ කළ පාණිනී විසූ කාලය ක්‍රි.ව. සිවු වන සියවස පමණ වෙයි. එසේ නම් රාමායණය ක්‍රිස්තු වර්ෂ ආරම්භක සියවස් දෙක, තුන ඇතුළත රචනා වූවක් විනා, දීර්ඝ ඉතිහාසයකට හිමිකම් කියන කෘතියක් නොවන බව සැලකිය යුතු වෙයි. 

රාමායණයේ එන ‘ලංකාපුරය’ පිළිබඳ සංකල්පය ද නාමික සමානතාවක් හේතුවෙන් වර්තමාන ශ්‍රී ලංකාවට සෘජුව සම්බන්ධ කිරීම කර තිබුණ ද, රාමායණයේ සඳහන් ලංකා පිහිටා ඇත්තේ ත්‍රිකූට නමින් පුරාණෝක්තික පර්වතයක මස්තකයේ බව ද, එය විශ්වකර්ම විසින් නවරත්නයෙන් ගොඩනඟන ලද අති අලංකාර නගරයක් ලෙස ද වර්ණනය වීම මේ කථා පුවතේ කල්පිත භාවය පැහැදිලි කරයි. එමෙන්ම රාමායණයෙහි දැක්වෙන සෙසු ස්ථාන නාම සියල්ල ම පාහේ ගැළපෙනුයේ භාරතීය භූ දර්ශනයට විනා අපේ දිවයිනේ පරිසරයට නම් නො වේ. එවැනි පුරාණ අලංකාර ලෝකය කාව්‍ය නිමාව සඳහා යෙදූ ‘පසුබිමක්’ බව පෙන්වයි. භූගෝලීය හා පුරාවිද්‍යාත්මක අර්ථයෙන් සත්‍ය වස්තූන්ට සෘජු සමානතාවයක් ගොඩනඟා ගැනීමට ඉඩ නොදෙන ලංකාපුරය හුදෙක් කවි කල්පිතයක් පමණක් විනා ශ්‍රී ලංකාව නො වන බව පැහැදිලි ය.

 

ශ්‍රී ලංකාවේ දී රාමායණය

රාමායණය ශ්‍රී ලංකාවේ සාහිත්‍යයේ දැක්වෙන ආකාරය පිළිබඳව හිටපු පුරාවිද්‍යා කොමසාරිස්වරයෙකු වූ චාල්ස් ගොඩකුඹුර මහතා විසින් ලියන ලදුව, The Ramayana Tradition in Asia නම් ලිපි සංග්‍රහයේ පළ වී ඇති ලිපිය වැදගත් ය. එහි දී මෙරට සාහිත්‍යයේ හා ජන කතා ආදියේ රාමායණය පෙන්වා දී ඇති ආකාරය විස්තර කර ඇත.

අනුරාධපුර යුගයේ සිට රාමායණය උගතුන් වියතුන් අතර සම්භාව්‍ය ග්‍රන්ථයක් ලෙස සම්මානයට ලක් වූ බව පැහැදිලි වන්නේ ඒ පිළිබඳව ඇතැම් කෘතිවල සඳහන් වන නිසාය. මෙරට රජකම් කළ කුමාරදාස රජු විසින් කළ ජානකීහරණ කාව්‍යයේ වස්තුබීජය වූයේ ද රාමායණ කතාවයි. කෙසේ වෙතත් ඒ සියල්ලේ රාමායණය සාහිත්‍ය කෘතියක් වූ බව පෙනේ. මේ කතා කෝට්ටේ කාලය වන විට සාමාන්‍ය ජනතාව අතර ද තිබූ බව පෙනේ. ගිරා සංදේශයේ සඳහන් වන අම්බලමේ දී ඇති වන කතා අතර, රාම සීතා කතා තිබීම මීට නිදසුනකි.

රාමායණය ඒ අයුරින් මෙරට සාමාන්‍ය ජනතාව අතර පැලපදියම් වන්නට ඇත්තේ ඒ කාලයේ දී දකුණු ඉන්දියානු රාජ්‍ය සමඟ ඇති වූ ඇසුර හා සංක්‍රමණිකයන් සමඟ විය හැකි බව පෙනේ. ඉහත අම්බලමේ කතා පිළිබඳ සඳහන් කරන ගොඩකුඹුර මහතා මේ අම්බලම් යනු විදේශීයයන් ද නවාතැන් ගත් තැන් බව සඳහන් කරයි.

දකුණු ඉන්දියාවේ වෙනත් කෘති සිංහල බසට නැගීම පිළිබඳ නිදසුන් කෝට්ටේ හා මහනුවර සමයේ දී සැලකිය යුතු කරම් දැකිය හැකි නමුත් රාමායණය කෘතියක් ලෙස සිංහල බසින් මුලින්ම පළ වී ඇත්තේ ක්‍රි.ව. 1841 දී පමණ බව පී.බී. සන්නස්ගල මහතාගේ සිංහල සාහිත්‍ය වංශය කෘතියේ සඳහන් වේ. ඒ ‘සිංහල රාමායණය’ හෙවත් ‘රාවණ සංහාරය’ නමිනි. එසේම 1880 දී පමණ මේ ඇසුරින් ජෝන් ද සිල්වා විසින් සකස් කරන ලද රාමායන නාටකය මෙරට ජනතාව තුළ රාමායණ කතාව පිළිබඳ යළි පිබිදීමක් ඇති කරන්නට ඇති බව සිතිය හැකිය. මේ බව පෙනෙන්නේ උක්ත, 1841 දී පළ වූ සිංහල රාමායණය කෘතියේ අයිතිය මිලට ගත් සී දොස් බස්තියන් එයට ශූද්ධියක් එක් කොට පළ කළ නිසා ය.

සාමාන්‍ය ජනතාව ඇතැම් ඉතිහාස කරුණු පිළිබඳ විශ්වාස කරන්නේ ඇතැම් ජනප්‍රිය නවකතාවල පැවසෙන කරුණු අනුව වීම අද දවසේ අප නිතර දකින තත්ත්වයකි. ඒ අනුව ඉහත කී ආකාරයේ කෘති හා නාට්‍ය මගින් මෙරට ජනතාවට ඇති වූ බලපෑම සුළු කොට තැකිය නොහැකිය.

21 වන සියවස පුරා රාමායණය පිළිබඳව ලියූ ලිපි, කෘති ආදියේ දී මෙරට රාමායණයට සම්බන්ධ කිරීම සඳහා ගත් ප්‍රයත්න දැකිය හැකි විය. ඒවා සමහරක් ස්ථාන නාම පදනම් කරගත් බව පෙනේ. මේ පිළිබඳව ද ගොඩකුඹුර මහතා සිය ලිපියේ පැහැදිලි කිරීමක් සිදු කර තිබේ. නිදසුනත් ලෙස ගතහොත් ‘සීතා’ හා සම්බන්ධ කර ඇති ස්ථාන නාම ආදියේ දී ශීතල හඳුන්වන ‘සීත’ යන්න පසුව සීතා යනුවෙන් ගෙන ඇති බව ඔහු දක්වා ඇත. එසේම රාවණ යන නාමය ඇතුළත් ඇතැම් ස්ථානවලට ඒ නම ලැබී ඇත්තේ ඒ නමින් හඳුන්වනු ලබන ජලජ බෙල්ලෙකුගෙන් බව ඔහු පෙන්වා දී තිබේ.

