ධනේෂ් විසුම්පෙරුම
විදුසර, 2023-02-01 පි. 12-13
(මෙම ලිපිය අදින් වසර දෙකකට පෙර, 2023 වර්ෂයේ 75 වන නිදහස් සමරුව වෙනුවෙන් ලියවුනක් වන අතර, ඉන් පසුව යාවත්කාලීන කර තිබේ. අවසන්වරට යාවත්කාලීන කරන ලද්දේ: 2025-02-02).
1948 වර්ෂයේ පෙබරවාරි මස 4 වැනි දින ශ්‍රී ලංකාව බ්‍රිතාන්‍ය අධිරාජ්‍යවාදී පාලනයෙන් ඩොමීනියන් නිදහස ලබාගෙන 2023 වර්ෂයේ පෙබරවාරි 4 වැනි දාට වර්ෂ 75ක් සම්පූර්ණ විය. ඒ කාලය ඇතුළත මෙරට සිදු වී ඇති වෙනස්කම් කෙසේ ද යන්න පිළිබඳව විමසා බැලීම මේ ලිපියේ අරමුණ වේ.
පළමුව ඒ කාලය තුළ ඇති වී තිබෙන මූලික වෙනස්කම් පිළිබඳව වැදගත් දත්ත සමූහයක් පළමු වගුවේ දැක්වේ.
1 වන වගුව - නිදහස් ලංකාව පිළිබඳ මූලික දත්ත කිහිපයක්
මේ අනුව පෙනෙන්නේ 1948 හා 2023 අතර කාලයේ දී මෙරට ජනගහනය තුන් ගුණයකට ආසන්න ප්‍රමාණයකින් වර්ධනය වී ඇති බවයි. ජනගහන වර්ධන වේගය අඩු වැඩි වෙමින් පැවතී ඇත - නිදහසින් පසු කාලයේ ක්‍රමයෙන් වර්ධනය වී 2% ද ඉක්මවා තිබී පසුව අඩු වී ගොස් තිබේ. 2016-2018 අතර කාලයේ සාමාන්‍යයෙන් 1.1%ක්ව තිබූ මේ අගය 2019 හා 2020 වර්ෂවල දී 0.6% හා 0.5%ක් දක්වා අඩු වී තිබේ. 2021 වර්ෂයේ දී එය යළිත් වර්ධනය වී ඇත.
ආර්ථික වර්ධනය පිළිබඳව සලකන විට, දළ දේශීය නිෂ්පාදනය බොහෝදුරට අඛණ්ඩව වර්ධනය වී ඇති අතර 1990 දශකයේ සිට සිඝ්‍ර වර්ධනයක් පෙන්වයි. ඒක පුද්ගල දළ දේශීය නිෂ්පාදනය හා ආදායම 2019-2020 වර්ෂවල දී යළිත් පහළ බැස තිබේ.
සමස්ත ආර්ථිකය සඳහා ඇතැම් අංශවල දායකත්වය විශාල වශයෙන් වෙනස් වී ඇති බවද ඉහත වගුව බැලූ විට පෙනේ. කෘෂිකර්මයේ දායකත්වය ඒ අතරින් කැපී පෙනෙන ලෙස අඩු වී ඇතත් ඊට හේතුව සෙසු අංශවල දායකත්වය වේගයෙන් ඉහළ යාම බව පෙනෙන්නේ කෘෂිකර්ම අංශයේ නිෂ්පාදනය හා වෙළෙඳපොළ වටිනාකම ඉහළ ගොස් ඇති නිසාය.
