Revisiting the Past- පුස්තකාලයක් රකින උරුමයෙන් බිඳක්

ධනේෂ් විසුම්පෙරුම

(අවසන් යාවත්කාලීන කිරීම: 05.01.2023)

ජාතික කෞතුකාගාර දෙපාර්තමේන්තුවේ 146 වන සංවත්සරය හා සමගාමීව ජාතික කෞතුකාගාර පුස්තකාලය මගින් සුරකින උරුමයෙන් බිඳක් විදහාලන 'Revisiting the Past' නම් ප්‍රදර්ශනය 2023 ජනවාරි මස තුන්වන දින ආරම්භ විය. 

එහි දී සාමාන්‍ය පාඨකයා නොදකින දුර්ලභ හා වැදගත් ග්‍රන්ථ, පුස්කොළපොත්, අත්පිටපත්, මුද්දර, චිත්‍ර හා සිතියම් ආදිය මෙහි ප්‍රදර්ශනය කෙරේ. පුස්තකාලයක් රකින උරුමය කෙතරම් ද යන්න ගැන අදහසක් ලබාගැනීමට ඔබට මෙහි දී අවස්ථාව ලැබෙනු ඇත. 

මේ ප්‍රදර්ශනය 2023 ජනවාරි මස 20 දක්වා නැරඹීමට පුළුවන. එය පැවැත්වෙන්නේ කොළඹ ජාතික කෞතුකාගාරයේ ප්‍රධාන දොරටුව අසල ඇති ශ්‍රව්‍ය දෘශ්‍ය මැදිරියේය. 

මා එහි දී දුටු ඔබට ද දැකගත හැකි දෑ සමහරක් පිළිබඳ සටහනකි මේ.

• පැරණිම පුස්කොළ පොත - චුල්ලවග්ග පාලිය මෙරටින් හමුවන අප දන්නා පැරණිතම පුස්කොළ පොත වේ. මෙම පිටපත දඹදෙණි යුගයේ දී පමණ ලියවුණ බව සැලකේ.

චුල්ලවග්ගය

• ශ්‍රී ලංකාවේ මුද්‍රිත පළමු සිංහල ග්‍රන්ථය - සිංහල භාෂාවෙන් මුද්‍රණ ශිල්පය ආරම්භ වීමෙන් පසුව සිංහලෙන් මුද්‍රණය වී ඇති පළමු පොත වන මෙය ලන්දේසි පෙරදිග ඉන්දියා වෙළෙඳ සමාගම මගින් 1737 වර්ෂයේ දී මුද්‍රණය කරන ලද යාඥා පොතකි.

ශ්‍රී ලංකාවේ මුද්‍රිත පළමු සිංහල ග්‍රන්ථය - 1737

• හෙන්රි සෝල්ට්ගේ චිත්‍රයක් - මෙහි ගාල්ලට නුදුරු ප්‍රදේශයක දර්ශනයක් දැක්වේ. 1809 වර්ෂයේ දී හෙන්රි සෝල්ට් (1780-1827) විසින් අඳින ලද මෙය ඇතුළත් වන්නේ 'Twenty Four Views in St. Helena, the Cape, India, Ceylon, the Red Sea, Abyssinia and Egypt' නම් කෘතියේය. මෙහි දැක්වෙන්නේ ඕලන්දයින් විසින් තනන ලද ඇල අවසන් වූ ස්ථානයේ බව ඒ පිළිබඳ විස්තරයක දැක්වේ (ඒ චිත්‍රය සම්බන්ධ බ්‍රිතාන්‍ය පුස්තකාල පිටුවට මෙතැනින් පිවිසෙන්න) 

ගාල්ලට නුදුරු ප්‍රදේශයක දර්ශනයක් දැක්වෙන චිත්‍රයක්

• ඇන්ඩෘ නිකොල්ගේ චිත්‍ර දෙකක් - ඇන්ඩෘ නිකොල් (1804-1886) කොළඹ ඇකඩමියේ (වර්තමාන රාජකීය විද්‍යාලය) ‌චිතු ගුරුවරයෙකු ලෙස සේවය කිරීම සදහා 1846 දී මෙරටට පැමිණියේය. වසර කීපයක් මෙරට සිටි ඔහු අඳින ලද චිත්‍ර එකතුවක් කොළඹ ජාතික කෞතුකාගාර‌ය සතුව ප්‍රදර්ශනය කර තිබේ. මෙම ප්‍රදර්ශනයේ ඇත්තේ ඔහු විසින් අඳින ලද අනුරාධපුරයේ ථූපාරාමය හා පොළොන්නරුවේ ලංකාතිලකය යන චිත්‍ර දෙකයි.

අනුරාධපුර ථූපාරාමය

පොළොන්නරුවේ ලංකාතිලකය

• එච්. සී. පී. බෙල්ගේ සෙල්ලිපි සටහන් පොතක් - 1890 වර්ෂයේ දී මෙරට පළමු පුරාවිද්‍යා කොමසාරිස්වරයා ලෙස පත් වූ සිවිල් නිලධාරී එච්. සී. පී. බෙල් (1851-1937) විසින් සෙල්ලිපි පිටපත් සටහන් කිරීම සඳහා යොදාගත් පොතකි.