 

රාමායන මංපෙත’

මෑත කාලයේ දී රාමායනය හෝ රාවණ පිළීබඳව තිබූ උනන්දුව වෙනත් මගක් ගත්තේ 2000 දශකයේ අග භාගයේ දී පමණ රාමායනය පදනම් කරගත් සංචරණයක් ආරම්භ කිරීම හා සමඟ ය. ‘රාමායන මංපෙත’ හෙවත් Ramayana Trail නම් වූ මේ උත්සාහයේ අරමුණ වූයේ ඉන්දියානු සංචාරකයන් ආකර්ෂණය කරගැනීමයි. ඒ සම්බන්ධව ඉන්දියානු හා ශ්‍රී ලංකා බලධාරීන් විසින් කළ සාකච්ඡා පිළිබඳව තොරතුරු ඉන්දියානු පුවත්පත් ආදියේ හා වෙබ් අඩවිවල අදත් දැකිය හැකි ය.

ඒ සඳහා එවකට රජයේ ආයතන ද උනන්දුවක් දැක්වූ බව රහසක් නොවේ. සංචාරක කර්මාන්තයට අදාළ ඇතැම් රාජ්‍ය ආයතනවල වෙබ් අඩවිවල ඒ සඳහා පිටු පවා වෙන්ව තිබිණි. කෙසේ වෙතත් පසුකාලයක දී ඒවා වෙබ් අඩවිවලින් ඉවත් කරන්නට කටයුතු කර තිබිණි.

රාමායණයට සම්බන්ධ ස්ථාන පාදක කරගත් සංචරණ කටයුතු එසේ සිදුවෙමින් තිබිය දී රාවණ පිළිබඳ සෙවීමේ උනන්දුවක් මෙරට තුළ යළිත් ඇති විය. ඒ රාවණ යනු මෙරට විසූ රජෙකි යන්න උත්කර්ෂයට නගමිනි. එය ඉහත කී රාමායණ සංචරණයේ බලපෑමෙන් සිදුවූවක් විය හැකි බවක් අපට සිතෙන්නේ එවැනි සුවිශේෂි උනන්දුවක් ඊට පෙර ඒ තරම් පැතිර නොතිබූ නිසාය. ඒ සමඟ රාවණ සම්බන්ධ පොතපත, සාකච්ඡා කණ්ඩායම් ආදිය ද ක්‍රමයෙන් දැකිය හැකි විය. ඒ සමඟ මේ මතයට පක්ෂ විපක්ෂ කණ්ඩායම් අතර වූ වාද විවාද ද ජනමාධ්‍ය ඔස්සේ දැක ගත හැකි විය.

මේ තත්ත්වය හමුවේ ශ්‍රී ලංකා රාජකීය ආසියාතික සමිතිය 2010 වර්ෂයේ දී සම්මන්ත්‍රණයක් සංවිධානය කළේය. ඒ සම්මන්ත්‍රණයේ දී රාමායනය යනු ප්‍රබන්ධයක් යන්න මෙන්ම රාමායනය හා සම්බන්ධ කර ඉදිරිපත් කරන ලද විවිධ සාධක පදනමක් නොමැති බවත් පෙන්වා දෙන ලද්දේ ඒ පිළිබඳ ප්‍රවීණයන් වූ විද්වතුන් විසිනි.

මේ ආකාරයෙන් ශ්‍රී ලංකාව තුළින් පුරාවිද්‍යාත්මක දත්ත, ලේඛන, අභිලේඛන හා භාෂා සාධක සෙවීමේදී ද, රාවණා නම් ඓතිහාසික අයෙකු හෝ ‘රාවණ රාජධානිය’ක් පිළිබඳ විශ්වාසදායක සලකුණු සොයාගත නොහැකි වී ඇති බව පෙන්වා දෙන ලදි. ක්‍රි.පූ. තුන්වන සියවසේ සිට සියවස් කිහිපයක කාලය ආවරණය කරන බ්‍රාහ්මී ලිපි ගණනාවක් අතර ‘රාවණ’ යන පුද්ගල නාමය හෝ අද කියන වෘත්තාන්ත සම්බන්ධ සටහන් හමුවී නොමැති වීම, අද මට්ටමින් ප්‍රචලිත වන ව්‍යාජ-පුරාවිද්‍යාත්මක ප්‍රයත්නයන්වලට (උදා: සීගිරිය/ඉසුරුමුණි ආශ්‍රිත වැරදි සම්බන්ධකම්) විවේචනාත්මක අර්ථකථන අවශ්‍ය කරයි. 

එසේම රාවණට හෝ රාමායණයට සම්බන්ධ යැයි හුවා දැක්වෙන යුදගනාව, උස්සන්ගොඩ වැනි ස්ථානවල දැකිය හැක්කේ ස්වාභාවික භූදර්ශන බව පෙන්වා දී තිබේ. ඒවා ඇති වීමට බලපා ඇති හේතු නූතන විද්‍යාව මගින් පැහැදිලි කර තිබේ.

‍මේ සියලු කරුණු කාරනා සලකා බලන විට, අවසාන වශයෙන් කිව යුත්තේ රාමායණය කියවිය යුත්තේ වචනාර්ථයෙන් පමණක් නොව සංකේතාර්ථ, ආගමික සංකල්ප හා සාහිත්‍යය යථාර්ථයන් එකලස් කළ කාව්‍යයක් ලෙස ය. එහි චරිත වන රාම, සීතා, රාවණ ආදිය භාරතීය භූසමාජීය දර්ශනයක් තුළ ගොඩනඟා ඇති කල්පිත නාට්‍යාකාර පරපුරකි. මේ සැකෙවින් ගෙනහැර පෑ කරුණුවලින් සනාථ වන්නේ රාමායණය ප්‍රබන්ධයක් බවත් එහි දැක්වෙන ලංකාපුරය මේ දිවයිනට සම කළ හැක්කේ නාමික වසයෙන් පමණක් බවත් ය. මෙහි හමු වන චරිත සත්‍ය වසයෙන් ජීවත් වූ චරිත නොව කවියකුගේ මනසෙහි පහළ වුණු මනස් පුතුන් පමණක් බවත් ය.

Tuesday, February 25, 2025

ඔබටත් සවන් දෙන්න කෙනෙක් ඉන්නව ද?

මේ අදට අවුරුදු තිහකට විතර කලින් වූ සිදුවීමක්. ඒත් ඒක කවදාවත් මට අමතක නොවන්නක්. 

මේ කතාව කී කෙනා එතකොටත් තරමක් වියපත් අයෙක්. විවිධ ලිපි ලියූ ශාස්ත්‍රවන්තයෙක් ලෙසයි මම හඳුනාගත්තෙ. එක දවසක් ඔහුගෙ නිවසේ දී ඔහු මට මෙහෙම කීවා.

"අර x දන්නව නේද?"

"ඔව්. අහල තියනවා" මම කීවා. ඒ කියන අනෙක්‌ කෙනාව මම හඳුනන්නේ නැතත් ශාස්ත්‍රීය කටයුතුවල යෙදුන කෙනෙක් නිසා නමින් දැනගෙන හිටියා.

"දවසක් එයා මට කතා කරල කීවා, වැදගත් දේකට අද හමු වෙන්න පුලුවන් ද කියලා. අපි කාලයක ඉදලා දන්න අයනෙ." දැන් ඔහු විස්තර කියනවා.

ඔහු තවදුරටත් මෙහෙම කීවා.

"ඒත් එදා හොඳ වෙලාවට මට යන්න හිතුනෙ නෑ..." එසේ කියද්දි ඔහුගේ මුවේ මදහසක් මම දුටුවා.

මම මොකුත් අහන්න පෙරම ඔහු හේතුවත් කීවා.

"ඊට දවසකට පස්සෙ තමයි X සුවිසයිඩ් කරගත්තේ. වෙඩි තියාගෙන."

"එදා මං ගියා නං මමත් කරදරේ වැටෙන්න ඉඩ තිබ්බා." ඔහු වැඩිදුරටත් කීවා.

මට කියන්න දෙයක් හිතට ආවෙ නෑ. මොහොතක් හිත නතර උනා.

