ධනේෂ් විසුම්පෙරුම
විදුසර, පි. 5, 13.01.2016 (Vidusara)
http://www.vidusara.com/2016/01/13/feature2.html
සාගර ආහාර ජාලයේ වැදගත් කාර්යයක්‌ සිදු කරන ජීවී කාණ්‌ඩයක්‌ ලෙස ශාක ප්ලවාංග දැක්‌විය හැකි ය. ඇසට නො පෙනෙන තරම් කුඩා ජීවී කාණ්‌ඩයක්‌ වන මේවා විශාල වශයෙන් දැකිය හැකි විට, ජලය මතුපිට කොළ පැහැයෙන් දිස්‌ වේ. මේ කොළ පැහැයට හේතුව වන්නේ ඒවායේ ඇතුළත් හරිතප්‍රද ය. ශාක ප්ලවාංගවල වැදගත්කම තීරණය වන්නේ එය ප්‍රාථමික නිෂ්පාදකයකු වීම නිසා ය. සාගරයේ ඉතා විශාල ප්‍රමාණවලින් හමු වන බැවින් ලෝකයේ සිදු වන සමස්‌ත ප්‍රභාසංශ්ලේෂණ ක්‍රියාවලියෙන් 50%ක්‌ පමණ සිදු කරන්නේ මේ ශාක ප්ලවාංග ය.
ප්ලවාංග-භක්‌ෂක මසුන් හා වෙනත් ජීවීන්, ඇතැම් මසුන් ගේ කීට අවස්‌ථා රැසක්‌ ම යෑපෙන්නේ මේ ප්‍රාථමික නිෂ්පාදකයා වන ශාක ප්ලවාංග ආහාරයට ගැනීමෙනි. මේ කුඩා මසුන් ආහාරයට ගන්නා විශාල මසුන් විශේෂ විශාල සංඛ්‍යාවක්‌ සාගරයේ ජීවත් වේ. මේ නිසා සාගර ආහාර ජාලයේ ආරම්භකයා හෙවත් ඊට පාදක වන ජීවී කාණ්‌ඩය වන්නේ ශාක ප්ලවාංග ය. මේ අනුව ශාක ප්ලවාංගවල වැදගත්කම ඉතා පැහැදිලි ය.
කෙසේ වෙතත් මේ ශාක ප්ලවාංග සාගරයේ සිදු වන විවිධ වෙනස්‌කම්වලට ද සංවේදී වේ. නිදසනක්‌ ලෙස ගත හොත් සාගරයේ උෂ්ණත්වය ඉහළ යැම, සාගරයේ දැකිය හැකි පෝෂක ප්‍රමාණය වැනි සාධක ගණනාවක්‌ ශාක ප්ලවාංගවල පැවත්ම සඳහා වැදගත් වන සීමාකාරී සාධක වේ. මෑතක දී සිදු කරන ලද මෙවැනි එක්‌ අධ්‍යයනයකින් දක්‌වා ඇති ආකාරයට ඉන්දියානු සාගරයේ බටහිර ප්‍රදේශයේ ශාක ප්ලවාංගවල කැපී පෙනෙන අඩු වීමක්‌ වාර්තා වේ.
මේ දත්ත මගින් හෙළි වී ඇති පරිදි මේ කලාපයේ ශාක ප්ලවාංගවල කැපී පෙනෙන අඩු වීමක්‌ දැකිය හැකි ය. වඩාත් පැහැදිලිව පවසන්නේ නම්, පසුගිය වසර හැටක පමණ කාලය ඇතුළත එහි ශාක ප්ලවාංග ප්‍රමාණය 20%ක්‌ පමණ ප්‍රමාණයකින් අඩු වී තිබේ. එසේ ම චන්ද්‍රිකා දත්ත අනුව, මෑත දී ගත වූ වසර 16ක පමණ කාලයේ දී මේ ප්ලවාංග අඩු වීම වඩාත් වේගවත් බව පෙනේ. ඒ ප්‍රමාණය 30%ක්‌ පමණ තරම් බව ද මේ පර්යේෂකයන්ගේ අදහස වේ.