• එච්. සී. පී. බෙල්ගේ සටහන් පොතක්

• ශ්‍රී ලංකාවේ මැතිවරණ කොට්ඨාස මායිම් සිතියමේ පළමු සංශෝධනය (1933-34) - මෙම සිතියමේ සඳහන් වන ආකාරයට එය ලංකාවේ මැතිවරණ කොට්ඨාස මායිම් සිතියමේ පළමු සංශෝධනය පෙන්නුම් කරන්නකි. 1933-1934 වර්ෂ එහි සඳහන් වේ. 

මැතිවරණ කොට්ඨාස මායිම් සිතියමේ පළමු සංශෝධනය (1933-34)

• 1951 දී සම්මත වූ නිදහස් ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික ධජය - මෙරට ජාතික ධජය තීරණය කිරීම සඳහා පත් කරන ලද ජාතික ධජ කමිටුව මගින් සකස් කරන ලද ජාතික ධජයයි මේ. 1948.03.06 දින පත් කරන ලද සත් දෙනෙකුගෙන් යුක්ත ඒ කමිටුවේ සභාපති වූයේ එස්. ඩබ්ලිව්. ආර්. ඩී බණ්ඩාරනායක මහතාය. එහි ලේකම් තනතුර දරා ඇත්තේ සෙනරත් පරණවිතාන මහතාය. මේ වාර්තාව 1951 දී නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලයේ සභාගත කර තිබේ. එය පාර්ලිමේන්තු මාලාවේ (Parliamentary Series) පළමු පාර්ලිමේන්තුවේ හතරවැනි සැසියේ අංක 5 දරණ වාර්තාව ලෙස මුද්‍රණය වී ඇත. මේ ධජයට යටින් උක්ත නියෝජිතයන් සත් දෙනාගෙන්ත හය දෙනෙක් අත්සන් තබා ඇත. මෙය මුලින්ම ඔසවන ලද්දේ 1952 වර්ෂයේ නිදහස් උත්සවයේ දී බව සඳහන්ය.

1951 දී සම්මත වූ ජාතික ධජය

එහි දී ඔබට දැකගත හැක වෙනත් වැදගත් පොත් හා වෙනත් දෑ අතර පහත සඳහන් ඒවා ද වේ.

• විවිධ භාෂාවලින් ලියැවුණු පුස්කොළ පොත් ගණනාවක්
• පිලිප්පුස් බෝල්දියස්ගේ කෘතියේ පිටපතක්
• කපිතාන් චාල්ස් ඩී.සී. ඕබ්‍රයන්ගේ සිතුවම් කීපයක් (1864 මුද්‍රිත කෘතියක)
• රොබට් නොක්ස්ගේ කෘතියේ 1911 සංස්කරණයේ (රයන් සංස්කරණය) පිටපතක්
• සරසවි සඳරැස පුවත්පතේ 1881 කලාප ඇතුළත් වෙළුමක්.
• මුද්දර පොත් 
• 1949 දී නිකුත් වූ නිදහස් සමරු මුද්දර
• ජාතික කෞතුකාගාරයේ 100 වන හා 125 වන වර්ෂ සමරු මුද්දර
• මෙරට පළ වී ඇති කුඩාම කෘතියේ පිටපතක්
• ජාතික කෞතුකාගාර පුස්තකාලයේ ප්‍රතිග්‍රහණ ලේඛනයක්
• ජාතික කෞතුකාගාර සුචි කැබිනට්ටුවක් 

මේ ප්‍රදර්ශනයට ඇතුළු වන ස්ථානයේ ම දක්වා ඇති මේ ප්‍රදර්ශනය පිළිබඳ පුවරුවේ ජාතික කෞතුකාගාර පුස්තකාලයේ ආරම්භය සම්බන්ධව සඳහන් වේ (පහතින් සඳහන්ය). 

එහි සඳහන් කරුණක් එක් කරුණක් මගේ අවධානයට ලක් විය. එනම්, ජාතික කෞතුකාගාරය ස්ථාපිත කිරීමේ ලා රාජකීය ආසියාතික සමිතියේ ලංකා ශාඛාවේ දායකත්වයයි. එසේම එහි පුස්තකාලයේ ආරම්භයේ දී තිබූ පොත් 1440න් 815ක් ලබා දී ඇත්තේ ඒ සමිතියෙනි (1877 වර්ෂය සඳහා වන කෞතුකාගාර පාලනවාර්තාවේ ඒ පිළිබඳ සටහන පහත දැක්වේ). අද, ශ්‍රී ලංකා රාජකීය ආසියාතික සමිතිය නමින් ක්‍රියාත්මක මෙරට පැරණිතම පුස්තකාලයක් පවත්වාගෙන යන මේ සමිතියට මම ද කාලයක සිට සක්‍රිය ලෙස සම්බන්ධ වී සිටීම මට සතුටකි.

ජාතික කෞතුකාගාරයේ අධ්‍යක්ෂ ඒ. හේලි සම්පාදනය කළ 1877 වර්ෂයේ වාර්තාවෙන් උපුටාගත් කොටසක්
- මෙහි කෞතුකාගාර පුස්තකාලය ගැන ද, එහි ආරම්භක එකතුව ලැබුණු ආකරය ගැන ද සඳහන් වේ.

ප්‍රදර්ශනයේ විස්තර ඇතුළත් පෝස්ටරය