ඒත් මට හිතුනෙ, ඔහු කලක් දන්නා හිතවතාගේ ජීවිතය බේරාගැනීමට තිබ්බ අවස්ථාවක් නේද ඒ නැති උනේ කියලයි... ඒ දිවි නසාගත් තැනැත්තාට හිතවතෙකු හා කතා කරන්න ලැබුනා නම්, ඔහු ඒ තීරණය නොගන්නට තිබුණා නේද?

එහෙම මිතූරෙකු ඔබටත් මටත් කතා කරන්න පුළුවන්. එහෙම උනොත් ඇහුම්කන් දෙන්න.
මොකද දවසක අපි උනත් ඒ වගේ තීරණාත්මක තත්ත්වයකට පත් වෙන්න පුළුවන්... එදාට අපට සවන් දෙන්න මිතුරෙක් නැති වෙන්න පුළුවන් නිසාම.

ධනේෂ් විසුම්පෙරුම
2025-02-24

Monday, February 3, 2025

නිදහසෙන් පසු ලංකාවේ දියුණුව - අංශ කිහිපයක් පිළිබඳ විමසීමක්

ධනේෂ් විසුම්පෙරුම

විදුසර, 2023-02-01 පි. 12-13


(මෙම ලිපිය අදින් වසර දෙකකට පෙර, 2023 වර්ෂයේ 75 වන නිදහස් සමරුව වෙනුවෙන් ලියවුනක් වන අතර, ඉන් පසුව යාවත්කාලීන කර තිබේ. අවසන්වරට යාවත්කාලීන කරන ලද්දේ: 2025-02-02).


1948 වර්ෂයේ පෙබරවාරි මස 4 වැනි දින ශ්‍රී ලංකාව බ්‍රිතාන්‍ය අධිරාජ්‍යවාදී පාලනයෙන් ඩොමීනියන් නිදහස ලබාගෙන 2023 වර්ෂයේ පෙබරවාරි 4 වැනි දාට වර්ෂ 75ක් සම්පූර්ණ විය. ඒ කාලය ඇතුළත මෙරට සිදු වී ඇති වෙනස්කම් කෙසේ ද යන්න පිළිබඳව විමසා බැලීම මේ ලිපියේ අරමුණ වේ.

පළමුව ඒ කාලය තුළ ඇති වී තිබෙන මූලික වෙනස්කම් පිළිබඳව වැදගත් දත්ත සමූහයක් පළමු වගුවේ දැක්වේ.

1 වන වගුව - නිදහස් ලංකාව පිළිබඳ මූලික දත්ත කිහිපයක්



මේ අනුව පෙනෙන්නේ 1948 හා 2023 අතර කාලයේ දී මෙරට ජනගහනය තුන් ගුණයකට ආසන්න ප්‍රමාණයකින් වර්ධනය වී ඇති බවයි. ජනගහන වර්ධන වේගය අඩු වැඩි වෙමින් පැවතී ඇත - නිදහසින් පසු කාලයේ ක්‍රමයෙන් වර්ධනය වී 2% ද ඉක්මවා තිබී පසුව අඩු වී ගොස් තිබේ. 2016-2018 අතර කාලයේ සාමාන්‍යයෙන් 1.1%ක්ව තිබූ මේ අගය 2019 හා 2020 වර්ෂවල දී 0.6% හා 0.5%ක් දක්වා අඩු වී තිබේ. 2021 වර්ෂයේ දී එය යළිත් වර්ධනය වී ඇත.

ආර්ථික වර්ධනය පිළිබඳව සලකන විට, දළ දේශීය නිෂ්පාදනය බොහෝදුරට අඛණ්ඩව වර්ධනය වී ඇති අතර 1990 දශකයේ සිට සිඝ්‍ර වර්ධනයක් පෙන්වයි. ඒක පුද්ගල දළ දේශීය නිෂ්පාදනය හා ආදායම 2019-2020 වර්ෂවල දී යළිත් පහළ බැස තිබේ.

සමස්ත ආර්ථිකය සඳහා ඇතැම් අංශවල දායකත්වය විශාල වශයෙන් වෙනස් වී ඇති බවද ඉහත වගුව බැලූ විට පෙනේ. කෘෂිකර්මයේ දායකත්වය ඒ අතරින් කැපී පෙනෙන ලෙස අඩු වී ඇතත් ඊට හේතුව සෙසු අංශවල දායකත්වය වේගයෙන් ඉහළ යාම බව පෙනෙන්නේ කෘෂිකර්ම අංශයේ නිෂ්පාදනය හා වෙළෙඳපොළ වටිනාකම ඉහළ ගොස් ඇති නිසාය. 

නිදහසෙන් පසුව ලංකාවේ සිදු වී ඇති සංවර්ධනය පිළිබඳව විවිධ ආකාරයේ අදහස් සමාජයේ දැකිය හැකිය. මේ කාලය තුළ විද්‍යාව හා තාක්ෂණයට අදාළ සහ සමාජ සුබසාධනය පිළිබඳ අංශ කීපයක් හා සංවර්ධනය සඳහා දර්ශක ලෙස යොදාගත හැකි අංශ පිළිබඳ සංසන්දනයක් සිදුකිරීම මේ ලිපියේ අරමුණ වේ. මේ සඳහා විශේෂයෙන් තෝරගෙන ඇත්තේ සෞඛ්‍ය හා අධ්‍යාපනය යන අංශයි. එසේම සංවර්ධනය සඳහා වැදගත් වන විදුලිය හා ප්‍රවාහනය යන අංශය ද විස්තර කර තිබේ. මේ සඳහා දත්ත ලබාගැනීමේ දී මහ බැංකු වාර්තා, ඒ ඒ දෙපාර්මේන්තුවල පාලන වාර්තා සහ Economic Progress of Independent Sri Lanka නම් ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුවේ ප්‍රකාශනය යොදාගෙන ඇත. එසේම කොවිඩ් 19 වසංගත තත්ත්වය සමග දැඩි ලෙස වෙනස් වූ අංශවල දත්ත සඳහා 2018 හෝ 2019 වර්ෂ යොදාගෙන තිබේ.


සෞඛ්‍යය

නිදහසින් පසු ගත වූ කාලය තුළ සෞඛ්‍ය අංශයේ සිදුව ඇති වෙනස්කම් අතරින් වැදගත් වෙනස්කම් සමහරක් 2 වන වගුවේ දැක්වේ. මේ කාලය ඇතුළත මෙරට සෞඛ්‍යය හා පෝෂණ අංශයේ සැලකිය යුතු වර්ධනයක් සිදු වී තිබෙන බව පෙනේ.

2 වන වගුව - සෞඛ්‍ය අංශයේ වැදගත් දත්ත



මේ කාලය තුළ නිදහස් සෞඛ්‍ය සේවාවක් පැවති අතර, මේ සඳහා රජය සාමාන්‍යයෙන් මුළු වියදමෙන් සැලකිය යුතු මුදලක් වැය කර තිබේ. නිදසුනක් ලෙස ගතහොත් 2019 දී මුළු දළ ජාතික නිෂ්පාදනයෙන් 1.63%ක් රජය සෞඛ්‍ය අංශය සඳහා වැය කර තිබේ. මේ කාලය ඇතුළත විශේෂ වැඩසටහන් මගින් වසූරිය හා මැලේරියාව වැනි රෝග මෙරටින් තුරන් කර දැමීමට ද හැකි වී තිබේ. එසේම වෙනත් රෝග සම්බන්ධව සිදුකරන ලද එන්නත්කරණයේ ද වර්ධනයක් ඇති වී තිබේ.