මේ උෂ්ණත්වය ඉහළ යැම ශාක ප්ලවාංගවල අඩු වීම සඳහා බලපාන ආකාරය ද ඔවුන් පැහැදිලි කර තිබේ. මෙසේ උෂ්ණත්වය ඉහළ යැම හා සමග සාගරයේ මතුපිට ජලයේ ඝනත්වය අඩු වන අතර, වැඩි ඝනත්වයකින් යුක්‌ත ජලය ඊට වඩා පහළ මට්‌ටමකින් පවතියි. සිරස්‌ ස්‌තරීභවනය (vertical stratification) ලෙස හැඳින්වෙන මේ තත්ත්වය හේතුවෙන් සාගරයේ මතුපිට හා පහළ ප්‍රදේශ අතර ජලය සිරස්‌ව මිශ්‍ර වීම සිදු නො වේ. මෙය වැදගත් වන්නේ පෝෂක අතින් වඩා පොහොසත් වන්නේ සාගරයේ වඩා ගැඹුරු ප්‍රදේශවල ඇති ජලය වීම නිසා ය. ශාක ප්ලවාංග වර්ධනය වන්නේ එAවායේ වර්ධනය සඳහා අවශ්‍ය තරම් ආලෝකයක්‌ ලැබෙන සාගර මතුපිට පිහිටා ඇති කලාපයේ ය. ආලෝකය තිබුණ ද සාගරයේ ගැඹුර මට්‌ටම්වල සිය සාගර ජලය මතුපිට වෙත නො පැමිණීම නිසා, ශාක ප්ලවාංගවල වර්ධනය සඳහා ප්‍රමාණවත් තරම් පෝෂණයක්‌ නො ලැබී යයි.
මේ තත්ත්වය නිසා වර්තමානයේ ඉහතා ඉහළ නිෂ්පාදිතාවක්‌ ඇති සාගර කලාපයක්‌ වන මේ සාගර ප්‍රදේශයේ අනාගතයේ දී පාරිසරික වශයෙන් දැඩි පිරිහීමක්‌ ඇති විය හැකි බව මේ පර්යේෂකයන් ගේ අදහස වේ. මේ සඳහා ඔවුන් භාවිත කර ඇති වදන වන්නේ 'පාරිසරික කාන්තාරයක්‌' (ecological desert) යන්න ය.
මීට පෙර ප්‍රකාශයට පත් වූ ඇතැම් පර්යේෂණ වාර්තා කිහිපයකින් ම දැක්‌වෙන්නේ ඉන්දියානු සාගර කලාපයේ පවත්නා ශාක ප්ලවාංග ප්‍රමාණයේ වේගවත් වර්ධනයක්‌ මෑත කාලයේ දී දැකිය හැකි බවකි. නිදසුනක්‌ ලෙස ගත හොත් 2006 වර්ෂයේ දී ප්‍රකාශිත එක්‌ පර්යේෂණයකට අනුව වෙනත් බොහෝ නිවර්තන කලාපීය සාගර ප්‍රදේශවල දළ ප්‍රාථමික නිෂ්පාදනයේ අඩු වීමක්‌ දැකිය හැකි වුවත් ඉන්දීය සාගර ප්‍රදේශයේ ප්‍රාථමික නිෂ්පාදනයේ වර්ධනයක්‌ ඇති වූ බවක්‌ පෙන්වා දෙයි (මූලාශ්‍රය: Nature, DOI: 10.1038/nature05317). එසේ ම බටහිර ඉන්දීය සාගරයේ ශාක ප්ලවාංගවල 350% පමණ වර්ධනයක්‌ ඇති බවට එක්‌ අධ්‍යයන වාර්තාවකින් සංඛ්‍යාත්මකව දක්‌වා තිබීම ද විශේෂයකි. එහි දී අදාළ තත්ත්වයට හේතුව සේ පෙන්වා දී ඇත්තේ මෝසම් සුළං වර්ධනය වීමයි. (මූලාශ්‍රය: Science, DOI: 10.1126/science.1106610).