නිදහසෙන් පසුව ලංකාවේ සිදු වී ඇති සංවර්ධනය පිළිබඳව විවිධ ආකාරයේ අදහස් සමාජයේ දැකිය හැකිය. මේ කාලය තුළ විද්‍යාව හා තාක්ෂණයට අදාළ සහ සමාජ සුබසාධනය පිළිබඳ අංශ කීපයක් හා සංවර්ධනය සඳහා දර්ශක ලෙස යොදාගත හැකි අංශ පිළිබඳ සංසන්දනයක් සිදුකිරීම මේ ලිපියේ අරමුණ වේ. මේ සඳහා විශේෂයෙන් තෝරගෙන ඇත්තේ සෞඛ්‍ය හා අධ්‍යාපනය යන අංශයි. එසේම සංවර්ධනය සඳහා වැදගත් වන විදුලිය හා ප්‍රවාහනය යන අංශය ද විස්තර කර තිබේ. මේ සඳහා දත්ත ලබාගැනීමේ දී මහ බැංකු වාර්තා, ඒ ඒ දෙපාර්මේන්තුවල පාලන වාර්තා සහ Economic Progress of Independent Sri Lanka නම් ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුවේ ප්‍රකාශනය යොදාගෙන ඇත. එසේම කොවිඩ් 19 වසංගත තත්ත්වය සමග දැඩි ලෙස වෙනස් වූ අංශවල දත්ත සඳහා 2018 හෝ 2019 වර්ෂ යොදාගෙන තිබේ.
2 වන වගුව - සෞඛ්‍ය අංශයේ වැදගත් දත්ත
මේ කාලය තුළ නිදහස් සෞඛ්‍ය සේවාවක් පැවති අතර, මේ සඳහා රජය සාමාන්‍යයෙන් මුළු වියදමෙන් සැලකිය යුතු මුදලක් වැය කර තිබේ. නිදසුනක් ලෙස ගතහොත් 2019 දී මුළු දළ ජාතික නිෂ්පාදනයෙන් 1.63%ක් රජය සෞඛ්‍ය අංශය සඳහා වැය කර තිබේ. මේ කාලය ඇතුළත විශේෂ වැඩසටහන් මගින් වසූරිය හා මැලේරියාව වැනි රෝග මෙරටින් තුරන් කර දැමීමට ද හැකි වී තිබේ. එසේම වෙනත් රෝග සම්බන්ධව සිදුකරන ලද එන්නත්කරණයේ ද වර්ධනයක් ඇති වී තිබේ.
සෞඛ්‍ය අංශයේ වර්ධනයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස නිදහසින් පසු දශක කීපයක කාලයේ දී මෙරට වාර්ෂික ජනගහන වර්ධන වේගය විශාල ලෙස ඉහළ ගොස් ඇත. 1953 දී එය 2.8%ක් ද, 1963 දී 2.7%ක් ද, 1972 දී 2.5%ක් ද වී තිබේ. සෞඛ්‍ය පහසුකම්වල වර්ධනය නිසා මරණ ප්‍රමාණය (මරණ අනුපාතිකය) වේගයෙන් අඩු වීම හා උපත් අනුපාතිකය වර්ධනය ඊට හේතු විය. පසුව උපත් අනුපාතිකය ද අඩුවීමත් සමඟ අද වන විට මේ වර්ධන වේගය 1% අවට අගයක පවතී. 1960 දශකයේ දී පවුල් සැලසුම හඳුන්වා දීම ද මීට දායක වී තිබේ.
මෙරට සෞඛ්‍ය ක්ෂේත්‍රයේ ඇති වී තිබෙන වර්ධනයේ ප්‍රතිඵලය 3 වන වගුවේ සඳහන් සංඛ්‍යාලේඛන අනුව පෙනේ. සාක්කලාපයේ වෙන් රටවල් හා සංසන්දනය කිරීමේ දී ශ්‍රී ලංකාව ඉදිරියෙන් පසුවන රටක් බව පැහැදිලිය.