සෞඛ්‍ය අංශයේ වර්ධනයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස නිදහසින් පසු දශක කීපයක කාලයේ දී මෙරට වාර්ෂික ජනගහන වර්ධන වේගය විශාල ලෙස ඉහළ ගොස් ඇත. 1953 දී එය 2.8%ක් ද, 1963 දී 2.7%ක් ද, 1972 දී 2.5%ක් ද වී තිබේ. සෞඛ්‍ය පහසුකම්වල වර්ධනය නිසා මරණ ප්‍රමාණය (මරණ අනුපාතිකය) වේගයෙන් අඩු වීම හා උපත් අනුපාතිකය වර්ධනය ඊට හේතු විය. පසුව උපත් අනුපාතිකය ද අඩුවීමත් සමඟ අද වන විට මේ වර්ධන වේගය 1% අවට අගයක පවතී. 1960 දශකයේ දී පවුල් සැලසුම හඳුන්වා දීම ද මීට දායක වී තිබේ.

මෙරට සෞඛ්‍ය ක්ෂේත්‍රයේ ඇති වී තිබෙන වර්ධනයේ ප්‍රතිඵලය 3 වන වගුවේ සඳහන් සංඛ්‍යාලේඛන අනුව පෙනේ. සාක්කලාපයේ වෙන් රටවල් හා සංසන්දනය කිරීමේ දී ශ්‍රී ලංකාව ඉදිරියෙන් පසුවන රටක් බව පැහැදිලිය.

3 වන වගුව - සෞඛ්‍ය ක්ෂේත්‍රයේ ඇති වී තිබෙන වර්ධනය පෙන්වන දර්ශක


අධ්‍යාපනය


නිදහසෙන් පසුව ගත වූ කාලයේ දී අධ්‍යාපනය සම්බන්ධව ද කැපී පෙනෙන වර්ධනයක් දැකිය හැකි බව ඒ පිළිබඳ දත්ත අනුව පෙනේ. එවැනි කරුණු කීපයක් 4 වන වගුවේ දැක්වේ. 2019 වර්ෂයේ දී අධ්‍යාපනය වෙනුවෙන් දළ දේශීය නිෂ්පාදනයෙන් 1.93%ක් වැය කර තිබේ. නිදහස් අධ්‍යාපනය මෙන්ම ස්වභාෂා අධ්‍යාපනය අනිවාර්ය කිරීම ද සම්පූර්ණයෙන් ක්‍රියාත්මක වූයේ මෙරට නිදහස ලැබූ කාලය හා සමගාමීවය. එසේම රජයට අයත් නොවූ හා වෙනත් ආයතන මගින් පාලනය කළ පාසල් 1960 දශකය මුල දී රජයට පවරා ගන්නා ලදි. 1961 මුල දී 4592 ක් වු රජයේ පාසල් ගණන 1963 වන විට 8221 පමණ දක්වා වර්ධනය වීමෙන් ඒ බව පැහැදිලිය.

4 වන වගුව - අධ්‍යාපන අංශයේ වැදගත් දත්ත


මේ කාලය ඇතුළත සිදුව ඇති ජනගහන වර්ධනයට හා සමගාමීව පාසැල් ගණන මෙන්ම, පාසල් ශිෂ්‍යයන් හා ගුරුවරුන් සංඛ්‍යාව ද ඉහළ ගොස් ඇත. ඉහත සඳහන් කර ඇති පරිදි සමස්තයක් ලෙස රටේ ජනගහනය තුන් ගුණයකින් පමණ ඉහළ යද්දී, සමස්ත පාසල් සිසුන් ගණන සිව් ගුණයකට ආසන්නව (1948 දී මිලියන 1.18ක සිට හා 2020 දී මිලියන 4.27ක්) පමණ ඉහළ ගොස් තිබේ. 

එමෙන්ම ගුරුවරුන් සංඛ්‍යාව ද මේ කාලය තුළ සත් ගුණයකින් ඉහළ ගොස් ඇත. රජයේ පාලසක එක් ගුරුවරයෙකුට සිටින ශිෂ්‍යයන් ගණන 1948 වර්ෂයේ දී 38ක් පමණ විය (ඉංග්‍රීසි මාධ්‍ය පාසල්වල 31ක් ද ස්වභාෂා පාසල්වල 40ක් ද විය). මේ අගය 2021 වර්ෂයේ දී 16 දක්වා අඩු වී ඇත (කෙසේ වෙතත් ඇතැම් ප්‍රදේශවල හා පාසල්වල මෙය මීට වඩා අධික වන්නේ පරිපාලන ගැටලු නිසා විය යුතුය.)

විශ්වවිද්‍යාල අධ්‍යාපනයේ කැපී පෙනෙන වෙනස්කම් සිදු වී තිබේ. ඉන් එකක් වන්නේ විද්‍යා විෂයයන්ට යොමු වීමේ දැකිය හැකි වර්ධනයයි. පොදුවේ ගත් විට අධ්‍යාපනයට බොහෝ ප්‍රමිති හඳුන්වා දීම මේ වර්ෂ 75ක කාලය තුළ සිදු වී ඇත. සමස්තයක් ලෙස අධ්‍යාපනය සඳහා ශ්‍රී ලංකා සුදුසුකම් රාමුව (SLQF) ද, වෘත්තීය පුහුණුව සඳහා ජාතික වෘත්තීය සුදුසුකම (NVQ) හඳුන්වා දී ඇත්තේ ද මේ කාලයේ දීය.

අධ්‍යාපන ක්ෂේත්‍රයේ ඇති වූ වර්ධනය පෙන්වන දර්ශක කිහිපයක් 5 වන වගුවේ දැක්වේ. 

අධ්‍යාපනයේ ඇති වූ වර්ධනයේ ප්‍රධාන දර්ශකය ලෙස ගත හැක්කේ මෙරට සාක්ෂරතාවයේ හෙවත් කියැවීමේ හා ලිවීමේ හැකියාවේ සිදුව ඇති කැපී පෙනෙන වර්ධනයයි. 1948 දී 57.6ක් ලෙස පැවති සාක්ෂරතාවය 2020 වන විට 93%ක් පමණ වේ. සාක්ෂරතාවය අනුව අප පසුවන්නේ සාක් කලාපයේ දෙවැනි තැනය.

5 වන වගුව - අධ්‍යාපන ක්ෂේත්‍රයේ ඇති වූ වර්ධනය පෙන්වන දර්ශක



වෙනත් වැදගත් අංශ සැකෙවින්


පොදුවේ රටේ සංවර්ධනයට බලපාන අංශ කීපයක් සම්බන්ධව කෙටියෙන් සාකච්ඡා කිරීමට අපි අදහස් කළෙමු. ඒ අතර විදුලිබලය, ප්‍රවාහනය වැනි අංශ වැදගත්ය.

(1) විදුලිය


ශ්‍රී ලංකාව නිදහස ලබන අවස්ථාව වන විට කොළඹ බලාගාර තුනක් සහ තවත් නගර 51ක කුඩා විදුලි සැපයුම් පද්ධති ක්‍රියාත්මක කරන ලදි. ඒ මූලික වශයෙන් තාප විදුලියෙනි. 1947 අග වන විට කොළඹ පැවති බලාගාරවල ස්ථාපිත ධාරිතාව මෙගවොට් 18ක් පමණ වූ අතර, ජනනය කළ විදුලිබලය ගිගාවොට් පැය 53ක් විය. කොළඹ නගරය හා තදාසන්න ප්‍රදේශයේ විදුලි සැපයුම් ප්‍රදේශයේ විදුලි පාරිභෝගිකයන් ගණන 14,436ක් පමණක් විය. සමස්තයක් ලෙස ඒක පුද්ගල විදුලි පරිභෝජනය කිලෝවොට් 8ක් විය.