එහෙත් අප මාතෘකා කරගත් අධ්‍යයනයේ කතුවරුන් පෙන්වා දෙන්නේ ශාක ප්ලවාංගවල වර්ධනයක්‌ දැක්‌වූ අධ්‍යයනවල අවධානයට ලක්‌ ව ඇත්තේ කෙටි කාලයක්‌ සඳහා අදාළ දත්ත බවයි. එහෙත් මෙවැනි කරුණක්‌ සම්බන්ධව පැහැදිලි කිරීම සඳහා වඩා දිගු කාලයක්‌ ආවරණය කරන පරිදි දත්ත ලබාගත යුතු වේ. අප සාකච්ඡා කරන අධ්‍යයනය දිගුකාලීන දත්ත යොදාගත් අධ්‍යයනයකි. කෙටිකාලීන වශයෙන් ශාක ප්ලවාංග ප්‍රමාණයේ යම් යම් කැපී පෙනෙන වෙනස්‌කම් ඇති විය හැකි ය. නිදසුනක්‌ ලෙස පෙර සඳහන් කරන ලද අධ්‍යයනවල දී යොදාගත් කාලවකවානුවේ දී ශාක ප්ලවාංගවල වර්ධනයක්‌ සිදු වී ඇත. විශේෂයෙන් 1998-2005 අතර කාලයේ දී මෙවැනි වර්ධනයක්‌ දැකිය හැකි වී ඇත. එසේ සිදු ව ඇත්තේ 1998 දී පැවැති එල් නිනෝ තත්ත්වය නිසා උණුසුම් වූ සාගරය ඉන් පසුව පැමිණි ලා නිනා තත්ත්වය නිසා සිසිල් වීමයි. එහෙත් වඩා දිගුකාලීන දත්ත අනුව සිදු ව ඇත්තේ ප්ලවාංගවල අඩු වීමකි. විශේෂයෙන් දේශගුණ ආකෘති මගින් දක්‌වා ඇති පරිදි දිගුකාලීන වශයෙන් සිදු වන්නේ උෂ්ණත්ව ඉහළ යැමක්‌ වන නිසා බටහිර ඉන්දීය සාගරයේ ඇති විය හැකි තත්ත්වය අවධානයට යොමු කළ යුතු තත්ත්වයකි.
ඉන්දීය සාගරයෙන් අල්ලාගනු ලබන ටූනා මත්ස්‍යයන් ප්‍රමාණය ලෝකයේ සමස්‌ත ටූනා අස්‌වැන්නෙන් 20%ක්‌ තරම් වේ. විශේෂයෙන් මේ මසුන් ගේ ව්‍යාප්තිය සඳහා බලපාන එක්‌ සාධකයක්‌ වන්නේ ශාක ප්ලවාංග සුලබතාවයි. ශාක ප්ලවාංග අඩු වීමත් සමඟ මේ මත්ස්‍ය නිෂ්පාදනයට යම් බලපෑමක්‌ විය හැකි ය.
මේ තත්ත්වයේ බලපෑම ධීවර කර්මාන්තයට හා මත්ස්‍ය නිෂ්පාදනයට පමණක්‌ සීමා නො වන බව ද පැහැදිලි ය. විශේෂයෙන් ඉන්දීය සාගර කලාපයේ රටවල ආහාර සුරක්‌ෂිතතාවට මෙන්ම ඒ කලාපයේ සිට සාගර නිෂ්පාදන අපනයනය කරනු ලබන රටවලට ද මෙය අහිතකර ලෙස බලපෑ හැකි ය. මේ වන විට ද කලාපයේ මත්ස්‍ය අස්‌වනු අඩු වී ඇති බවට සාධක තිබේ. නිදසුනක්‌ ලෙස ගත හොත්, පසුගිය දශක පහක පමණ කාලයක දත්ත පිළිබඳව සැලකූ විට ඉන්දීය සාගරයේ ටූනා මත්ස්‍ය අස්‌වැන්න 50%-90% අතර ප්‍රමාණයකින් අඩු වී තිබේ. මේ සඳහා බලපා ඇති එක්‌ කරුණක්‌ වන්නේ අධික ලෙස ධීවර කර්මාන්තයේ යෙදීම වුව ද, ශාක ප්ලවාංග අඩු වීම නිසා මේ තත්ත්වය වඩාත් උග්‍ර විය හැකි ය.