3 වන වගුව - සෞඛ්‍ය ක්ෂේත්‍රයේ ඇති වී තිබෙන වර්ධනය පෙන්වන දර්ශක
නිදහසෙන් පසුව ගත වූ කාලයේ දී අධ්‍යාපනය සම්බන්ධව ද කැපී පෙනෙන වර්ධනයක් දැකිය හැකි බව ඒ පිළිබඳ දත්ත අනුව පෙනේ. එවැනි කරුණු කීපයක් 4 වන වගුවේ දැක්වේ. 2019 වර්ෂයේ දී අධ්‍යාපනය වෙනුවෙන් දළ දේශීය නිෂ්පාදනයෙන් 1.93%ක් වැය කර තිබේ. නිදහස් අධ්‍යාපනය මෙන්ම ස්වභාෂා අධ්‍යාපනය අනිවාර්ය කිරීම ද සම්පූර්ණයෙන් ක්‍රියාත්මක වූයේ මෙරට නිදහස ලැබූ කාලය හා සමගාමීවය. එසේම රජයට අයත් නොවූ හා වෙනත් ආයතන මගින් පාලනය කළ පාසල් 1960 දශකය මුල දී රජයට පවරා ගන්නා ලදි. 1961 මුල දී 4592 ක් වු රජයේ පාසල් ගණන 1963 වන විට 8221 පමණ දක්වා වර්ධනය වීමෙන් ඒ බව පැහැදිලිය.
4 වන වගුව - අධ්‍යාපන අංශයේ වැදගත් දත්ත
මේ කාලය ඇතුළත සිදුව ඇති ජනගහන වර්ධනයට හා සමගාමීව පාසැල් ගණන මෙන්ම, පාසල් ශිෂ්‍යයන් හා ගුරුවරුන් සංඛ්‍යාව ද ඉහළ ගොස් ඇත. ඉහත සඳහන් කර ඇති පරිදි සමස්තයක් ලෙස රටේ ජනගහනය තුන් ගුණයකින් පමණ ඉහළ යද්දී, සමස්ත පාසල් සිසුන් ගණන සිව් ගුණයකට ආසන්නව (1948 දී මිලියන 1.18ක සිට හා 2020 දී මිලියන 4.27ක්) පමණ ඉහළ ගොස් තිබේ.
ආර්ථික වර්ධනය පිළිබඳව සලකන විට, දළ දේශීය නිෂ්පාදනය බොහෝදුරට අඛණ්ඩව වර්ධනය වී ඇති අතර 1990 දශකයේ සිට සිඝ්‍ර වර්ධනයක් පෙන්වයි. ඒක පුද්ගල දළ දේශීය නිෂ්පාදනය හා ආදායම 2019-2020 වර්ෂවල දී යළිත් පහළ බැස තිබේ.
සමස්ත ආර්ථිකය සඳහා ඇතැම් අංශවල දායකත්වය විශාල වශයෙන් වෙනස් වී ඇති බවද ඉහත වගුව බැලූ විට පෙනේ. කෘෂිකර්මයේ දායකත්වය ඒ අතරින් කැපී පෙනෙන ලෙස අඩු වී ඇතත් ඊට හේතුව සෙසු අංශවල දායකත්වය වේගයෙන් ඉහළ යාම බව පෙනෙන්නේ කෘෂිකර්ම අංශයේ නිෂ්පාදනය හා වෙළෙඳපොළ වටිනාකම ඉහළ ගොස් ඇති නිසාය.