2020 වර්ෂය වන විට මෙරට ස්ථාපිත ධාරිතාවය මෙගාවොට් 4265 කි. ඊට ජලවිදුලිය (මෙගාවොට් 1383), ද්‍රව ඉන්ධන (මෙගාවොට් 1268), ගල්අඟුරු (මෙගාවොට් 900) සහ වෙනත් පුනර්ජනනීය ප්‍රභව (මෙගාවොට් 714)ක් අයත් වේ. ඒ වර්ෂයේ දී ජනනය කළ විදුලිබලය ගිගාවොට් පැය 15714ක් විය. ඒ වර්ෂයේ මුළු විදුලි පාරිභෝගිකයන් ගණන මිලියන 7.213ක් වු අතර, 2016 වර්ෂය වන විට ද මෙරට ජනගහනයෙන් 99.3%කට විදුලි සැපයුම ලබා දී තිබිණි. 2020 වන විට මෙරට ඒක පුද්ගල විදුලි පරිභෝජනය කිලෝවොට් පැය 686.7 දක්වා ඉහළ ගොස් ඇත.


(2) ප්‍රවාහනය


ප්‍රවාහන ක්ෂේත්‍රයේ වැඩි වර්ධනයක් සිදු වී ඇත්තේ මාර්ග ප්‍රවාහන ක්ෂේත්‍රයේ ය. ඒ වන විට පැවැති රජයේ වැඩ දෙපාර්තමේන්තුව මගින් 1948 අග වන විට නඩත්තු කළ කිලෝමීටර් 6,518ක් වු ඒ හා බී ශ්‍රේණිවල මාර්ග ප්‍රමාණය 2020 වන විට කිමී 12,225ක් පමණ දක්ව ඉහළ ගොස් තිබේ. මේ මාර්ග සහ අධිවේගී මාර්ග කිලෝමීටර් 312ක් ඇතුළත් ජාතික මහාමාර්ග අද මාර්ග සංවර්ධන අධිකාරිය යටතේ පාලනය වේ. (මෙම ජාතික මහාමාර්ග හැර, මෙරට සමස්ත මාර්ග පද්ධතියෙන් වෙනත් ආයතනවලින් පාලනය වන මාර්ග වර්ග තිබේ.)

1948 වර්ෂයේ දී මෙරට භාවිතයේ තිබූ සක්‍රිය මෝටර් රථ ප්‍රමාණය 47,810ක් වූ අතර, 2020 වන විට එය මිලියන 5.4 ඉක්මවා තිබේ. මේ අතරින් ප්‍රවාහන සේවා සඳහා වඩාත් වැදගත් වන්නේ පොදු මගී ප්‍රවාහනයයි. එනම් මාර්ගස්ථ මගී බස් හා දුම්රිය සේවයයි. මෙරට නිදහස ලබන විට පුද්ගලික සමාගම් 53ක් හා පුද්ගලයන්ට අයත් වූ බස් රථ බස් 2,583ක් පොදු මගී ප්‍රවාහනයට දායක විය. හිමිකරුවන්ගේ ඒකාධිකාරය යටතේ වූ පොදු මගී ප්‍රවාහනය විධිමත් වන්නේ 1958 වර්ෂයේ දී පොදු මගී බස් රථ ජනසතු කිරීම හා ලංගම බිහිවීම සමඟය. 1979 වර්ෂයේ දී පෞද්ගලික මගී ප්‍රවාහන සේවා යළි හඳුන්වා දෙන ලදි. 2019 වන විට ශ්‍රී ලංකා ගමනාගමන මණ්ඩලයට අයත් බස් රථ 5,048ක් ද, පෞද්ගලික බස් රථ 18,562ක් ද මගී ප්‍රවාහනයේ යෙදී තිබේ.

1948 වර්ෂයේ දී මෙරට තුළ කිලෝමීටර් 1,438ක දුම්රිය මාර්ග ප්‍රමාණයක් තිබූ අතර මෙය 2020 වන විට 1,648ක් පමණ දක්වා වර්ධනය වී තිබේ. නිදහසෙන් පසුව නව දුම්රිය මාර්ග තැනී ඇත්තේ සුළු ප්‍රමාණයක් වුවත්, තනි මාර්ග ගණනාවක් ද්විත්ව මාර්ග බවට පත් කිරීම ද සිදු වී ඇත. නිදහස ලැබූ වර්ෂය වන විට ද දුම්රිය දෙපාර්තමේන්තුව පාඩු ලබමින් තිබී ඇති අතර, ඒ සඳහා ප්‍රධාන හේතුව ලෙස දක්වා ඇත්තේ මගීන් මෙන්ම භාණ්ඩ ප්‍රවාහනය සඳහා ද වැඩි වශයෙන් මාර්ග ප්‍රවාහනය වෙත ජනතාව යොමුවීමය. එය මෙන්ම, සේවක පිරිස ද දුම්රිය සේවයේ මෙන්ම ශ්‍රී ලංගමයේ ද අලාභ සඳහා හේතු වී ඇති බව ප්‍රකට කරුණකි.


(3) තොරතුරු තාක්ෂණය


තොරතුරු තාක්ෂණය අද ලෝකයේ වඩාත් වැදගත් අංශයකි. ලෝකය අද සාකච්ඡා කරන්නේ තොරතුරු ආර්ථිකයක් පිළිබඳවය. 1990 දශකයේ දී මෙරට තොරතුරු හා සන්නිවේදන තාක්ෂණ අධ්‍යාපනය හා යටිතල පහසුකම් පුළුල් වීම ආරම්භ විය. මේ කාලය තුළ ඇති වූ වර්ධනයත් සමඟ පුද්ගලිකව මෙන්ම කර්මාන්තයක් ලෙස ද වැදගත් වී තිබේ. 2021 වර්ෂයේ දී මෙරට පරිගණක සාක්ෂරතාව හෙවත් පරිගණකයක් තනිව භාවිත කිරීමේ හැකියාව පැවතියේ ජනගහනයෙන් 34.1%කටය. එය ප්‍රදේශය (නාගරික, ග්‍රාමීය හා වතු) වශයෙන්, පළාත් අනුව, වයස් කාණ්ඩය හා අධ්‍යාපන මට්ටම අනුව සැලකිය යුතු තරමින් වෙනස් වේ. රැකියාවල නියුතු පරිගණක පිළිබඳ දැනුවත් වයස 15-69 අතර පිරිස් අතර පරිගණකක සාක්ෂරතාවය 66.3%ක් වන අතර එය වෘත්තිය කාණ්ඩය අනුව වෙනෙස් වේ. (2021 වර්ෂයේ දී මෙරට ඩිජිටල් සාක්ෂරතාවය 57.2%ක් වේ. ඩිජිටල් සාක්ෂරතාවය යනු පරිගණකයක්, ලැප්ටොප් පරිගණකයක් ටැබ් පරිගණකයක් හෝ ස්මාට් දුරකථනයක් තනිව භාවිත කිරීමේ හැකියාවයි. මෙම අගය පරිගණක සාක්ෂරතාවයට වඩා ඉහළ වීම ස්මාට් දුරකථන වෙත යොමුවීම පෙන්වන්නක් ලෙස සැලකේ)

2021 වර්ෂය වන විට මෙරට ඊමේල් හා අන්තර්ජාල දායකත්ව මිලියන 22.23ක් ඇත. පුද්ගලයින් දහසකට අන්තර්ජාල සම්බන්ධතා ගණන 1003.6කි. එය 2013 වර්ෂයේ දී පැවතී ඇත්තේ 97.6ක අගයකය. එසේම රට තුළ ජංගම දුරකථන මිලියන 29.9ක් භාවිතයට ගැනේ. සියලු වර්ගවල ජංගම දුරකථන ගතහොත්, පුද්ගලයන් 100කට දුරකථන 148.1ක් භාවිත වේ.


Sunday, January 19, 2025

වෙනස්වන කිරිබත් (කෑම)

අපි සාමාන්යයෙන් කිරිබත් කන්නේ ලුණුමිරිස් එක්කය. මම නම් කලක සිට ඇඹුල්තියල් මාළු එක්ක ද කිරිබත් කමි.