අනෙක්‌ අතට මේ ශාල ප්ලවාංගවලින් සිදු වන සේවා අතර ඇත්තේ ආහාර නිෂ්පාදනය පමණක්‌ නො වේ. නිදසුනක්‌ ලෙස ගත හොත්, සූර්යතාපය අවශෝෂණය කරගැනීමට ද හැකියාවක්‌ ඇති බැවින් සාගරයේ උෂ්ණත්වය අඩු කිරීම සඳහා ද මේ ශාක ප්ලවාංගවලින් යම් බලපෑමක්‌ ඇති වේ.
මේ සියලු හේතු නිසා ඉන්දීය සාගරයේ මේ කලාපයේ ඇති වන වෙනස්‌කම් පිළිබඳව වඩාත් හොඳින් නිරීක්‌ෂණය කිරීමේ ඇති වැදගත්කම ද මේ පර්යේෂකයන් අවධාරණය කර ඇත.
(මූලාශ්‍රය: Geophysical Research Letters, DOI: 10.1002/2015GL066979)
http://www.vidusara.com/2016/01/13/feature2.html
ප්ලවාංග-භක්‌ෂක මසුන් හා වෙනත් ජීවීන්, ඇතැම් මසුන් ගේ කීට අවස්‌ථා රැසක්‌ ම යෑපෙන්නේ මේ ප්‍රාථමික නිෂ්පාදකයා වන ශාක ප්ලවාංග ආහාරයට ගැනීමෙනි. මේ කුඩා මසුන් ආහාරයට ගන්නා විශාල මසුන් විශේෂ විශාල සංඛ්‍යාවක්‌ සාගරයේ ජීවත් වේ. මේ නිසා සාගර ආහාර ජාලයේ ආරම්භකයා හෙවත් ඊට පාදක වන ජීවී කාණ්‌ඩය වන්නේ ශාක ප්ලවාංග ය. මේ අනුව ශාක ප්ලවාංගවල වැදගත්කම ඉතා පැහැදිලි ය.
කෙසේ වෙතත් මේ ශාක ප්ලවාංග සාගරයේ සිදු වන විවිධ වෙනස්‌කම්වලට ද සංවේදී වේ. නිදසනක්‌ ලෙස ගත හොත් සාගරයේ උෂ්ණත්වය ඉහළ යැම, සාගරයේ දැකිය හැකි පෝෂක ප්‍රමාණය වැනි සාධක ගණනාවක්‌ ශාක ප්ලවාංගවල පැවත්ම සඳහා වැදගත් වන සීමාකාරී සාධක වේ. මෑතක දී සිදු කරන ලද මෙවැනි එක්‌ අධ්‍යයනයකින් දක්‌වා ඇති ආකාරයට ඉන්දියානු සාගරයේ බටහිර ප්‍රදේශයේ ශාක ප්ලවාංගවල කැපී පෙනෙන අඩු වීමක්‌ වාර්තා වේ.
ශාක ප්ලවාංග අඩු වේ
ඉන්දියානු සාගරයේ බටහිර කලාපය යනු විශාලතම ශාක ප්ලවාංග අතිගහනයක්‌ (phytoplankton blooms) ඇති වන කලාපයකි. මේ කලාපය පදනම් කරගෙන සිදු කර ඇති උක්‌ත අධ්‍යයනයේ දී යොදාගෙන ඇති එක්‌ දත්ත සමූහයක්‌ වන්නේ බහුවිධ චන්ද්‍රිකා දත්ත මගින් ලබාගත් හරිතප්‍රද ප්‍රමාණය සම්බන්ධ දත්ත ය. මේ මගින් වසර 16ක පමණ අඛණ්‌ඩ කාලයක්‌ සඳහා වූ දත්ත රැස්‌ කරගෙන තිබේ. මේ වසර ප්‍රමාණය නිවර්තන සාගර කලාපවල ඇති වන කිසියම් ප්‍රවණතාවයක්‌ හඳුනාගැනීම සඳහා ප්‍රමාණවත් යෑයි සිතනු ලබන ප්‍රමාණයට සමාන වන අගයකි. එසේ ම ඓතිහාසික වශයෙන් හරිතප්‍රදවල ප්‍රමාණය පිළිබඳ දත්ත ලබාගෙන ඇත්තේ බහුවිධ ආකෘතියක්‌ යොදාගැනීමෙනි.මේ දත්ත මගින් හෙළි වී ඇති පරිදි මේ කලාපයේ ශාක ප්ලවාංගවල කැපී පෙනෙන අඩු වීමක්‌ දැකිය හැකි ය. වඩාත් පැහැදිලිව පවසන්නේ නම්, පසුගිය වසර හැටක පමණ කාලය ඇතුළත එහි ශාක ප්ලවාංග ප්‍රමාණය 20%ක්‌ පමණ ප්‍රමාණයකින් අඩු වී තිබේ. එසේ ම චන්ද්‍රිකා දත්ත අනුව, මෑත දී ගත වූ වසර 16ක පමණ කාලයේ දී මේ ප්ලවාංග අඩු වීම වඩාත් වේගවත් බව පෙනේ. ඒ ප්‍රමාණය 30%ක්‌ පමණ තරම් බව ද මේ පර්යේෂකයන්ගේ අදහස වේ.