නිදහසෙන් පසුව ලංකාවේ සිදු වී ඇති සංවර්ධනය පිළිබඳව විවිධ ආකාරයේ අදහස් සමාජයේ දැකිය හැකිය. මේ කාලය තුළ විද්‍යාව හා තාක්ෂණයට අදාළ සහ සමාජ සුබසාධනය පිළිබඳ අංශ කීපයක් හා සංවර්ධනය සඳහා දර්ශක ලෙස යොදාගත හැකි අංශ පිළිබඳ සංසන්දනයක් සිදුකිරීම මේ ලිපියේ අරමුණ වේ. මේ සඳහා විශේෂයෙන් තෝරගෙන ඇත්තේ සෞඛ්‍ය හා අධ්‍යාපනය යන අංශයි. එසේම සංවර්ධනය සඳහා වැදගත් වන විදුලිය හා ප්‍රවාහනය යන අංශය ද විස්තර කර තිබේ. මේ සඳහා දත්ත ලබාගැනීමේ දී මහ බැංකු වාර්තා, ඒ ඒ දෙපාර්මේන්තුවල පාලන වාර්තා සහ Economic Progress of Independent Sri Lanka නම් ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුවේ ප්‍රකාශනය යොදාගෙන ඇත. එසේම කොවිඩ් 19 වසංගත තත්ත්වය සමග දැඩි ලෙස වෙනස් වූ අංශවල දත්ත සඳහා 2018 හෝ 2019 වර්ෂ යොදාගෙන තිබේ.
සෞඛ්‍යය
නිදහසින් පසු ගත වූ කාලය තුළ සෞඛ්‍ය අංශයේ සිදුව ඇති වෙනස්කම් අතරින් වැදගත් වෙනස්කම් සමහරක් 2 වන වගුවේ දැක්වේ. මේ කාලය ඇතුළත මෙරට සෞඛ්‍යය හා පෝෂණ අංශයේ සැලකිය යුතු වර්ධනයක් සිදු වී තිබෙන බව පෙනේ.2 වන වගුව - සෞඛ්‍ය අංශයේ වැදගත් දත්ත
මේ කාලය තුළ නිදහස් සෞඛ්‍ය සේවාවක් පැවති අතර, මේ සඳහා රජය සාමාන්‍යයෙන් මුළු වියදමෙන් සැලකිය යුතු මුදලක් වැය කර තිබේ. නිදසුනක් ලෙස ගතහොත් 2019 දී මුළු දළ ජාතික නිෂ්පාදනයෙන් 1.63%ක් රජය සෞඛ්‍ය අංශය සඳහා වැය කර තිබේ. මේ කාලය ඇතුළත විශේෂ වැඩසටහන් මගින් වසූරිය හා මැලේරියාව වැනි රෝග මෙරටින් තුරන් කර දැමීමට ද හැකි වී තිබේ. එසේම වෙනත් රෝග සම්බන්ධව සිදුකරන ලද එන්නත්කරණයේ ද වර්ධනයක් ඇති වී තිබේ.
සෞඛ්‍ය අංශයේ වර්ධනයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස නිදහසින් පසු දශක කීපයක කාලයේ දී මෙරට වාර්ෂික ජනගහන වර්ධන වේගය විශාල ලෙස ඉහළ ගොස් ඇත. 1953 දී එය 2.8%ක් ද, 1963 දී 2.7%ක් ද, 1972 දී 2.5%ක් ද වී තිබේ. සෞඛ්‍ය පහසුකම්වල වර්ධනය නිසා මරණ ප්‍රමාණය (මරණ අනුපාතිකය) වේගයෙන් අඩු වීම හා උපත් අනුපාතිකය වර්ධනය ඊට හේතු විය. පසුව උපත් අනුපාතිකය ද අඩුවීමත් සමඟ අද වන විට මේ වර්ධන වේගය 1% අවට අගයක පවතී. 1960 දශකයේ දී පවුල් සැලසුම හඳුන්වා දීම ද මීට දායක වී තිබේ.
මෙරට සෞඛ්‍ය ක්ෂේත්‍රයේ ඇති වී තිබෙන වර්ධනයේ ප්‍රතිඵලය 3 වන වගුවේ සඳහන් සංඛ්‍යාලේඛන අනුව පෙනේ. සාක්කලාපයේ වෙන් රටවල් හා සංසන්දනය කිරීමේ දී ශ්‍රී ලංකාව ඉදිරියෙන් පසුවන රටක් බව පැහැදිලිය.
