බළල් ගෘහාශ්‍රිතකරණය මුලින් ම සිදු ව ඇත්තේ මෑතපෙරදිග දී

ධනේෂ් විසුම්පෙරුම

විදුසර, 12.07.2017, පි. 6 (Vidusara)

http://www.vidusara.com/2017/07/12/feature2.html

බළලුන් යනු අතීතයේ සිට ම මිනිසුන්ට බොහෝ සමීප වූ සත්ත්ව විශේෂයකි. මී උවදුරට පිළියමක්‌ ලෙස මෙන්ම සුරතල් සතකු ලෙස ද ඇති කරන බළලුන් හා මිනිසුන් අතර සම්බන්ධයට සැලකිය යුතු ඉතිහාසයක්‌ ඇත. අතීතයේ යම් දිනයක බළලුන් ගෘහාශ්‍රිතකරණයට ලක්‌ වූ අතර ඒ කොතැනක කවර දා ද යන්න පැහැදිලි කිරීම මේ පිළිබඳ අවධානය යොමු කළ විද්‍යාඥයන් ගේ පර්යේෂණවලට පාදක ව තිබූ පැනයකි.

එහෙත් පසුගිය දා පළ වූ පර්යේෂණයකින් පෙන්වා දෙන ආකාරයට බළලුන් ගෘහාශ්‍රිතකරණය මුලින් ම සිදු වී ඇත්තේ මෑත පෙරදිග ප්‍රදේශයේ වන අතර පසුව පැරැණි ඊජිප්තුවේ ද එවැනි ගෘහාශ්‍රිතකරණයක්‌ සිදු ව ඇත. මේ සඳහා දායක වී ඇත්තේ එක ම වල් බළල් උප විශේෂයකි.

ප්‍රවේණික ද්‍රව්‍ය පිළිබඳ අධ්‍යයනයක්‌

වනගත ව වෙසෙන වල් බළලා (Wild cat) හෙවත් Felis silvestris විශේෂයේ උප විශේෂ පහක්‌ ලෝකයේ දැකිය හැකි ය. එහෙත් ඒ අතරින් ගෘහාශ්‍රිතකරණය වූ බළලා පැවතෙන්නේ කුමන විශේෂයකින් ද යන්න පැහැදිලි නො වී ය. මේ සියලු උප විශේෂ පෙනුමින් එක හා සමාන වන බැවින් ගෘහාශ්‍රිත බළලා ඇති වීමට හේතු වූ බළල් උප විශේෂය බාහිර රූපාකාරයෙන් වෙන් කර හඳුනාගැනීම කළ නොහැකි දෙයක්‌ විය. මේ නිසා මේ අධ්‍යයනය සිදු කළ විද්‍යාඥයන් ගේ අවධානය යොමු වූයේ බළලුන් ගේ ප්‍රවේණික ද්‍රව්‍ය මගින් ඔවුන් ගේ සම්භවය පිළිබඳ ගැටලුවට විසඳුමක්‌ ලබාගැනීමට ය.

මේ සඳහා ඔවුන් විවිධ පුරාවිද්‍යාත්මක ස්‌ථානවලින් ලබාගත් බළලුන් 209ක ගේ පමණ DNA දත්ත හදාරා ඇත. මේ සඳහා මෑත පෙරදිග, අප්‍රිකාව හා යුරෝපයෙන් ලබාගත් බළල් නිදර්ශකවලින් ලබාගත් මවු පාර්ශ්වයෙන් උරුම වන DNA හෙවත් mtDNA යොදාගෙන තිබේ. මේ පැරැණි DNA ලබාගැනීම සඳහා ලෝකයේ විවිධ ප්‍රදේශවලින් හමු වූ බළලුන් ගේ අස්‌ථි වැනි ශරීර කොටස්‌ යොදාගෙන ඇත. ඒවා අදින් වසර 100ක සිට 9,000ක්‌ පමණ දක්‌වා වූ කාල වකවානුවලට අයත් විය. එසේ ම මේ වන විට ලෝකයේ ජීවත් වන වල් බළලුන් ගේ ප්‍රවේණික ද්‍රව්‍ය ද මේ අධ්‍යයනය සඳහා යොදාගෙන ඇත. ඒ වල් බළල් විශේෂ අතරින් ගෘහාශ්‍රිත බළලුන්ට සම්බන්ධ වන්නේ කුමන විශේෂය ද යන්න අනාවරණය කරගැනීම සඳහා ය.