සාගරයේ උණුසුම බලපාන අයුරු
මෙසේ සිදු වීමට හේතුව වන්නේ බටහිර ඉන්දියානු සාගරයේ සාමාන්‍ය උෂ්ණත්වයේ දැකිය හැකි වේගවත් වර්ධනයයි. මේ සාගර ප්‍රදේශයේ උෂ්ණත්වය පසුගිය ශතවර්ෂයක කාලය තුළ සෙල්සියස්‌ අංශක 1.2ක සාමාන්‍ය අගයකින් පමණ ඉහළ ගොස්‌ තිබේ. ලෝකයේ ගොඩබිම් ප්‍රදේශවල උෂ්ණත්වය ඉහළ යැමේ සාමාන්‍යය වන සෙල්සියස්‌ අශක 0.8ක ප්‍රමාණය හා සංසන්දනය කරන විට මෙය විශාල අගයකි.මේ උෂ්ණත්වය ඉහළ යැම ශාක ප්ලවාංගවල අඩු වීම සඳහා බලපාන ආකාරය ද ඔවුන් පැහැදිලි කර තිබේ. මෙසේ උෂ්ණත්වය ඉහළ යැම හා සමග සාගරයේ මතුපිට ජලයේ ඝනත්වය අඩු වන අතර, වැඩි ඝනත්වයකින් යුක්‌ත ජලය ඊට වඩා පහළ මට්‌ටමකින් පවතියි. සිරස්‌ ස්‌තරීභවනය (vertical stratification) ලෙස හැඳින්වෙන මේ තත්ත්වය හේතුවෙන් සාගරයේ මතුපිට හා පහළ ප්‍රදේශ අතර ජලය සිරස්‌ව මිශ්‍ර වීම සිදු නො වේ. මෙය වැදගත් වන්නේ පෝෂක අතින් වඩා පොහොසත් වන්නේ සාගරයේ වඩා ගැඹුරු ප්‍රදේශවල ඇති ජලය වීම නිසා ය. ශාක ප්ලවාංග වර්ධනය වන්නේ එAවායේ වර්ධනය සඳහා අවශ්‍ය තරම් ආලෝකයක්‌ ලැබෙන සාගර මතුපිට පිහිටා ඇති කලාපයේ ය. ආලෝකය තිබුණ ද සාගරයේ ගැඹුර මට්‌ටම්වල සිය සාගර ජලය මතුපිට වෙත නො පැමිණීම නිසා, ශාක ප්ලවාංගවල වර්ධනය සඳහා ප්‍රමාණවත් තරම් පෝෂණයක්‌ නො ලැබී යයි.
මේ තත්ත්වය නිසා වර්තමානයේ ඉහතා ඉහළ නිෂ්පාදිතාවක්‌ ඇති සාගර කලාපයක්‌ වන මේ සාගර ප්‍රදේශයේ අනාගතයේ දී පාරිසරික වශයෙන් දැඩි පිරිහීමක්‌ ඇති විය හැකි බව මේ පර්යේෂකයන් ගේ අදහස වේ. මේ සඳහා ඔවුන් භාවිත කර ඇති වදන වන්නේ 'පාරිසරික කාන්තාරයක්‌' (ecological desert) යන්න ය.