3 වන වගුව - සෞඛ්‍ය ක්ෂේත්‍රයේ ඇති වී තිබෙන වර්ධනය පෙන්වන දර්ශක
අධ්‍යාපනය
නිදහසෙන් පසුව ගත වූ කාලයේ දී අධ්‍යාපනය සම්බන්ධව ද කැපී පෙනෙන වර්ධනයක් දැකිය හැකි බව ඒ පිළිබඳ දත්ත අනුව පෙනේ. එවැනි කරුණු කීපයක් 4 වන වගුවේ දැක්වේ. 2019 වර්ෂයේ දී අධ්‍යාපනය වෙනුවෙන් දළ දේශීය නිෂ්පාදනයෙන් 1.93%ක් වැය කර තිබේ. නිදහස් අධ්‍යාපනය මෙන්ම ස්වභාෂා අධ්‍යාපනය අනිවාර්ය කිරීම ද සම්පූර්ණයෙන් ක්‍රියාත්මක වූයේ මෙරට නිදහස ලැබූ කාලය හා සමගාමීවය. එසේම රජයට අයත් නොවූ හා වෙනත් ආයතන මගින් පාලනය කළ පාසල් 1960 දශකය මුල දී රජයට පවරා ගන්නා ලදි. 1961 මුල දී 4592 ක් වු රජයේ පාසල් ගණන 1963 වන විට 8221 පමණ දක්වා වර්ධනය වීමෙන් ඒ බව පැහැදිලිය.
4 වන වගුව - අධ්‍යාපන අංශයේ වැදගත් දත්ත
මේ කාලය ඇතුළත සිදුව ඇති ජනගහන වර්ධනයට හා සමගාමීව පාසැල් ගණන මෙන්ම, පාසල් ශිෂ්‍යයන් හා ගුරුවරුන් සංඛ්‍යාව ද ඉහළ ගොස් ඇත. ඉහත සඳහන් කර ඇති පරිදි සමස්තයක් ලෙස රටේ ජනගහනය තුන් ගුණයකින් පමණ ඉහළ යද්දී, සමස්ත පාසල් සිසුන් ගණන සිව් ගුණයකට ආසන්නව (1948 දී මිලියන 1.18ක සිට හා 2020 දී මිලියන 4.27ක්) පමණ ඉහළ ගොස් තිබේ.
එමෙන්ම ගුරුවරුන් සංඛ්‍යාව ද මේ කාලය තුළ සත් ගුණයකින් ඉහළ ගොස් ඇත. රජයේ පාලසක එක් ගුරුවරයෙකුට සිටින ශිෂ්‍යයන් ගණන 1948 වර්ෂයේ දී 38ක් පමණ විය (ඉංග්‍රීසි මාධ්‍ය පාසල්වල 31ක් ද ස්වභාෂා පාසල්වල 40ක් ද විය). මේ අගය 2021 වර්ෂයේ දී 16 දක්වා අඩු වී ඇත (කෙසේ වෙතත් ඇතැම් ප්‍රදේශවල හා පාසල්වල මෙය මීට වඩා අධික වන්නේ පරිපාලන ගැටලු නිසා විය යුතුය.)
විශ්වවිද්‍යාල අධ්‍යාපනයේ කැපී පෙනෙන වෙනස්කම් සිදු වී තිබේ. ඉන් එකක් වන්නේ විද්‍යා විෂයයන්ට යොමු වීමේ දැකිය හැකි වර්ධනයයි. පොදුවේ ගත් විට අධ්‍යාපනයට බොහෝ ප්‍රමිති හඳුන්වා දීම මේ වර්ෂ 75ක කාලය තුළ සිදු වී ඇත. සමස්තයක් ලෙස අධ්‍යාපනය සඳහා ශ්‍රී ලංකා සුදුසුකම් රාමුව (SLQF) ද, වෘත්තීය පුහුණුව සඳහා ජාතික වෘත්තීය සුදුසුකම (NVQ) හඳුන්වා දී ඇත්තේ ද මේ කාලයේ දීය.