එක ම වල් බළල් විශේෂයකින් පැවත එයි

අධ්‍යයනයේ දී අනාවරණය වූ කරුණු අනුව අද ලෝකයේ දැකිය හැකි ගෘහාශ්‍රිත බළලුන් පැවත එන්නේ පෙර කී වල් බළල් උප විශේෂ අතරින් අප්‍රිකානු වල් බළලා ලෙස හඳුන්වන උප විශේෂය වන Felis silvestris lybica නම් උප විශේෂයෙනි. මේ වල් බළල් උප විශේෂය දැකිය හැක්‌කේ උතුරු අප්‍රිකාවේ හා මෑත පෙරදිග ප්‍රදේශයේ ය.

මෙහි දී හෙළි වී ඇති තොරතුරු අනුව බළලුන් ගෘහාශ්‍රිතකරණය වීම මුලින් ම සිදු ව ඇත්තේ මෑත පෙරදිග හෙවත් නිරිතදිග ආසියානු ප්‍රදේශවල බව මේ පර්යේෂකයන් ගේ අදහස වේ. මේ සඳහා හේතු වූයේ ඒ ප්‍රදේශවල විසූ මුල් ම ගොවීන් ගේ ධාන්‍යවලට මීයන් වැනි කෘන්තකයන් ගෙන් ඇති වූ හානිය විය හැකි ය. මේ සතුන් ගොදුරු කරගන්නා වල් බළලුන් ද එම කෘන්තකයන් දඩයම් කිරීමට මිනිස්‌ වාස ආශ්‍රිත ව වාසය කළ බව හා තමන්ට සිදු වූ සේවය නිසා ගොවීන් අතර වල් බළලුන්ට කැමැත්තක්‌ තිබෙන්නට ඇති බව සිතිය හැකි ය. එසේ කලක්‌ ගත වීමෙන් පසුව මිනිසුන් හා සමීප වී ගෘහාශ්‍රිතකරණය වන්නට ඇති බවත් මේ අනුව පෙනේ. ඒ අනුව මිනිසුන් විසින් බළලුන් අල්ලා ඇති කරන ලද බවට ඇති අදහස බැහැර වන බව පෙනේ. මේ ප්‍රදේශයෙන් ගෘහාශ්‍රිත බළලුන් මිනිසුන් සමග යුරෝපයට හා අප්‍රිකාවට ව්‍යාප්ත වී ඇත. මේ ව්‍යාප්තිය අදින් වසර 6,400කට පමණ පෙර ආරම්භ වූ බව පෙන්වා දී තිබේ.

කෙසේ වෙතත් ඉන් පසුව සිදු වූ තවත් ගෘහාශ්‍රිතකරණයක්‌ සම්බන්ධව ද මෙහි දී සාධක ලැබී තිබේ. ඊජිප්තුවේ අද වාසය කරන ගෘහාශ්‍රිත බළලා පැවත එන්නේ මුලින් ගෘහාශ්‍රිතකරණය වූ මෑත පෙරදිග ප්‍රදේශවලින් ගෙන ආ බළලුන් වෙතින් ද, එසේ නැත හොත් ඔවුන් පැවත එන්නේ ඊජිප්තුවේ ම සිදු වූ තවත් දෙවැනි ගෘහාශ්‍රිතකරණය ප්‍රතිඵලයක්‌ ලෙස ද යන්න මේ අධ්‍යයනයෙන් මතු වූ තවත් ගැටලුවකි. මේ දෙවැනි ගෘහාශ්‍රිතකරණය අදින් වසර 3,500කට පමණ පෙර සිදු ව ඇති අතර, ඉන් පසු එම බළලුන් මධ්‍යධරණි ප්‍රදේශවලට හා පැරැණි ලෝකයේ සෙසු රටවලට ව්‍යාප්ත වී තිබේ. එය සාර්ථක ව්‍යාප්ත වීමක්‌ සේ සැලකේ.