සෙසු පර්යේෂණවලට වඩා වෙනස්‌
කෙසේ වෙතත් මේ පර්යෙAෂණයෙන් හෙළි වූ කරුණු මේ විෂය සම්බන්ධව මෑතක දී සිදු කරන ලද වෙනත් පර්යේෂණවලින් අනාවරණය වූ කරුණුවලට වඩා වෙනස්‌ ය.මීට පෙර ප්‍රකාශයට පත් වූ ඇතැම් පර්යේෂණ වාර්තා කිහිපයකින් ම දැක්‌වෙන්නේ ඉන්දියානු සාගර කලාපයේ පවත්නා ශාක ප්ලවාංග ප්‍රමාණයේ වේගවත් වර්ධනයක්‌ මෑත කාලයේ දී දැකිය හැකි බවකි. නිදසුනක්‌ ලෙස ගත හොත් 2006 වර්ෂයේ දී ප්‍රකාශිත එක්‌ පර්යේෂණයකට අනුව වෙනත් බොහෝ නිවර්තන කලාපීය සාගර ප්‍රදේශවල දළ ප්‍රාථමික නිෂ්පාදනයේ අඩු වීමක්‌ දැකිය හැකි වුවත් ඉන්දීය සාගර ප්‍රදේශයේ ප්‍රාථමික නිෂ්පාදනයේ වර්ධනයක්‌ ඇති වූ බවක්‌ පෙන්වා දෙයි (මූලාශ්‍රය: Nature, DOI: 10.1038/nature05317). එසේ ම බටහිර ඉන්දීය සාගරයේ ශාක ප්ලවාංගවල 350% පමණ වර්ධනයක්‌ ඇති බවට එක්‌ අධ්‍යයන වාර්තාවකින් සංඛ්‍යාත්මකව දක්‌වා තිබීම ද විශේෂයකි. එහි දී අදාළ තත්ත්වයට හේතුව සේ පෙන්වා දී ඇත්තේ මෝසම් සුළං වර්ධනය වීමයි. (මූලාශ්‍රය: Science, DOI: 10.1126/science.1106610).
එහෙත් අප මාතෘකා කරගත් අධ්‍යයනයේ කතුවරුන් පෙන්වා දෙන්නේ ශාක ප්ලවාංගවල වර්ධනයක්‌ දැක්‌වූ අධ්‍යයනවල අවධානයට ලක්‌ ව ඇත්තේ කෙටි කාලයක්‌ සඳහා අදාළ දත්ත බවයි. එහෙත් මෙවැනි කරුණක්‌ සම්බන්ධව පැහැදිලි කිරීම සඳහා වඩා දිගු කාලයක්‌ ආවරණය කරන පරිදි දත්ත ලබාගත යුතු වේ. අප සාකච්ඡා කරන අධ්‍යයනය දිගුකාලීන දත්ත යොදාගත් අධ්‍යයනයකි. කෙටිකාලීන වශයෙන් ශාක ප්ලවාංග ප්‍රමාණයේ යම් යම් කැපී පෙනෙන වෙනස්‌කම් ඇති විය හැකි ය. නිදසුනක්‌ ලෙස පෙර සඳහන් කරන ලද අධ්‍යයනවල දී යොදාගත් කාලවකවානුවේ දී ශාක ප්ලවාංගවල වර්ධනයක්‌ සිදු වී ඇත. විශේෂයෙන් 1998-2005 අතර කාලයේ දී මෙවැනි වර්ධනයක්‌ දැකිය හැකි වී ඇත. එසේ සිදු ව ඇත්තේ 1998 දී පැවැති එල් නිනෝ තත්ත්වය නිසා උණුසුම් වූ සාගරය ඉන් පසුව පැමිණි ලා නිනා තත්ත්වය නිසා සිසිල් වීමයි. එහෙත් වඩා දිගුකාලීන දත්ත අනුව සිදු ව ඇත්තේ ප්ලවාංගවල අඩු වීමකි. විශේෂයෙන් දේශගුණ ආකෘති මගින් දක්‌වා ඇති පරිදි දිගුකාලීන වශයෙන් සිදු වන්නේ උෂ්ණත්ව ඉහළ යැමක්‌ වන නිසා බටහිර ඉන්දීය සාගරයේ ඇති විය හැකි තත්ත්වය අවධානයට යොමු කළ යුතු තත්ත්වයකි.