විශ්වවිද්‍යාල අධ්‍යාපනයේ කැපී පෙනෙන වෙනස්කම් සිදු වී තිබේ. ඉන් එකක් වන්නේ විද්‍යා විෂයයන්ට යොමු වීමේ දැකිය හැකි වර්ධනයයි. පොදුවේ ගත් විට අධ්‍යාපනයට බොහෝ ප්‍රමිති හඳුන්වා දීම මේ වර්ෂ 75ක කාලය තුළ සිදු වී ඇත. සමස්තයක් ලෙස අධ්‍යාපනය සඳහා ශ්‍රී ලංකා සුදුසුකම් රාමුව (SLQF) ද, වෘත්තීය පුහුණුව සඳහා ජාතික වෘත්තීය සුදුසුකම (NVQ) හඳුන්වා දී ඇත්තේ ද මේ කාලයේ දීය.
අධ්‍යාපන ක්ෂේත්‍රයේ ඇති වූ වර්ධනය පෙන්වන දර්ශක කිහිපයක් 5 වන වගුවේ දැක්වේ.
අධ්‍යාපනයේ ඇති වූ වර්ධනයේ ප්‍රධාන දර්ශකය ලෙස ගත හැක්කේ මෙරට සාක්ෂරතාවයේ හෙවත් කියැවීමේ හා ලිවීමේ හැකියාවේ සිදුව ඇති කැපී පෙනෙන වර්ධනයයි. 1948 දී 57.6ක් ලෙස පැවති සාක්ෂරතාවය 2020 වන විට 93%ක් පමණ වේ. සාක්ෂරතාවය අනුව අප පසුවන්නේ සාක් කලාපයේ දෙවැනි තැනය.
අධ්‍යාපනයේ ඇති වූ වර්ධනයේ ප්‍රධාන දර්ශකය ලෙස ගත හැක්කේ මෙරට සාක්ෂරතාවයේ හෙවත් කියැවීමේ හා ලිවීමේ හැකියාවේ සිදුව ඇති කැපී පෙනෙන වර්ධනයයි. 1948 දී 57.6ක් ලෙස පැවති සාක්ෂරතාවය 2020 වන විට 93%ක් පමණ වේ. සාක්ෂරතාවය අනුව අප පසුවන්නේ සාක් කලාපයේ දෙවැනි තැනය.
වෙනත් වැදගත් අංශ සැකෙවින්
පොදුවේ රටේ සංවර්ධනයට බලපාන අංශ කීපයක් සම්බන්ධව කෙටියෙන් සාකච්ඡා කිරීමට අපි අදහස් කළෙමු. ඒ අතර විදුලිබලය, ප්‍රවාහනය වැනි අංශ වැදගත්ය.
(1) විදුලිය
ශ්‍රී ලංකාව නිදහස ලබන අවස්ථාව වන විට කොළඹ බලාගාර තුනක් සහ තවත් නගර 51ක කුඩා විදුලි සැපයුම් පද්ධති ක්‍රියාත්මක කරන ලදි. ඒ මූලික වශයෙන් තාප විදුලියෙනි. 1947 අග වන විට කොළඹ පැවති බලාගාරවල ස්ථාපිත ධාරිතාව මෙගවොට් 18ක් පමණ වූ අතර, ජනනය කළ විදුලිබලය ගිගාවොට් පැය 53ක් විය. කොළඹ නගරය හා තදාසන්න ප්‍රදේශයේ විදුලි සැපයුම් ප්‍රදේශයේ විදුලි පාරිභෝගිකයන් ගණන 14,436ක් පමණක් විය. සමස්තයක් ලෙස ඒක පුද්ගල විදුලි පරිභෝජනය කිලෝවොට් 8ක් විය.