මේ ගෘහාශ්‍රිතකරණ සිදුවීම් දෙකට ම සම්බන්ධ වී ඇත්තේ අප්‍රිකානු වල් බළල් උප විශේෂය හෙවත් Felis silvestris lybica උප විශේෂයයි. බළලුන් ගේ ගෘහාශ්‍රිතකරණය සංකීර්ණ හා දිගුකාලීන ක්‍රියාවලියක්‌ වී ඇති බව පැහැදිලි ය.

බළලුන් ගේ ඇති වූ වෙනස්‌කම්

මේ ආකාරයෙන් මිනිසුන් සමග සමීප ලෙස වාසය කිරීමෙන් ගෘහාශ්‍රිතකරණය වූ බළලා තැනින් තැනට සංක්‍රමණය වූ මිනිසුන් සමග වෙනත් ප්‍රදේශවලට ව්‍යාප්ත වූයේ ය. එය ගොඩබිමින් මෙන්ම නැව් මාර්ගයෙන් ද සිදු ව තිබේ. රට රටවල් අතර පැවැති වෙළෙඳාම ද මීට හේතු වූ මූලික සාධකයකි. වෙළෙඳ නැව්වල මීයන් දඩයම් කිරීම සඳහා යොදාගත් බළලුන් නිසා ගෘහාශ්‍රිත බළලුන් වෙනත් ප්‍රදේශවලට පැතිර ගියේ ය. බෝල්ටික්‌ මුහුද ආශ්‍රිත ව පිහිටා තිබූ වයිකිං ජනාවාසයකින් ඊජිප්තුවට සමීපතා දක්‌වන බළලුන් ගේ අස්‌ථි ආදිය හමු වීම මේ ව්‍යාප්තිය පෙන්වන සිදුවීමකි.

මේ අධ්‍යයනයේ දී බළලුන් ගේ ප්‍රවේණික ද්‍රව්‍ය ආශ්‍රියෙන් බළලුන් ගේ සමේ දැකිය හැකි රටා ගැන අපූරු කරුණු හෙළි වී තිබේ. පළමුව ගෘහාශ්‍රිතකරණය කරන ලද බළලුන් වැඩි වශයෙන් ම ඉරි සහිත සතුන් වූ අතර මුල් කාලයේ වඩාත් දැකිය හැකි වූයේ මේ සතුන් ය. එය වල් බළලුන් ගේ සමේ දැකිය හැකි වූ රටාව හා සමාන විය. මේ සඳහා වෙනත් පුරාවිද්‍යාත්මක සාධක ද දැකිය හැකි ය. නිදසුනක්‌ ලෙස පැරැණි ඊජිප්තු චිත්‍ර ආදියේ දැක්‌වෙන්නේ ඉරි සහිත වූ බළලුන් ය. ශරීරයේ පැල්ලම් සහිත ස්‌වභාවයෙන් යුත් බළලුන් දැකිය හැකි වන්නේ මධ්‍යතන යුගයෙන් පසු ව ය. විශේෂයෙන් 18 වැනි සියවසේ දී පමණ සිට මේ තත්ත්වය වැඩි වශයෙන් දැකිය හැකි විය. වර්තමානය වන විට ගෘහාශ්‍රිත බළලුන් අතරින් 80%ක්‌ පමණ මේ පැල්ලම් සහිත (blotchiness) ස්‌වභාවයේ බළලුන් ය. එය වල් බළලුන් අතර දැකිය හැක්‌කේ ඉතා අඩුවෙනි.

මෙසේ බළලුන් ගේ සමේ රටාව වෙනස්‌ වීමට හේතුව ජානයක්‌ වන අතර එය සිදු ව ඇත්තේ බළලුන් අභිජනනයේ දී මිනිසුන් සිදු කළ තෝරාගැනීම නිසා බව මේ පර්යේෂකයන් ගේ අදහසයි. අතීතයේ දී මිනිසුන්ට බළලුන් ගේ පෙනුමට වඩා ඔවුන් ගේ හැසිරීම වැදගත් වී ඇත. වෙනත් ආකාරයකින් පවසන්නේ නම් බළලුන් අභිජනනයේ දී අතීතයේ දී වඩා වැදගත් වූයේ ඒ සතුන්ට මීයන් ඇල්ලීමට පැවැති හැකියාවයි. එහෙත් පසු කලක බළලුන් ඇති කිරීමේ දී සමේ රටාව වැනි කරුණුවලට ද වැදගත්කමක්‌ හිමි වූ බව පෙනේ.