ඒත් අද ඒ මෙනු එකට පැලෙන් කන විට මට පසුව ආ කෙනා ඉල්ලුවේ... "කිරිබත් කෑලි දෙකක් චිකන්, පරිප්පු එක්ක" කියලා ය. වැඩිදුරටත් ඔහු කීවේ "ලුණු මිරිස් එපා" යනුවෙනි.

පසු සටහන - මේ Facebook පෝස්ටුවේ කමෙන්ට් කියවා, කිරිබත් සමඟ කෑ හැකි අනෙක් කෑමවල විචිත්රත්වය බලන්න!


ධනේෂ් විසුම්පෙරුම

Friday, October 25, 2024

තාත්තාගේ දොඩම් ගසේ කතාව




මේක අමුතු කතාවකි.

මේ මගේ ගෙදර දොඩම් ගසය. මේකේ වයස අවුරුදු විස්සක් පමණ වේ. දොඩම් කුලයේම ගසක් ග්‍රාහකය ලෙස ගෙන, ඊට පැණි දොඩම් අංකුරයක් බද්ධ කරන ලද්දේ තාත්තා විසිනි.

ඔහු මේ ගස සිටුවා වසර දහයක් පමණ ගත වුව ද ඒ ගසේ ගෙඩි හැදුණේ නැත. තාත්තා ඒ ගැන බෙහෙවින් විස්සෝප වූ අතර ගසේ ගෙඩි හටගන්වන්නට ඔහු නොකළ දෙයක් නැත - ගසට වතුර නොදා සිටියේය, ගසේ බර එල්ලුවේය, ගහට පහර දුන් බවත් දුටු අය කියා ඇත. කොටින් ඔහු ඒ ගැන නොකළ දෙයක් නැතිවා විය හැකිය. ඒත් දොඩම් ගසේ ගෙඩි ආවේ නම් නැත!

අවසානයේ මේ ගසේ ගෙඩි හැදුනේය. ඒ 2013 වර්ෂයේ මැද හරියේය. එනම් තාත්තා මිය ගොස් මාස කීපයකට පසුවය. ඒ, මේ ගසට මොකක් කරන්න දැයි මගේ හිතවතුන් කීප දෙනෙකුගෙන් මා විමසමින් සිටි කාලයේ දීය.

මේ ගසේ දොඩම් හොඳ පැණි රසකින් යුක්ත විය. එහෙත් මුල්ම කන්න කීපයේ හැදුණු ගෙඩි මෙන් නොව පසුව ආ ගෙඩිවල පැණි ගතිය හා දියර ගතිය අඩුවිය. අපේ ගෙදර සිටි වැඩිහිටියෙකු පැවසූ විදිහට වරක් 'ආර්ථික සමීක්ෂණයකට' පැමිණි රජයේ නිලධාරිනියක් වත්තේ තියෙන්නේ මොනවද අසා, "ආ මේ දොඩම් ගසකුත් තියෙන්නේ" කියා පවසා සටහන් කරගන ඇත. ගෙඩිවල පැණි ගතිය හා දියර ගතිය අඩුවී ඇත්තේ එයින් පසු බව ඒ ඥාතින්ගේ අදහසයි. එය නිසැකව නොදනිමි. වසර ගණනාවකට පසුව දැන් ගෙඩි තරමක් හොඳය. ඒත් පෙරට වඩා කුඩා ප්‍රමාණයක තිබිය දී වැටෙයි.

මෙවැනිම තවත් සිදුවීමක් හිතවතෙකුගේ නිවසක දී මම ඇසීමි. කොළඹ නගරයේ වූ එම ගෙවත්තේ මගේ හිතවතා සිටුවා ආදරයෙන් සාත්තු කළ වෙරළු ගසක් හොඳින් වැඩී ඇතත් එහි ගෙඩි හැදී නැත. ඔහු ඒ ගැන කණගාටු වූ බවත්, ඔහු මිය ගොස් මාස කීපයක් තුළ ඒ ගසේ වෙරළු ගෙඩි හැදුණු බවත් ඔහුගේ බිරිඳ මා සමඟ පැවසුවාය.

මේවා මෙසේ වන්නේ කෙසේදැයි නොදනිමි.

2024-10-25

Wednesday, October 16, 2024

පරෙස්සම් විය යුතු මාකටින් උපක්‍රම (කතා)

ධනේෂ් විසුම්පෙරුම

මේ බ්ලොග් සටහනේ ඇත්තේ පාරිභෝගිකයා නොමග යවා හෝ රවටා තම වෙළෙඳ සැලේ භාණ්ඩ අලෙවි කිරීම සඳහා විවිධ ආයතනවල අය විසින් යොදාගත් වැරදුණු මාකටින් උපක්‍රම පිළිබඳ මගේ අත්දැකීම් සමූහයකි. මෙවැනි අවස්ථාවල දී පාරිභෝගිකයා ලෙස ඔබත් මමත් නොරැවටිය යුතු බව මගේ අදහසයි. 

මේ පෝස්ටුව වරින්වර යාවත්කාලීන කරනු ලැබේ - අවසන් යාවත්කාලීන කිරීම: 2024-10-15.


= = = = = = = = = = = = = 

1. පොත් වෙළෙන්දා කෙසේ කීවත් මිලට ගන්නා පාඨකයා පිටු පරීක්ෂා කළ යුතුය.

මාකටින් අවුල් 01
මේක උනේ 2024 අගෝස්තු.
ලංකාවෙ නගරයක් ගැන ලියැවුණ වසර ග ණනාවකට පෙර මුද්රණය උන සෑහෙන හොඳ පොතක් තිබ්බා, මිල වැඩි නිසා මට ගන්න නොහිතුන. රජයේ ආයතනයකින් ප්රකාශිත ඒ පොත අවසන් උනා කියලයි මට ආරංචි උනේ. පහුගිය දවසක වෙනත් පොතක් ගන්න එතැනට ගියාම මේ පොතේ පිටපත් දෙකක් තිබෙනවා දැක්කා. මම පොත අතට ගත්තේ...
"මේකෙ පිටු ඔක්කොම හරි දන්නේ නෑ නේ ද" කියලා. මොකද, ඔහොම ඉතිරි වෙන්නේ ඒ වගේ පොත්.
එහි සිටි කාන්තාව කීවේ "අපේ පොත්වල එහෙම නෑ." කියලයි. සමහර රජයේ නිලධාරීන්ගේ තියන අඩු ආචාරශීලිත්වය වගේම අවසන් තීරණය එයාගේ කියන වොයිස් එකක් එයාට තිබ්බේ.
"පොත් වෙළෙන්දා කෙසේ කීවත් පාඨකයා පිටු පරීක්ෂා කළ යුතුය" කියන අලුත් කියමන ප්රකාරව මං ඒ පොතේ පිටු නිවැරදිදැයි අග සිට මුලට පරීක්ෂා කළා. බැලින්නම් පිටු අංක 302 න් පස්සේ තියෙන්නේ 313. ඒ අතරට තිබුනේ පොතේ වෙනත් තැනකත් ඇති පිටු සමූහයක්. ඒ කියන්නේ පිටු 10ක් අඩුයි!
මං මේක පෙන්නුවම ඒ කාන්තාවට කතා කරන්න දෙයක් තිබ්බේ නෑ. මොකුත් නොකියා හිටියා. එතැන උන් පිරිමි නිලධාරියෙක් පොත අරන් කීප වතාවක් බලලා පොත පිටුපසින් ගෙනිහින් තිබ්බා. මේක ඉස්සරහින් තියන්න එපා කියලා කියලත්. එයා අතින් කියවුන කාරණයක් තමයි "පොත් ගන්න අය පෙරලළා පිටු බලන්නේ නෑ" කියලයි!
ඒ පො‌තේ අනිත් පිටපතේ පිටු අඩුවක් තිබ්බෙ නැති නිසා ඒක මම මිල දී ගත්තා.
පාඩම - පොත් මිලට ගනිද්දී පිටු බලා ගන්න.
සටහන - වරක් කොළඹින් අරන් පිට පළාතක ඉන්න මිතුරෙක්ට මා අරන් දුන් පොතක පිටු අඩුවක් නිසා මාරුකරගැනීමේ ගැටලුවක් ආවා. වාසනාවට එයා සේවය කරන දිස්ත්රික්කයේ අදාළ ආයතනයේ කාර්යාලයක් තිබ්බ නිසා පොත මාරු කරලා දුන්නා. සාමාන්යයෙන් මං පොත් ගනිද්දි පිටු සියල්ල තිබෙනවාදැයි බැලුවත්, එදා ඒක මගෑරුනා.