2020 වර්ෂය වන විට මෙරට ස්ථාපිත ධාරිතාවය මෙගාවොට් 4265 කි. ඊට ජලවිදුලිය (මෙගාවොට් 1383), ද්‍රව ඉන්ධන (මෙගාවොට් 1268), ගල්අඟුරු (මෙගාවොට් 900) සහ වෙනත් පුනර්ජනනීය ප්‍රභව (මෙගාවොට් 714)ක් අයත් වේ. ඒ වර්ෂයේ දී ජනනය කළ විදුලිබලය ගිගාවොට් පැය 15714ක් විය. ඒ වර්ෂයේ මුළු විදුලි පාරිභෝගිකයන් ගණන මිලියන 7.213ක් වු අතර, 2016 වර්ෂය වන විට ද මෙරට ජනගහනයෙන් 99.3%කට විදුලි සැපයුම ලබා දී තිබිණි. 2020 වන විට මෙරට ඒක පුද්ගල විදුලි පරිභෝජනය කිලෝවොට් පැය 686.7 දක්වා ඉහළ ගොස් ඇත.
(2) ප්‍රවාහනය
ප්‍රවාහන ක්ෂේත්‍රයේ වැඩි වර්ධනයක් සිදු වී ඇත්තේ මාර්ග ප්‍රවාහන ක්ෂේත්‍රයේ ය. ඒ වන විට පැවැති රජයේ වැඩ දෙපාර්තමේන්තුව මගින් 1948 අග වන විට නඩත්තු කළ කිලෝමීටර් 6,518ක් වු ඒ හා බී ශ්‍රේණිවල මාර්ග ප්‍රමාණය 2020 වන විට කිමී 12,225ක් පමණ දක්ව ඉහළ ගොස් තිබේ. මේ මාර්ග සහ අධිවේගී මාර්ග කිලෝමීටර් 312ක් ඇතුළත් ජාතික මහාමාර්ග අද මාර්ග සංවර්ධන අධිකාරිය යටතේ පාලනය වේ. (මෙම ජාතික මහාමාර්ග හැර, මෙරට සමස්ත මාර්ග පද්ධතියෙන් වෙනත් ආයතනවලින් පාලනය වන මාර්ග වර්ග තිබේ.)
1948 වර්ෂයේ දී මෙරට භාවිතයේ තිබූ සක්‍රිය මෝටර් රථ ප්‍රමාණය 47,810ක් වූ අතර, 2020 වන විට එය මිලියන 5.4 ඉක්මවා තිබේ. මේ අතරින් ප්‍රවාහන සේවා සඳහා වඩාත් වැදගත් වන්නේ පොදු මගී ප්‍රවාහනයයි. එනම් මාර්ගස්ථ මගී බස් හා දුම්රිය සේවයයි. මෙරට නිදහස ලබන විට පුද්ගලික සමාගම් 53ක් හා පුද්ගලයන්ට අයත් වූ බස් රථ බස් 2,583ක් පොදු මගී ප්‍රවාහනයට දායක විය. හිමිකරුවන්ගේ ඒකාධිකාරය යටතේ වූ පොදු මගී ප්‍රවාහනය විධිමත් වන්නේ 1958 වර්ෂයේ දී පොදු මගී බස් රථ ජනසතු කිරීම හා ලංගම බිහිවීම සමඟය. 1979 වර්ෂයේ දී පෞද්ගලික මගී ප්‍රවාහන සේවා යළි හඳුන්වා දෙන ලදි. 2019 වන විට ශ්‍රී ලංකා ගමනාගමන මණ්ඩලයට අයත් බස් රථ 5,048ක් ද, පෞද්ගලික බස් රථ 18,562ක් ද මගී ප්‍රවාහනයේ යෙදී තිබේ.