(මූලාශ්‍රය: Nature Ecology, DOI: 10.1038/s41559-017-0139)

http://www.vidusara.com/2017/07/12/feature2.html

පොලිතීන් තහනමට ජයවේවා, ඒත්........

(මේ ලිපිය ලියන ලද්දේ 2006 වර්ෂයේදී ශ්‍රී ලංකාවේ පොලිතින් භාවිතය සඳහා පළමුවරට සීමා පනවමින් ගැසට් නිවේදනයක් නිකුත් කළ අවස්ථාවේදීය. එම තහනම ප්‍රායෝගිකව ක්‍රියාත්මක නොවූ බව අප දන්නා කරුණකි. - ධනේෂ් විසුම්පෙරුම 14.07.2017)

ධනේෂ් විසූම්පෙරුම

විදුසර, 2006.12.27 (Vidusara)

http://www.vidusara.com/2006/12/27/feature1.html (in kaputa font)


තුනී පොලිතින් භාවිතය හා නිෂ්පාදනය තහනම් වූව ද මයික්‍රෝන 20ට වැඩි ඝනකමකින් යූක්ත පොලිතින් භාවිතය හෝ නිෂ්පාදනය තහනම් නො වේ. මේ නිසා වැඩි ඝනකමින් යූක්ත පොලිතින්වලින් නිෂ්පාදිත ලන්ච් ෂීටි හා ෂොපින් බෑග් වර්ග වෙළෙඳපොළට පැමිණිය හැකි ය. මේ වන විටත් ඇතැම් පොලිතින් නිෂ්පාදකයන් මේ සඳහා උනන්දු වී ඇත. මේවා වර්තමාන ලන්ච්ෂීටි හා ෂොපින් බෑග්වලට වඩා මිලෙන් අධික වනූ ඇත.

දිගු කලක් තිස්සේ අප අපේක්ෂා කළ පොලිතින් තහනම අවසානයේ දී ක්‍රියාත්මක වීමට යයි. ලබන ජනවාරි මස 1 වැනි දින පටන් ක්‍රියාත්මක වීමට නියමිත මෙම නව නීති අනූව ඝනකමින් මයික්‍රෝන විස්සට අඩූ පොලිතින් නිෂ්පාදනය, අලෙවිය සහ භාවිතය තහනම් වේ. පරිසර නීතියේ ප්‍රතිපාදන අනූව පරිසර අමාත්‍යවරයා විසින් 2006 ඔක්තෝබර් 10 වන දින ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අංක 1466/5 දරන ගැසටි නිවේදනය අනූව මේ තත්ත්වය උදා වී ඇත. පරිසර නීතිය අනූව මෙම නියෝග කඩ කරන අයකු ඒ සඳහා වරදකරු වූව හොත් රුපියල් 10,000ක දඩයක් හෝ වසර දෙකක සිර දඬූවමක් හෝ ඒ දඬූවම් දෙකට ම යටත් වීමට සිදු වනූ ඇත.

මෙම නව නියෝගවලට අනූව පොලිතින් යනූවෙන් පොලිඑතිලින්, පොලිප්‍රොපිලින්, පොලිස්ටයිරින්, පොලිවයිනයිල් ක්ලෝරයිඩ්, පොලිඑතිලින් ටෙරිප්තලේටි හෝ වෙනත් සමාන අමූද්‍රව්‍යවලින් කරනූ ලබන නිෂ්පාදන අචහස් කෙරෙයි. මේ නිෂ්පාදන සඳහා

රැගෙන යාම, ඇසිරීම, එතීම හෝ ඇසූරුම් කිරීම සඳහා නිපදවන නිෂ්පාදන ඇතුළත් වේ. මේ නීති විශේෂයෙන් ම පාරිසරික වශයෙන් මේ වන විටත් හිසරදයක් වී ඇති ලන්ච් ෂීටි, ග්‍රොසරි බෑග් හා ෂොපින් බෑග් වර්ගවලට බලපායි.