= = = = = = = = = = = = = = = 


2. ක්ලේ කතාව

දවසක් නුගේගොඩ බෝගහ හන්දියට (හයිලෙවල් පාර/ ගුවන්පාලම ඇති හන්දිය) යන්න කම්මැලි නිසා සුපිරි වෙළඳසැල ඉදිරියේ තිබ්බ ‌ප්‍රසිද්ධ පොත් සාප්පුවක නුගේගොඩ ශාඛාවට ගොඩ උනේ ක්ලේ පැකට් එකක් ගන්නයි. සාමාන්‍යයෙන් ක්ලේවල පොඩි භූමිතෙල් ගඳක්/සුවඳක් තියනවනේ. පිටරටින් ගෙනා ක්ලේවල එවැනි ගන්ධයක් තිබ්බාට ලංකාවෙ ප්‍රකට බ්‍රෑන්ඩ් එකකින් (X කියමු) හදන එවැනි ගඳක් නැති ක්ලේ නිෂ්පාදයක් තිබ්බා. මට ඒ නිසා ඒ වර්ගයෙන් තමයි එකක් ගන්න ඕන උනේ. 

ඉතින් මං සාප්පුවෙන් ගිහින් ඇහුවා ක්ලේ තියනවද කියලා. එතන උන් තරුණිය පෙන්නුවෙ අර පිටරටින් ගේන වර්ග. බහුතරයක් චීන නිෂ්පාදන. මට ඕන උනේ අපේ රටේ හදන එකනේ. ඉතින් මං අර X වර්ගයේ නම කියලා ඒ වර්ගය නැද්ද කියලා ඇහුවා. ඒ තරුණිය ගත් කටටම කීවෙ 

"X එකේ ක්ලේ එකක් නැහැ සර්" කියලා

මගේ උත්තරේ උනේ, "ඔයා‌ ගිහින් බලන්න එහා පැත්තෙ හන්දියේ තියන Y බුක්ෂොප් එකට. ඔයාට ගන්න පුළුවන් X වර්ගයේ ක්ලේ පැකට් ඕන ගණනක්"

නිරුත්තර උන ඒ තරුණිය මට මොකුත්ම උත්තරයක් දුන්නේ නෑ.

පහුවදා හයිලෙවල් පාරෙ ඉදලා පයින් එන අතර මම X වර්ගයේ ක්ලේ පැකට් එකක් ගත්තා.

මං අර කී සුප්‍රකට පොත් සාප්පුවේ නුගේගොඩ ශාඛාව දැන් නැත.

පාඩම - මෙයාලා බලන්නේ අපට ඕන දේ දෙන්න නෙවයි. තියන දෙයක් ඇගේ ගහන්න. අපට ඕන දේ ගන්න අපි දැනගන්න ඕන.

= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = 


3. තියන දේත් නෑ කියන අය! 

බීඑම්අයිසීඑච් එකේ තිබ්බ ආහාර ප්‍රදර්ශනයක දී, දේශීය නිෂ්පාදන අලෙවි ආයතන අතරින් මම ආසම සමාගමක ස්ටෝල් එක දැක්ක මම ඉක්මනින් එතැනට ගියා. මොකද, එයාලගේ මම ආසම නිෂ්පාදන කීපයක් ගත හැකි වේය කියන අදහසින්. එදා ඒකෙ හිටපු අලෙවි ප්‍රවර්ධකයන් හා ප්‍රවර්ධිකාවන් ගණන කොච්චර ද යත්, විකුණන්න තිබ්බ නිෂ්පාදන වර්ග ගණනට පොඩ්ඩක් අඩු වෙන්න ඇති. කොහොම හරි මම සෙව්ව එක් නිෂ්පාදනයක් ‌තිබ්බේ නැති නිසා මං මෙහෙම ඇහුවා...

"අර ඉස්සො රස පපඩම් එක තියනවද?"

"අපි ළඟ එහෙම එකක් නෑ සර්. මේ තියෙන්නේ අපේ ප්‍රඩක්ට්" කියලා වෙන ඒවා පෙන්වනවා.

"මං දැකලා තියනවනේ ඒක."

"නෑ සර් අපේ ඔක්කොම ප්‍රඩක්ස්ට් මෙතන තියනවා" ඔහු කියනවා.

"මම ඉස්සො රස පපඩම් එක ගන්නවනේ XXXX තියන ඔයාලගේ සුපර් මාකට් එකෙන්. එතකොට මේ ඒ කම්පැනිය නෙමෙයි ද?"

මගේ ප්‍රශ්නයෙන් නිරුත්තර වූ ඔහු සැනෙන් මගහැර ගියේය. අනෙක් අලෙවි නියෝජිතයන් ද මා හා කතාවට ආවේ නැත. මුවට නගාගත් සිනාවෙන් යුතුව මම කුටිය නරඹා එළියට පැමිණියෙමි.

පාඩම - එයාලා බලන්නේ තියන දේ විකුණන්නය. තමන්ගේ නිෂ්පාදන උනත් එසේය.

(මේ ආයතනයේ ඇතැම් නිෂ්පාදන ඇත්තේ මා ඉහතින් සදහන් කර ඇති, කොළඹ නගරයේ උප නගරයක ඇති කුඩා සුපර්මාකට් එකේ පමණය. වෙනත් සුපර්මාකට්වල හා කඩවල්වල ඇත්තේ මහා පරිමාණයෙන් කරන හා අලෙවිය අධික නිෂ්පාදන පමණකි.)

Tuesday, October 15, 2024

වැස්ස නැවතුනා?

Climate Diary - දේශගුණ දිනපොත 07

ධනේෂ් විසුම්පෙරුම


"වැස්ස නැවතුනා වගේ නේද? මගෙන් එහෙම ඇහූවෙ උදේ මං ආපු (නොදන්න) තුන්රෝද රථයේ රියදුරායි.
"හ්ම්, ඒ වගේ" කියල මම කීවම,
"ටිකක් පායන්නත් ඕන සර්." කියපු ඔහු ඒක මෙහෙමත් පැහැදිලි කළා -
"එක දිගට දවසම වැස්සම මිනිස්සු තමන්ගේ වැඩ කල්දානවා."

ඊලගට මේ ගැන කීවෙ උදේට තේ එකක් බොන කඩේ කාන්තාව.
"අද නං පායනවා වගෙයි" ඒ ඇය කී කතාව.
"ඔව් පායන එක මිනිස්සුන්ගේ වැඩවලට හොඳයි. මොකද තදට වැස්සාම සමහර වෙලාවට බිස්නසුන් නැති වෙනවනේ." මගේ උත්තරේ ඒ.
"අපට නං බිස්නස් වැඩි උනා" ඇය කීවා.
"එහෙම ද?" මං ඇහුවා.
"ඔව් කෝපි, තේ බොන්න එන කට්ටිය වැඩි උනා"

බලන්න වැස්ස එකිනෙකා වෙනස් විදියට බලපාන හැටි...