ආහාර ජාලය සඳහා වූ බලපෑම
ශාක ප්ලවාංගවල වැදගත්කම වන්නේ ඒවා සාගර ආහාර ජාලයේ පදනම වීම බව ඉහත දක්‌වන ලදි. මේ නිසා ශාක ප්ලවාංගවල සුලබතාව මත සාගරයේ හමු වන විවිධ මසුන් ගේ සුලබතාවය තීරණය වේ. මේ අතර ධීවර කර්මාන්තය සඳහා ද වැදගත් වන මත්ස්‍ය විශේෂ ගණනාවක්‌ ද වෙයි. අප සාකච්ඡා කරන ඉන්දීය සාගර කලාපය සම්බන්ධයෙන් ද මෙය වැදගත් වේ.ඉන්දීය සාගරයෙන් අල්ලාගනු ලබන ටූනා මත්ස්‍යයන් ප්‍රමාණය ලෝකයේ සමස්‌ත ටූනා අස්‌වැන්නෙන් 20%ක්‌ තරම් වේ. විශේෂයෙන් මේ මසුන් ගේ ව්‍යාප්තිය සඳහා බලපාන එක්‌ සාධකයක්‌ වන්නේ ශාක ප්ලවාංග සුලබතාවයි. ශාක ප්ලවාංග අඩු වීමත් සමඟ මේ මත්ස්‍ය නිෂ්පාදනයට යම් බලපෑමක්‌ විය හැකි ය.
මේ තත්ත්වයේ බලපෑම ධීවර කර්මාන්තයට හා මත්ස්‍ය නිෂ්පාදනයට පමණක්‌ සීමා නො වන බව ද පැහැදිලි ය. විශේෂයෙන් ඉන්දීය සාගර කලාපයේ රටවල ආහාර සුරක්‌ෂිතතාවට මෙන්ම ඒ කලාපයේ සිට සාගර නිෂ්පාදන අපනයනය කරනු ලබන රටවලට ද මෙය අහිතකර ලෙස බලපෑ හැකි ය. මේ වන විට ද කලාපයේ මත්ස්‍ය අස්‌වනු අඩු වී ඇති බවට සාධක තිබේ. නිදසුනක්‌ ලෙස ගත හොත්, පසුගිය දශක පහක පමණ කාලයක දත්ත පිළිබඳව සැලකූ විට ඉන්දීය සාගරයේ ටූනා මත්ස්‍ය අස්‌වැන්න 50%-90% අතර ප්‍රමාණයකින් අඩු වී තිබේ. මේ සඳහා බලපා ඇති එක්‌ කරුණක්‌ වන්නේ අධික ලෙස ධීවර කර්මාන්තයේ යෙදීම වුව ද, ශාක ප්ලවාංග අඩු වීම නිසා මේ තත්ත්වය වඩාත් උග්‍ර විය හැකි ය.
අනෙක්‌ අතට මේ ශාල ප්ලවාංගවලින් සිදු වන සේවා අතර ඇත්තේ ආහාර නිෂ්පාදනය පමණක්‌ නො වේ. නිදසුනක්‌ ලෙස ගත හොත්, සූර්යතාපය අවශෝෂණය කරගැනීමට ද හැකියාවක්‌ ඇති බැවින් සාගරයේ උෂ්ණත්වය අඩු කිරීම සඳහා ද මේ ශාක ප්ලවාංගවලින් යම් බලපෑමක්‌ ඇති වේ.
මේ සියලු හේතු නිසා ඉන්දීය සාගරයේ මේ කලාපයේ ඇති වන වෙනස්‌කම් පිළිබඳව වඩාත් හොඳින් නිරීක්‌ෂණය කිරීමේ ඇති වැදගත්කම ද මේ පර්යේෂකයන් අවධාරණය කර ඇත.
(මූලාශ්‍රය: Geophysical Research Letters, DOI: 10.1002/2015GL066979)
http://www.vidusara.com/2016/01/13/feature2.html
No comments:
Post a Comment