කිසිදු සැකයක් නොමැති ව මෙම නියෝග අපේ රටෙි පාරිසරික අර්බූද පිළිබඳ කථාවේ, එසේත් නැත හොත් පරිසරය රැකගන්නට ක්‍රියාත්මක අරගලයේ වැදගත් සන්ධිස්ථානයකි.

පොලිතීන් හා පරිසරය

රටෙි පරිසරය සම්බන්ධයෙන් ඉතා බරපතල ගැටලූවක් බවට පත් ව ඇති පොලිතින් නිසා ඇති වන ගැටලූ අපි දිගු කලක පටන් අත්විඳිමින් සිටිමූ. මේවා පරිසරයට එක් වීම නිසා සිදු වන හානිය ඉතා විශාල ය. නිදසූනක් ලෙස පහසූවෙන් දිරාපත් නො වන පොලිතින් නිෂ්පාදන නිසා පරිසරය දූෂණය වීම, හා ජල මාර්ග අවහිර වීම වැනි තත්ත්ව අපි අත්දුටූවෙමූ. ඒ විනාශයේ තරම ප්‍රත්‍යක්ෂ කරගත්තෙමූ. මේ සඳහා තුනී පොලිතින් එනම් මයික්‍රෝන 20ට අඩූ ඝනකමක් ඇති පොලිතින්වලින් ඇති දායකත්වය අධික ය. මෙම නිෂ්පාදන වැඩි වාර ගණනක් භාවිතය ඉතා අසීරු ය. මේ නිසා බොහෝ විට එක් වරක් පමණක් භාවිතයෙන් පසූ ඉවත දෑමීමට සිදු වේ. (මෑත කාලයේ දී මෙවැනි පොලිතීන් නිෂ්පාදන ඇතැම් විට එක්වරක් වත් භාවිත කළ හැක්කේ අසීරුවෙනි. මේ සඳහා හේතු වී ඇත්තේ අමූද්‍රව්‍ය මිල ඉහළ යාම බව ද පැවසෙයි). පොලිතින් හා ප්ලාස්ටික්වලින් කෙරෙන කල් පවතින නිෂ්පාදන මෙන් නො ව මේවා නිසා පරිසරයට එකතු වන පොලිතින් ප්‍රමාණය අධික ය. එසේ ම මෙම තුනී පොලිතින් නිෂ්පාදන ප්‍රතිචක්‍රිකරණය ද අපහසූ වී ඇති බව පෙනේ. (අපේ රටෙි ප්‍රතිචක්‍රිකරණය කරනූ ලබන්නේ පරිභෝජනය කෙරෙන ප්ලාස්ටික් ප්‍රමාණයෙන් ඉතා සූළු ප්‍රමාණයකි. ඒ සඳහා ක්‍රමවත් හා පූළුල් උත්සාහයක් තවමත් දෑකගත නොහැකි ය.)

අපේ රටෙි ඒක පූද්ගල ප්ලාස්ටික් පරිභෝජනය කිලෝ ග්‍රෑම් 4.5ක් බව කලකට පෙර වාර්තා වී තිබිණිි. මෙය මේ වන විට තවත් වැඩි වී ඇතිවාට සැක නැත. මේ අතරට පොලිතින් නිෂ්පාදකයන් පවසන ආකාරයට එක් දිනක දී රටෙි භාවිත වන ලන්ච්ෂීටි මිලියන 5ක් ද ඇතුළත් ය. භාවිතයෙන් පසූව අනිවාර්යයෙන් ම ඉවත දැමෙන ලන්ච්ෂීටි භාවිතයේ තරම කෙබඳු දෑයි මෙම සංඛ්‍යාලේඛනවලින් සිතා ගත හැකි ය.

මේ තත්ත්වය හා ඒ සඳහා වන විසඳුම් පිළිබඳව ද එතරම් කලක පටන් සාකච්ඡා කර ඇත්තෙමූ. මෙි සඳහා යම් ආකාරයක සීමාකිරීම්, තහනමක් හෝ බදු හෝ දඩ වැනි ක්‍රමයක් හෝ ක්‍රම එකතුවක අවශ්‍යතාව පිළිබඳව යෝජනා වී තිබිණිි. අපි ද මේ පිළිබඳව විදුසර පූවත්පත මගින් ම කිහිප වරක් ම කතා කර ඇත්තෙමූ.