මට මතක් උනේ තලවතුගොඩ පලතුරු බීම කඩේ. මේ වගේ එක දිගට වැහැපු කාලෙක ඒ කඩේ බිස්නස් නැති වුනානේ. වැස්සට කවුද, සීතල පලතුරු බීම බොන්නේ? අන්තිමට එයාලා තේ හා කෝපි විකුණන්න පටන් ගත්තා. ලොකු වචනවලින් 'ජීවනෝපාය විවිධාංගීකරණය' හා 'ජීවනෝපාය අනුහුරු වීම' කියන එකට මේක උදාහරණයක්.

මං කල්පනා කළේ මේ වැස්ස තවත් අයට දැනෙන හැටි - ඊයෙත් අදත් වසා තිබෙන කොළඹ කලාපෙ ඉස්කෝල ළමයින්ට හා ගුරුවරුන්ට මේක කොහොම දැනෙනව ඇතිද? ඒ ළමයි ගෙවල්වල ඉන්නකොට අම්මල තාත්තලාට කොහොම දැනෙනව ඇතිද කියලා...


කාලගුණය ජීවනෝපායට බලපාන ආකාරය ගැන ලිව්ව කලින් සටහන් දෙකක් - 

1. වැස්ස හා ජීවනෝපාය - https://dhaneshw.blogspot.com/2022/10/26-climate-diary-02.html

2. ජීවනෝපාය හා කාලගුණය - https://dhaneshw.blogspot.com/2022/11/17-climate-diary-03.html.html

Sunday, September 8, 2024

පැනගිය පුරුෂයෙක් ගැන පෙරනම් ප්‍රකාශයක්

මෙය පවුල් ඉතිහාස අධ්‍යයන අතර මට හමුවූ අපූරු සටහනකි.

මෙය කොළඹ ජාතික ලේඛනාගාරයේ ඇති විවාහ හා උපත් ලියාපදිංචි කරන ලද පුස්කොළ ලේඛනයක තිබී හමු වු එක් සටහනකි. 19වන සියවසේ මුල් දශක පහක පමණ කාලයක ට අයත් බස්නාහිර හා දකුණු පළාත්වල විවාහ හා උපත් සැලකිය යුතු තරම් මේ පුස්කොළ ලේඛන වල ඇතුළත්ය. මේවා ඒ ඒ ප්‍රදේශවල තිබූ පල්ලිවල පවත්වාගෙන ගිය උපත් හා විවාහ රෙජිස්ටර්ය. 

‍මේ උපුටා දක්වන සටහන පෙරනම් ලියාපදිංචියක් අවලංගු කිරීමකි. 

ඒ අනුව මෙහි වම් පස සටහනේ එන නම් සඳහන් පුරුෂයා (ළුවිස්) හා ස්ත්‍රිය (කත්‍රීනා) අතර* පෙර නම් දීම 1837 ජනවාරි මාසයේ 7 වෙනි දින සිදු වී ඇත. සාමාන්‍ය ලියාපදිංචියක නම් ඊට දකුණු පසින් ඇති සටහනේ දැක්වෙන කසාද බඳින්ඩ යෙදුනේ යනුුුුවෙන් කසාදය සිදු වූ දවස හා කවුරුන් විසින් කරන ලද්දේ ද යන්න පිළිබඳව වුවත් මේ සටහනේ ඇත්තේ වෙනස් සටහනකි. 

"මේ පෙරනමට අයිති ස්ත්‍රී පුර්‍ෂයෝ සන්වාස
නූනු නිසත් පුර්‍ෂයා සැඟවී ගිය නිසත් අවලඟු
කරන්ඩ ‌යෙදුනාය.

වර්‍ෂ 1839 පෙබ්‍රවාරි මස 27 දිනදීය"

 


මෙහි සඳහන් නම J M S Glenie බව පෙනේ. 1837 වර්ෂයේ Almanac ප්‍රකාශනය (පි. 145) අනුව ඔහු එංගලන්ත සභාවේ කොළඹ ප්‍රධානී තනතුර වන Archdeacon තනතුර දරා ඇත. මේ විවාහය අවලංගු කිරීම සිදු කර ඇත්තේ ඔහුගේ අත්සනෙනි. 

මෙහි ඇති විශේෂත්වය වන්නේ මෙහි දී කසාදයට පෙර සැඟව ගොස් ඇත්තේ පුරුෂයා වීමයි. අපට වැඩි වශයෙන් අසන්නට ලැබෙන්නේ ස්ත්‍රිය සැඟව යාම හෙවත් කට වහරේ එන ආකාරයට නම් 'පැන යෑම' පිළිබඳවය. එහෙත් මේ සටහනේ දැක්වෙන්නේ පුරුෂයා පැන යෑමකි. මෙතෙක් මා කියැවූ, මේ කාලයට අයත් පහළොස් දහසකට අධික විවාහ ලියාපදිංචි කිරීම්වලින් මෙවැනි සිදුවීමක් නිසා සිදු වූ පෙරනම් දීමක් අවලංගු කිරීමක් හමු වූයේ මුල් වතාවටය.


'පෙර නම්' යනු කවරේද?

පෙර නම යනු විවාහය සඳහා දෙදෙනෙකුගේ නම් ප්‍රසිද්ධ කිරීමයි. විවාහ ගිවිස ගැනීම හෙවත් නම් දීම යනුවෙන් අද හැඳින්වෙන ක්‍රියාවට සමාන කටයුත්තකි. මෙය banns of marriage යනුුුුවෙන් ඉංග්‍රීසි බසින් හැඳින්වේ.

බටහිර සිරිත් ප්‍රකාරව විවාහයට පෙර විවාහ ලේකම් කෙනෙකු වෙත නීතිමය ලෙස ලියාපදිංචි කිරීම හෙවත් නම් ප්‍රසිද්ධ කිරීම බව පෙනේ. කලින් නම් දීම යන අරුතෙන් "පෙර නම්" දීම යන වචනය සිංහල වචනයක් සේ පෙනුනත් එය එසේ නොවන බව පෙනේ. මෙය පෘතුගීසි භාෂාවේ එන pregao නම් වචනයෙන් "පෙර ගම්" ලෙස සිංහලට බිඳී ඇති බව පැහැදිලිය. මුලින් තිබූ පෙරගම් යන්න තවදුරටත් විකාශනය වීමෙන් පෙර නම් යන්න ඇති වූ බවක් පෙනේ. (කෙසේ වෙතත් ක්ලෆ් (1887, Sinhala English Dictionary. B Clough) සඳහන් කරන්නේ පෙර නම වෙනුවට පෙරගම හා පෙරකම යනුවෙන් සඳහන් කරන්නේ වැරඳීමකින් බවයි. එහෙත් ඒය සාවද්‍ය පැහැදිලි කිරීමක් බව පෙනෙන්නේ විවාහ ලේකම් කිරීම ආරම්භ කරන ලද්දේ පෘතුගීසි සමයේ වීමත්, පෙර කී පෘතුගීසි වචනය පහසුවෙන් පෙරගම් යනුවෙන් සිංහලට පැමිණීමට ඇති හැකියාවක් ඇති නිසාය).

"අද පෙරගං - හෙට කිරිබත්" යනුවෙන් රබන් පදයක් ඇති අතර, ඉන් කියැවෙන්නේ අද සිදුවන පෙරගම් දීම හා පසුව කසාද බැඳීම වෙනුවෙන් පැවැත්වෙන මංගල උත්සවය පිළිබඳව බව පෙනේ.

පෙරගම ප්‍රකාශය හෙවත් පෙරනම් පත්‍රය යනු ඒ ලේඛනයයි.


*අදාළ පුද්ගලයින්ගේ නම් ඔවුන්ගේ පියවරුන්‌ගේ නම්, ගම් කුලය යන විස්තර මේ පුස්කොළ රෙජිස්ටරයේ ඇතුළත් වුවත් මෙහි ඒවා ආවරණය කර ඇත.


ධනේෂ් විසුම්පෙරුම
2024-09-08