1948 වර්ෂයේ දී මෙරට තුළ කිලෝමීටර් 1,438ක දුම්රිය මාර්ග ප්‍රමාණයක් තිබූ අතර මෙය 2020 වන විට 1,648ක් පමණ දක්වා වර්ධනය වී තිබේ. නිදහසෙන් පසුව නව දුම්රිය මාර්ග තැනී ඇත්තේ සුළු ප්‍රමාණයක් වුවත්, තනි මාර්ග ගණනාවක් ද්විත්ව මාර්ග බවට පත් කිරීම ද සිදු වී ඇත. නිදහස ලැබූ වර්ෂය වන විට ද දුම්රිය දෙපාර්තමේන්තුව පාඩු ලබමින් තිබී ඇති අතර, ඒ සඳහා ප්‍රධාන හේතුව ලෙස දක්වා ඇත්තේ මගීන් මෙන්ම භාණ්ඩ ප්‍රවාහනය සඳහා ද වැඩි වශයෙන් මාර්ග ප්‍රවාහනය වෙත ජනතාව යොමුවීමය. එය මෙන්ම, සේවක පිරිස ද දුම්රිය සේවයේ මෙන්ම ශ්‍රී ලංගමයේ ද අලාභ සඳහා හේතු වී ඇති බව ප්‍රකට කරුණකි.
(3) තොරතුරු තාක්ෂණය
තොරතුරු තාක්ෂණය අද ලෝකයේ වඩාත් වැදගත් අංශයකි. ලෝකය අද සාකච්ඡා කරන්නේ තොරතුරු ආර්ථිකයක් පිළිබඳවය. 1990 දශකයේ දී මෙරට තොරතුරු හා සන්නිවේදන තාක්ෂණ අධ්‍යාපනය හා යටිතල පහසුකම් පුළුල් වීම ආරම්භ විය. මේ කාලය තුළ ඇති වූ වර්ධනයත් සමඟ පුද්ගලිකව මෙන්ම කර්මාන්තයක් ලෙස ද වැදගත් වී තිබේ. 2021 වර්ෂයේ දී මෙරට පරිගණක සාක්ෂරතාව හෙවත් පරිගණකයක් තනිව භාවිත කිරීමේ හැකියාව පැවතියේ ජනගහනයෙන් 34.1%කටය. එය ප්‍රදේශය (නාගරික, ග්‍රාමීය හා වතු) වශයෙන්, පළාත් අනුව, වයස් කාණ්ඩය හා අධ්‍යාපන මට්ටම අනුව සැලකිය යුතු තරමින් වෙනස් වේ. රැකියාවල නියුතු පරිගණක පිළිබඳ දැනුවත් වයස 15-69 අතර පිරිස් අතර පරිගණකක සාක්ෂරතාවය 66.3%ක් වන අතර එය වෘත්තිය කාණ්ඩය අනුව වෙනෙස් වේ. (2021 වර්ෂයේ දී මෙරට ඩිජිටල් සාක්ෂරතාවය 57.2%ක් වේ. ඩිජිටල් සාක්ෂරතාවය යනු පරිගණකයක්, ලැප්ටොප් පරිගණකයක් ටැබ් පරිගණකයක් හෝ ස්මාට් දුරකථනයක් තනිව භාවිත කිරීමේ හැකියාවයි. මෙම අගය පරිගණක සාක්ෂරතාවයට වඩා ඉහළ වීම ස්මාට් දුරකථන වෙත යොමුවීම පෙන්වන්නක් ලෙස සැලකේ)
2021 වර්ෂය වන විට මෙරට ඊමේල් හා අන්තර්ජාල දායකත්ව මිලියන 22.23ක් ඇත. පුද්ගලයින් දහසකට අන්තර්ජාල සම්බන්ධතා ගණන 1003.6කි. එය 2013 වර්ෂයේ දී පැවතී ඇත්තේ 97.6ක අගයකය. එසේම රට තුළ ජංගම දුරකථන මිලියන 29.9ක් භාවිතයට ගැනේ. සියලු වර්ගවල ජංගම දුරකථන ගතහොත්, පුද්ගලයන් 100කට දුරකථන 148.1ක් භාවිත වේ.
No comments:
Post a Comment