ලෝකයේ වෙනත් රටවල් ද මේ තත්ත්වයට මූහූණ දුන් අතර ඒ සඳහා පියවර ද ගෙන ඇත. බංග්ලාදේශය, ඉන්දියාවේ ඇතැම් ප්‍රාන්ත හා දකුණූ අප්‍රිකාව මේ අතර වෙයි. බංග්ලාදේශය වැනි රටවල මේ තත්ත්වය වඩාත් සාර්ථක ය.

අපේ රටෙි පොලිතින් නිෂ්පාදන සීමා කිරීම හා තහනම් කිරීම පිළිබඳව මැතිවරණ පොරොන්දුවලින් ද සහතික දී තිබේ. එසේ ම කලින් කලට පත් වූ පරිසර අමාත්‍යවරුන් කිහිප දෙනකු දුන් පොරොන්දු ද අප ගේ මතකයේ තිබේ. කෙසේ වෙතත් මේ දක්වා මෙම තහනම ප්‍රායෝගික යථාර්ථයක් බවට පත් නො වී ය. අවසානයේ දී එය යථාර්ථයක් බවට පත් වීමට ආසන්න අවස්ථාවේ දී මේ පිළිබඳව මඳක් විමසා බැලීම සූදුසූ ය. විශේෂයෙන් මෙම තහනම මගින් පමණක් පොලිතීන් නිසා ඇති වී තිබෙන පරිසර දූෂණය ඇතුළු ගැටලූ වළක්වා ලිය හැකි ද යන්න විමසා බැලීම සූදුසූ ය.

තහනමේ බලපෑම

රජය ගෙන ආ නව තහනම නිසා ඇති විය හැක්කේ කෙබඳු බලපෑමක් ද යන්න මඳක් විමසා බැලීම වැදගත් ය. නිදසූනක් ලෙස රජය මෙමගින් බලාපොරොත්තු වනූයේ ඇතැම් වර්ගවල පොලිතින් නිෂ්පාදන නිෂ්පාදනය, අලෙවිය හා භාවිතය වැළැක්වීම ය. එමගින් මෙම ද්‍රව්‍ය පරිසරයට එකතු වීම වළක්වා පරිසර දූෂණය නවත්වා ලීම ය. නීති සම්පාදනය පමණක් නො ව මේ සඳහා නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීමේ ක්‍රමවේදයක් ද අවශ්‍ය ය. එවැන්නක් ද සැකසෙනූ ඇතැ යි අපේක්ෂා කරමූ. අදාළ නීති උල්ලංඝනය කරන්නවූන් අල්ලාගැනීම සඳහා අවශ්‍ය පියවර ගැනීම මෙන්ම දඬූවම් ලබා දීමට පියවර ගැනීම ද වැදගත් ය.

මෙම තහනම නිසි ආකාරයට ක්‍රියාත්මක වූව ද ඇති විය හැකි ගැටලු අතර වැදගත් කරුණක් වන්නේ ෂොපින් බෑග් සහ ලන්ච් ෂීටි සඳහා මේ වන විට පූළුල් විකල්පයක් නොමැති වීම ය. මේ වන විට පොලිතීන් සඳහා විවිධ විකල්ප භාවිතයට පැමිණ ඇතත් ඒ සූළු ප්‍රමාණවලිනි. සිලි සිලි බෑග් වෙනූවට අතීතයේ දී භාවිත කළ විවිධ පරිසර හිතකාමී බෑග් වර්ග දෑන් වෙළදපොළේ පවතී. මේ අතර රෙදි, හණ, පන් ආදියෙන් කළ බෑග් වර්ග තිබේ. මේවා අනාගතයේ ඇති විය හැකි ඉල්ලූම සමඟ ව්‍යාප්ත වනූ ඇත. එසේ ම ජෛව හායනයට ලක් වන පොලිතින් බෑග් නිෂ්පාදනය ද දෑන් දෑන් ප්‍රචලිත වෙමින් පවතී. මෙවැනි නිෂ්පාදන හා කර්මාත්න සඳහා යම් යම් සහන ආදිය ලබා දීම ඵලදායක විය හැකි ය. ලන්ච් ෂීටි වෙනූවට ආදේශයක් ලෙස මැතක දී කරළියට පැමිණි පදම් කළ කෙසෙල් කොළය තවත් හොඳ විකල්පයකි. අනෙක් අතට ප්ලාස්ටික්වලින් නිෂ්පාදිත වූව ද කෑම පෙටිටිය මේ සඳහා හොඳ විකල්පයකි.

මෙම විකල්ප නිෂ්පාදන ද පූළුල් ව ව්‍යාප්ත වූව හොත් නියෝග යම් පමණකින් හෝ සාර්ථක වනූ ඇතැයි යන්න අප ගේ හැඟීමයි. එසේ ම එය අපේ ප්‍රාර්ථනාවයි. කෙසේ වෙතත් එහි දී වෙළෙඳ උපක්‍රම හා ජනතාව ගේ ආකල්පවලින් සැලකිය යූතු අභියෝගයක් එල්ල වනූ ඇත.

තුනී පොලිතින් භාවිතය හා නිෂ්පාදනය තහනම් වූව ද මයික්‍රෝන 20ට වැඩි ඝනකමකින් යූක්ත පොලිතින් භාවිතය හෝ නිෂ්පාදනය තහනම් නො වේ. මේ නිසා වැඩි ඝනකමින් යූක්ත පොලිතින්වලින් නිෂ්පාදිත ලන්ච් ෂීටි හා ෂොපින් බෑග් වර්ග වෙළෙඳපොළට පැමිණිය හැකි ය. මේ වන විටත් ඇතැම් පොලිතින් නිෂ්පාදකයන් මේ සඳහා උනන්දු වී ඇත. මේවා වර්තමාන ලන්ච්ෂීටි හා ෂොපින් බෑග්වලට වඩා මිලෙන් අධික වනූ ඇත.

එවැනි නිෂ්පාදන වෙළෙඳපොළට පැමිණීම තුළ නව නීති සඳහා ජනතාව කුමන ආකාරයක ප්‍රතිචාරයක් දක්වන්නේ ද යන්න අනූව මෙම වැඩි ඝනකමක් ඇති ද්‍රව්‍යවල අලෙවිය තීරණය වනූ ඇත. ඇතැම් විට වැඩි මිලක් ගෙවා පූරුදු ආකාරයට ම ලන්ච්ෂීටි හා සිලි සිලි බෑග් වර්ග භාවිතයට ද ජනතාව යොමූ විය හැකි ය. ඒවා නැවත නැවතත් භාවිත කළ හැකි වූව ද පහසූව පමණක් ම සොයන පිරිස් ඒ සඳහා යොමූ වේ ද යන්න ද ගැටලූවකි. අප රටෙි ද පැතිර යන වරක් භාවිතයෙන් පසූ ඉවත දෑමීම ආඩම්බරයක් සේ සලකන ඩිස්පෝසබල් සංස්කෘතියට (මේ සඳහා යෝග්‍ය යෙදුමක් සොයාගත යූතු ය) අනූගත පිරිස් ලන්ච් ෂීටි හා ෂොපින් බෑග් නැවන නැවත භාවිතයට හූරු වේ ද යන්න සැක සහිත ය. එසේ වන්නේ ඒවායේ මිල මූදල් පසූම්බියට දෑනෙන ආකාරයේ ප්‍රමාණයකින් ඉහළ ගිය හොත් පමණකි. මේ නිසා අවසානයේ තුනී පොලිතින්වලින් සිදු වන පරිසර දූෂණය වෙනූවට වඩා ඝනකම පොලිතීන්වලින් සිදු වන පරිසර දූෂණයක් අපට අත්විඳින්නට සිදු විය හැකි ය. ඒ වැඩි ඝනකමක් සහිත ද්‍රව්‍ය නිෂ්පාදනයට වැය වන වැඩි සම්පත් භාවිතයක් සමගිනි. මේවා නිෂ්පාදනයට වැඩි පොලිතින් ප්‍රමාණයක්, වැඩි බලශක්තියක් අවශ්‍ය වේ. අප සිතන අකාරයට කටයූතු මේ ආකාරට ද සිදු වීමට ඉඩ තිබේ. මෙය තත්ත්වය දෙස අසූබවාදී ලෙස බැලීමක් නො ව ඇති විය හැකි තත්ත්වයක් දෙස විමසූම් ඇසින් බැලීමක් පමණකි.

මේ අනූව පෙනෙන්නේ තවදුරටත් පොලිතින් ලාබදායි භාණ්ඩයක් වන නිසා ඇතැම් විට මේ උත්සාහය ද බලාපොරොත්තු වන තරමට සාර්ථක නො විය හැකි බව ය. අපේ අදහස වන්නේ මෙවැනි පියවර ගණනාවක් ගෙන මිස මේ උවදුර පාලනය කරන්නට නොහැකි වන බව ය. 2003 නොවැම්බර් 12 දින විදුසරට අප ලියූ ලිපියකින් වරක් අප මයික්‍රෝන 30කට අඩූ පොලිතීන් තහනමක් හා පොලිතින් සඳහා බද්දක් අය කිරීම පිළිබඳව ද යෝජනා කළේ ඒ නිසා ය. ඒ වන විට රජය ගෙන ආ යෝජනා අනූව සෙස් බද්දක් පැනවීම මගින් පමණක් පොලිතින් අර්බූදය විසඳා ගැනීමට නොහැකි වී ඇති බව මේ වන විට පෙනී ගොස් ඇත. එමගින් පොලිතින් භාවිතය පසූගිය කාලය තුළ වර්ධනයක් මිස අඩූ වීමක් නම් සිදු වී නොමැත.

සුපුරුදු පරිදි මෙම නියෝගවලට එරෙහි ව කර්මාන්තකරුවන් ගේ පාර්ශ්වයෙන් හඬක් නැගී තිබේ. දෙසැම්බර් මාසය මූල දී මෙම තහනම පිළිබඳව නැවත සිතාබලන මෙන් හෝ එය ක්‍රියාත්මක කිරීම කල් දෑමීම සඳහා පියවර ගන්නා ලෙස ද ඉල්ලීම් ඉදිරිපත් ව තිබිණි. කෙසේ වෙතත් මේ ලිපිය ලියන මොහොත වන විට ද එවැනි තීරණයක් ගෙන නො තිබිණි.

කර්මාන්තකරුවන් පවසන්නේ දෑනටමත් නිෂ්පාදිත පොලිතින් අලෙවිය සඳහා කාලයක් අවශ්‍ය බව ය. කෙසේ වෙතත් 2006 වසරේ මූල් භාගය වන විට තුනී පොලිතින් වර්ග තහනම් කරන්නට යන බව රජය පවසා තිබූ අතර මෙවැනි තත්ත්වයක් ඇති නො වීමට පියවර ගැනීමට මේ කාලය ප්‍රමාණවත් ය. ගැසටි නිවේදනය පවා නිකුත් වූයේ පසූගිය ඔක්තෝබර් මාසයේ ය. තහනම ක්‍රියාත්මක නො වේ යැයි සිතමින් නො සිට අවශ්‍යතාව තිබේ නම් නිෂ්පාදකයන්ට මේ කාලය ද යම් පියවරක් ගැනීම සඳහා ප්‍රමාණවත් බන අපේ හැඟීමයි. ඇතැම් පොලිතින් නිෂ්පාදකයන් මේ වන විට ද නව නීතිවලට එකඟ ව විකල්ප පියවර ගෙන ඇති බව අප ද දන්නා කරුණකි.

අවසන් වශයෙන් පැවසිය යූත්තේ මෙම තහනම යෝග්‍ය හා අත්‍යවශ්‍ය මූලික පියවරක් පමණක් බව ය. එය සාර්ථක වේවා යි අපි ප්‍රාර්ථනා කරමූ. එහෙත් එමගින් අපේක්ෂිත ප්‍රතිඵල අත් කරගත හැකි වේ දෑ යි සැක සහිත ය. ඇතැම් විට ඒ සඳහා වඩා දෑඩි ක්‍රියාමාර්ග අවශ්‍ය විය හැකි ය.

http://www.vidusara.com/2006/12/27/feature1.html